رویداد۲۴ دویچه وله انگلیسی نوشت: به ندرت پیش می‌آید خبر سفر یک رئیس جمهور، نفس‌ها را در کل منطقه در سینه حبس کند.
در ادامه‌ی این مطلب آمده است: با این حال، سفر دو روزه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به عربستان سعودی، نه تنها این پتانسیل را دارد که روابط بین دو کشور را احیا کند، بلکه می‌تواند بازی را در کل منطقه دچار تغییر و تحول کند.
پس از اولین دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، خبرگزاری دولتی عربستان سعودی SPA روز جمعه گزارش داد که هر دو طرف درباره راه‌های گسترش همکاری «در همه زمینه‌ها» گفتگو کرده‌اند.
روابط دوجانبه ترکیه و عربستان سعودی پس از قتل جمال خاشقجی منتقد آمریکایی-سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول در سال ۲۰۱۸ کاملا به سردی گرایید.
اگرچه اردوغان هرگز مستقیماً محمد بن سلمان را متهم نکرد، اما گفته بود که این قتل به دستور «بالاترین سطوح دولت سعودی» انجام شده است. عربستان سعودی این اتهامات را رد می‌کند.
در پی این قتل، مقامات ترکیه فایل‌های صوتی این قتل را منتشر کردند و روابط دوجانبه ترکیه و عربستان ضربه دیگری به خود دید. آمریکا و دیگر کشور‌های غربی نیز از ریاض فاصله گرفتند.
اما به‌تدریج روابط بین ریاض و جامعه بین‌المللی که اخیراً در نتیجه جنگ در اوکراین به نفت عربستان بیش از هر زمان دیگری نیاز است، بهبود یافته است.
ترکیه و عربستان سعودی
پیش از سفر اردوغان، آنکارا کار‌های زیادی برای بهبود روابط با سعودی انجام داد. برای اولین بار، انتقادات خود را نسبت به قتل جمال خاشقجی کاهش داد.
به نوبه خود، واردات عربستان سعودی از ترکیه در دو ماه اول سال ۲۰۲۲، ۲.۸ درصد افزایش یافت. در سال قبل، واردات از ترکیه با ۶۲.۳ درصد کاهش به ۳.۳۲ میلیارد ریال (۸۸۶ میلیون دلار، ۸۴۴ میلیون یورو) رسید.
به‌عنوان گام بعدی آشتی، ترکیه در ماه آوریل محاکمه ۲۶ مظنون سعودی در ارتباط با پرونده خاشقجی را از آنکارا به ریاض منتقل کرد.
سباستین سانز، کارشناس اندیشکده CARPO مستقر در آلمان، گفت: برای ترکیه، نزدیکی با عربستان سعودی برای مدت طولانی، امر مهمی به حساب می‌آمده است، بیش از همه به دلایل اقتصادی. اوضاع سیاسی و اقتصادی در ترکیه متشنج است. از یک سو، عربستان سعودی بازار مهمی برای ترکیه است، و از سوی دیگر خریدار محصولات ترکیه‌ای است.
وی می‌افزاید: این دیدار به ویژه برای شهرت محمد بن سلمان مهم است. سعودی‌ها امیدوارند چهره بن سلمان بازسازی شود و به این سفر به عنوان توبه‌ی ترکیه نگاه می‌کنند.
بیشتر بخوانید: آیا می‌توان به مذاکرات ایران و عربستان در عراق امیدوار بود؟
سانز معتقد است که این سفر برای ریاض به عنوان تقویت نقش رهبری عربستان و نقش رهبری شخصی بن سلمان در منطقه تلقی می‌شود.
این دیدگاه را هانی نقشبندی، تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار سعودی نیز تکرار می‌کند و می‌گوید: «این سفر یک سفر عادی یک رئیس دولت نیست، بلکه بیشتر یک ژست نمادین است که با افزایش حجم تجارت، گردشگری و روابط اقتصادی همراه خواهد بود.»
علاوه بر آن، او همچنین "میل متناظر برای آشتی در کل منطقه" را می‌بیند.
ترکیه، عربستان سعودی و منطقه
پروفسور سمیر سلها، متخصص مسائل ترکیه و منطقه در دانشگاه کوجالی ترکیه، گفت که آنکارا همچنین برای بهبود روابط با امارات متحده عربی، اسرائیل، قطر و مصر تلاش کرده است.
سفر اردوغان به امارات متحده عربی در فوریه سال جاری منجر به مبادله ارزی ۴.۹ میلیارد دلاری (۴.۶ میلیارد یورو) برای کمک به تثبیت لیر ترکیه و همچنین طرح راه اندازی صندوق ۱۰ میلیون دلاری برای سرمایه گذاری در اقتصاد ترکیه شد.
در ماه مارس، آنکارا به گرمی از اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل استقبال کرد و از سوی دیگر با قطر نیز روابط خوبی دارد.
روابط با مصر نیز قوی است و در واقع تصور می‌شود که نقش مهمی در نزدیکی ترکیه و عربستان سعودی داشته است. سانز گفت: «بنابراین ما نوعی همکاری مثلثی در زمینه مشارکت اقتصادی و همچنین در رابطه با منافع امنیتی در برابر ایران را شاهد هستیم.
ترکیه، عربستان سعودی، منطقه و ایران
از آنجایی که عربستان سعودی همچنان درگیر جنگ نیابتی با ایران در یمن است، ریاض ممکن است امیدوار باشد که روابط طولانی مدت ترکیه با تهران می‌تواند برای پایان دادن به این جنگ حیاتی باشد.
سانز توضیح داد: «از یک سو باید به ایران از نظر تاکتیکی برخورد کرد تا راه حلی ممکن با حوثی‌ها در یمن پیدا شود. از سوی دیگر، تهران همچنان به عنوان یک دشمن مشترک عمل می‌کند».
سانز معتقد است که «محور ضدایرانی همراه با ترکیه، اسرائیل و مصر بخشی از استراتژی سیاست خارجی محمد بن سلمان برای بازگرداندن خود و عربستان سعودی به نقش رهبری در منطقه است».
با توجه به اینکه ترکیه و عربستان سعودی هر دو سنی هستند و ایران شیعه، برخی روابط دوجانبه نزدیکتر را نشان دهنده یک اتحاد جدید سنی در منطقه می‌دانند.
نقشبندی، تحلیلگر، اما معتقد است که اسلام سنی اساس اتحاد‌های جدید در منطقه نیست