رویداد۲۴ یاسر مختاری: بیماری OCD یا اختلال وسواسی- اجباری (Obsessive-Compulsive Disorder) یک اختلال روانی است که توسط وسواس‌ها و اجبارها مشخص می‌شود.
افراد مبتلا به OCD تکراری و مزاحم فکرها و وسواس‌هایی دارند که به آنها اجازه نمی‌دهند زندگی روزمره خود را به طور طبیعی ادامه دهند. وسواس‌ها، تفکرات یا تصورات ناخواسته و ناراحت کننده هستند که در ذهن فرد پیدا می‌شوند.
اجبارها نیز عملیات یا رفتارهایی هستند که فرد به طور مکرر و بیش از حد انجام می‌دهد تا از ناخواسته شدن وسواس‌ها جلوگیری کند یا احساس راحتی و آرامش بیشتری کند.
مثال‌هایی از وسواس‌ها شامل ترس از عفونت، نگرانی درباره ترتیب و دقت، ترس از آسیب دیدن خود یا دیگران و شکلات‌خواری بیش از حد است. اجبارها همچنین می‌تواند شامل شستشو و تمیزکردن مکرر دست‌ها، بررسی و بررسی مجدد، تکرار عملیات و کنترل‌های مکرر باشد.
تشخیص اختلال وسواس و اجبار (OCD) توسط متخصصین روانپزشکی و روانشناسی انجام می‌شود. برای تشخیص OCD، عموماً از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
مصاحبه بالینی: پزشک یا روانشناس با فرد در مورد علائم و نشانه‌هایی که تجربه می‌کند، صحبت می‌کنند. این مصاحبه برای درک بهتر از شدت و طول مدت علائم و همچنین بررسی اثرات آنها بر زندگی روزمره او انجام می‌شود.
ارزیابی علائم: پزشک یا روانشناس ممکن است از فرد بخواهد تا جزئیات بیشتری در مورد علائم وسواس و اجباری خود ارائه دهید. این شامل نوع و محتوای وسواس‌ها و اجبارها، فرکانس و شدت آنها و نحوه تأثیر آنها بر زندگی روزمره فرد است.
بیشتر بخوانید: اسکیزوفرنی چیست؟
استفاده از مقیاس‌ها: برای ارزیابی شدت و جزئیات بیشتر علائم OCD، معمولاً از مقیاس‌هایی مانند مقیاس وسواس-اجبار (Y-BOCS) استفاده می‌شود. این مقیاس به پزشک یا روانشناس کمک می‌کند تا شدت وسواس و اجبار فرد را ارزیابی کند.
اطلاعات پزشکی و اختصاصی: پزشک ممکن است از فرد بخواهد تا اطلاعات پزشکی و اختصاصی خودتان را به او بدهید، از جمله تاریخچه بیماری، داروهایی که ممکن است مصرف کرده و سابقه خانوادگی از بروز اختلالات روانی را ارائه دهد.
به گزارش رویداد۲۴ بعد از تشخیص اختلال وسواس و اجبار، پزشک یا روانشناس می‌توانند برنامه درمانی مناسب را برای فرد تعیین کنند. این برنامه ممکن است شامل درمان‌های روانشناختی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT)، درمان دارویی با داروهای ضدافسردگی یا آنتی‌وسواسی و یا ترکیبی از این دو باشد.همچنین، روش‌های مکمل مانند روش‌های آرامش بخش برای کاهش استرس و آرامش بیشتر نیز ممکن است در برنامه درمانی شما لحاظ شود.
روان درمانی شناختی-رفتاری یا CBT : یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان OCD است. این روش به فرد کمک می‌کند تا اندیشه‌های تکراری و وسواس‌های خود را تشخیص داده و الگوهای ناکارآمد رفتاری را تغییر دهد. از جمله تکنیک های CBT برای درمان OCD می توان به تکنیک تعیین هدف، تکرار نظریه‌های خود، تحلیل انتقادی وسواس‌ها و آموزش تکنیک‌های مدیریت استرس اشاره کرد.
داروها: برخی داروها می‌توانند در کنترل علائم OCD موثر باشند. معمولاً دسته‌ای از داروهای ضد افسردگی مانند SSRI ها (مهار کننده بازجذب سروتونین) و داروهای ضدوسواس مانند آنتی دپرسانت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما همیشه بهتر است با متخصص روانپزشکی مشورت کنید تا داروهای مناسب برای شما تجویز شود.
روش‌های تکمیلی: برخی از روش‌های تکمیلی مانند مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفسی و ماساژ می‌توانند به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک کنند. این روش‌ها می‌توانند به عنوان مکمل درمان مورد استفاده قرار گیرند.
باید دانست که درمان OCD ممکن است طولانی مدت باشد و نیاز به صبر و پیگیری دارد.
اختلال وسواس-اجبار (بیماری OCD) نه تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان نیز رخ می‌دهد. در واقع، OCD در کودکان می‌تواند از سن پیش‌دبستانی شروع شود و در سنین کودکی و نوجوانی به اوج برسد. علائم OCD در کودکان ممکن است متفاوت باشد و شامل وسواس‌های مختلف و رفتارهای اجباری باشد.
درمان OCD در کودکان نیز شبیه به درمان بزرگسالان است و شامل روش‌های زیر می‌شود:
روان درمانی شناختی-رفتاری :CBT به عنوان روش اولیه برای درمان OCD در کودکان استفاده می‌شود. این روش شامل آموزش کودکان درباره بیماری و تغییر الگوهای ناکارآمد رفتاری است. مثلاً، کودکان می‌آموزند که با وسواس‌های خود درگیر نشوند و رفتارهای اجباری را کاهش دهند. همچنین، تکنیک‌های مدیریت استرس و مهارت‌های حل مسئله نیز در CBT استفاده می‌شود.
داروها: برخی از داروها می‌توانند در درمان OCD در کودکان موثر باشند. معمولاً دسته‌ای از داروهای ضد افسردگی مانند SSRI ها و داروهای ضدوسواس مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما تجویز داروها برای کودکان باید توسط یک متخصص روانپزشکی صورت گیرد و نیاز به مراقبت و نظارت دقیق دارد.
مشاوره خانواده: مشاوره خانواده می‌تواند در درک بهتر علائم کودکان و ارائه حمایت به آنها مفید باشد. اعضای خانواده می‌توانند با یادگیری راهکارهای مدیریت استرس و ارائه حمایت روانی به کودکان، در فرآیند درمان کمک کنند.
مهم است که درمان OCD در کودکان توسط تیم متخصصان روانپزشکی و روانشناسی انجام شود. همچنین، حمایت خانواده و محیط صمیمی و پشتیبان کننده نیز برای بهبود کودکان با OCD بسیار مهم است.
این بیماری ممکن است تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد و ممکن است زمان و انرژی زیادی را از فرد بگیرد. به عنوان مثال، فرد ممکن است به طور مکرر و به طور ناخواسته وسواس‌ها و اجبارها را تکرار کند، که می‌تواند به فعالیت‌های روزمره او تأثیر منفی بگذارد.
عوارض بیماری OCD ممکن است به صورت زیر باشند:
تأثیر بر کیفیت زندگی: OCD می‌تواند به شدت زندگی روزمره فرد تأثیر بگذارد. وسواس‌ها و اجبارها ممکن است باعث تغییر در رفتارها، روابط شخصی و حتی کارآیی در محیط کار شود.
اضطراب: فرد با OCD معمولاً با اضطراب شدیدی مواجه می‌شود. وسواس‌ها و اجبارها می‌توانند باعث افزایش سطح اضطراب و استرس در زندگی روزمره شوند.
افسردگی: بسیاری از افراد مبتلا به OCD همچنین با افسردگی همراه هستند. این ممکن است به دلیل تأثیرات روانی و اجتماعی بیماری و همچنین اثرات زندگی روزمره که تحت تأثیر OCD قرار می‌گیرد، باشد.
ایزولاسیون اجتماعی: برخی افراد مبتلا به OCD ممکن است به دلیل وسواس‌ها و اجبارها، از رفتارهای اجتماعی خودداری کنند و از تعامل با دیگران پرهیز کنند. این می‌تواند منجر به ایزولاسیون اجتماعی و اختلال در روابط شخصی شود.
مهم است بدانید که هر فرد ممکن است تجربه‌های متفاوتی از OCD داشته باشد و عوارض ممکن است در هر فرد به شکل متفاوتی ظاهر شوند. در صورتی که فکر می‌کنید خود یا کسی در اطرافتان مبتلا به OCD است، مهم است که به یک متخصص روانشناسی یا روانپزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب را دریافت کنید.