شایع‌ترین علت سرگیجه

رویداد۲۴ نازنین احمدی: به نظرتان شایع‌ترین علت سرگیجه چیست؟ سرگیجه یک علامت شایع است که می‌تواند به دلیل انواع بیماری‌های زمینه‌ای برای هر شخصی به وجود آیند. با احساس چرخش سر مشخص می‌شود حتی اگر فرد ساکن باشد. 

این احساس می‌تواند خفیف یا شدید باشد و ممکن است با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ یا مشکل در تعادل همراه باشد. 

علت سرگیجه اختلالات گوش داخلی

شایع‌ترین علت سرگیجه اختلال در گوش داخلی است. گوش داخلی مسئول حفظ تعادل و جهت‌گیری فضایی است. هنگامی که گوش داخلی مشکلی دارد، می‌تواند منجر به احساس سرگیجه شود.

سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش‌خیم BPPV

BPPV یک اختلال در گوش داخلی است که زمانی اتفاق می‌افتد که کریستال‌های کوچک در گوش داخلی جدا شده و به یکی از کانال‌های پر از مایع گوش منتقل می‌شوند. 

این حرکت کریستال‌ها باعث می‌شود که گوش داخلی سیگنال‌های نادرستی را به مغز ارسال کند که منجر به احساس سرگیجه می‌شود.

BPPV اغلب با تغییر در وضعیت سر، مانند چرخش در رختخواب، بلند شدن از رختخواب، یا نگاه کردن به بالا، ایجاد می‌شود. معمولاً بر اساس علائم فرد و معاینه فیزیکی مشخص می‌شود. گزینه‌های درمانی شامل مانور تغییر موقعیت کانال، داروها، تمرینات خانگی و اصلاح شیوه زندگی است.

مریضی منیر

بیماری منیر یک اختلال در گوش داخلی است که باعث بروز دوره‌هایی از سرگیجه، همراه با علائم دیگری مانند صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)، کاهش شنوایی و احساس پری گوش می‌شود. 

بیشتر بخوانید: پرکاری تیروئید چیست؟

علت دقیق بیماری منیر به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که به تجمع مایع در گوش داخلی مربوط می‌شود. بیماری منیر معمولاً بر اساس علائم فرد و معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. گزینه‌های درمانی شامل داروها، اصلاح شیوه زندگی، و در موارد شدید، جراحی است.

نوریت دهلیزی

اختلالی است که عصب دهلیزی را که مسئول انتقال اطلاعات مربوط به تعادل و جهت‌گیری فضایی از گوش داخلی به مغز است، تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. 

نوریت دهلیزی به طور معمول توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به علائمی مانند سرگیجه، حالت تهوع و مشکل در تعادل شود.

معمولاً بر اساس علائم فرد و معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. روش‌های درمانی شامل داروها، تمرینات خانگی و اصلاح شیوه زندگی است.

لابیرنتیت

به گزارش رویداد۲۴ یک اختلال در گوش داخلی است که با التهاب لابیرنت، بخشی از گوش داخلی که مسئول تعادل و جهت‌گیری فضایی است، مشخص می‌شود. 

لابیرنتیت اغلب به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به علائمی مانند سرگیجه، کاهش شنوایی و زنگ زدن در گوش شود.

بر اساس علائم فرد و معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. گزینه‌های درمانی شامل داروها، تمرینات خانگی و اصلاح شیوه زندگی است.

اختلالات عصبی

در برخی موارد، سرگیجه ممکن است ناشی از یک اختلال عصبی باشد که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد.

سرگیجه مرتبط با میگرن

وضعیتی است که با دوره‌هایی از سرگیجه همراه با سردردهای میگرنی مشخص می‌شود. علت دقیق سرگیجه مرتبط با میگرن به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که به تغییرات در جریان خون به مغز مربوط می‌شود.

سرگیجه مرتبط با میگرن معمولاً بر اساس علائم فرد و معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. گزینه‌های درمانی شامل داروها، اصلاح شیوه زندگی و در برخی موارد جراحی است.

اسکلروز چندگانه

مولتیپل اسکلروزیس یک اختلال عصبی است که سیستم عصبی مرکزی از جمله مغز و نخاع را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. مولتیپل اسکلروزیس می‌تواند منجر به طیف وسیعی از علائم، از جمله سرگیجه، مشکل در تعادل و مشکلات هماهنگی شود.

مولتیپل اسکلروزیس معمولاً بر اساس علائم فرد و انواع آزمایشات تشخیصی از جمله اسکن MRI و سایر مطالعات تصویربرداری تشخیص داده می‌شود. گزینه‌های درمانی شامل داروها، فیزیوتراپی و اصلاح شیوه زندگی است.

نوروم آکوستیک

یک تومور غیر سرطانی است که روی عصب دهلیزی ایجاد می‌شود که مسئول انتقال اطلاعات در مورد تعادل و جهت‌گیری فضایی از گوش داخلی به مغز است. نوروم آکوستیک می‌تواند منجر به علائمی مانند سرگیجه، کاهش شنوایی و زنگ در گوش شود.

نوروم آکوستیک معمولاً بر اساس علائم فرد و انواع آزمایشات تشخیصی، از جمله اسکن MRI و سایر مطالعات تصویربرداری تشخیص داده می‌شود. گزینه‌های درمانی شامل داروها، پرتودرمانی و در برخی موارد جراحی است.

داروها

برخی از داروها می‌توانند به‌عنوان یک عارضه جانبی باعث سرگیجه شوند. شامل داروهایی است که برای درمان فشارخون بالا، افسردگی، اضطراب و همچنین برخی از داروهای مسکن استفاده می‌شود.

اگر سرگیجه دارید و دارو مصرف می‌کنید، مهم است که با متخصص صحبت کنید تا مشخص شود آیا دارو می‌تواند باعث به‌وجودآمدن این علائم شوند یا خیر.

آسیب سر

متأسفانه، آسیب به سر می‌تواند منجر به آسیب به گوش داخلی یا مغز شود که می‌تواند منجر به‌وجودآمدن سرگیجه شود. علائم ممکن است بلافاصله پس از آسیب ظاهر شوند یا ممکن است در طول زمان به وجود آیند. آسیب به سر همچنین می‌تواند منجر به علائم دیگری مانند سردرد، حالت تهوع و سرگیجه شود.

درمان سرگیجه ناشی از ضربه به سر بستگی به‌شدت و وسعت آسیب دارد. در برخی موارد، استراحت و مشاهده ممکن است تنها چیزی باشد که لازم است. در موارد شدیدتر، جراحی یا سایر مداخلات مکن است لازم باشد.

اضطراب و حملات پانیک

در واقع اضطراب و حملات پانیک می‌تواند منجر به علائمی مانند سبکی سر و سرگیجه شود. تصور می‌شود که این علائم مربوط به تغییرات تنفسی و جریان خون است که در طول یک حمله اضطراب یا پانیک رخ می‌دهد. درمان سرگیجه ناشی از اضطراب یا حملات پانیک ممکن است شامل داروها و درمان شناختی رفتاری باشد.

اختلالات قلبی عروقی

برخی از اختلالات قلبی عروقی مانند فشارخون بالا، بیماری قلبی و فشارخون پایین می‌توانند منجر به سرگیجه شوند. این شرایط می‌تواند بر جریان خون به مغز و گوش داخلی تأثیر بگذارد و منجر به علائمی مانند سرگیجه و سبکی سر شود. درمان سرگیجه ناشی از اختلالات قلبی عروقی ممکن است شامل داروها، اصلاح شیوه زندگی و در برخی موارد جراحی باشد.

راه‌های درمان سرگیجه

برای بهبود راه‌ها و روش هی گوناگونی وجود دارد که می‌توانید از این موقعیت رهایی یابید. این راه‌های عبارت‌اند از:

داروها

برخی داروها اغلب برای درمان سرگیجه استفاده می‌شوند، به‌خصوص اگر ناشی از اختلال در گوش داخلی یا یک اختلال عصبی باشند.

آنتی‌هیستامین‌ها

نوعی دارو هستند که اغلب برای درمان سرگیجه ناشی از اختلالات گوش داخلی مانند بیماری منیر استفاده می‌شوند. آنتی‌هیستامین‌ها با مسدود کردن عملکرد هیستامین، یک ماده شیمیایی در بدن که در پاسخ بدن به آلرژن‌ها و سایر محرک‌ها نقش دارد، عمل می‌کند.

آنتی‌هیستامین‌های رایج مورد استفاده برای درمان سرگیجه عبارت‌اند از: 

مکلیزین Antivert 

دیفن‌هیدرامین Benadryl 

این داروها معمولاً به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند و می‌توانند باعث خواب‌آلودگی و سایر عوارض جانبی شوند.

بنزودیازپین‌ها

نوعی دارو است که اغلب برای درمان سرگیجه ناشی از اضطراب یا حملات پانیک استفاده می‌شود. بنزودیازپین‌ها با تقویت عملکرد یک انتقال‌دهنده عصبی در مغز به نام گاما آمینو بوتیریک اسید GABA عمل می‌کنند که برای کاهش اضطراب و افزایش آرامش مؤثر هستند.

این داروها معمولاً به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند و می‌توانند باعث خواب‌آلودگی و سایر عوارض جانبی شوند. بنزودیازپین‌های رایجی که برای درمان سرگیجه استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: 

دیازپام (والیوم) 

لورازپام (آتیوان)

ضد استفراغ

داروهای ضد استفراغ نوعی دارو هستند که اغلب برای درمان سرگیجه ناشی از تهوع و استفراغ استفاده می‌شوند. داروهای ضد استفراغ با مسدود کردن عملکرد دوپامین، یک ماده شیمیایی در بدن که در پاسخ بدن به حالت تهوع و استفراغ نقش دارد، عمل می‌کنند. داروهای رایجی که برای درمان سرگیجه استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: 

پروکلروپرازین (کامپازین) 

پرومتازین (فنرگان)

این داروها معمولاً به‌صورت خوراکی یا تزریقی مصرف می‌شوند و می‌توانند باعث خواب‌آلودگی و سایر عوارض جانبی شوند.

سایر داروها

بقیه داروهایی که ممکن است برای درمان سرگیجه استفاده شوند عبارت‌اند از: 

کورتیکواستروئیدها که اغلب برای کاهش التهاب در گوش داخلی استفاده می‌شوند.

دیورتیک‌ها که اغلب برای کاهش تجمع مایع در گوش داخلی استفاده می‌شوند.

تمرینات خانگی مناسب برای سرگیجه

این تمرینات اغلب برای درمان سرگیجه ناشی از اختلالات گوش داخلی مانند BPPV و نوریت دهلیزی استفاده می‌شوند. در واقع برای کمک به مغز طراحی شده‌اند تا با تغییراتی که در گوش داخلی ایجاد می‌کنند، باعث ایجاد حس سرگیجه می‌شوند، سازگار شوند.

مانورهای تغییر موقعیت کانال

یک نوع تمرین خانگی است که اغلب برای درمان BPPV استفاده می‌شود. این مانورها شامل حرکت دادن سر و بدن به روش‌های خاص برای کمک به تغییر مکان کریستال‌های کوچک در گوش داخلی است که باعث علائم سرگیجه می‌شوند.

رایج‌ترین مانور تغییر موقعیت کانال مانور Epley است که شامل یک سری حرکات سر می‌شود که برای حرکت کریستال‌ها از کانال نیم‌دایره‌ای به دهلیز گوش داخلی طراحی شده است.

تمرینات برندت داروف

این تمرینات اغلب برای درمان نوریت دهلیزی استفاده می‌شوند و شامل یک سری حرکات سر و بدن هستند که به مغز کمک می‌کنند تا با تغییرات گوش داخلی که باعث علائم سرگیجه می‌شوند، سازگار شوند.

تمرینات Brandt-Daroff معمولاً سه بار در روز به مدت چند هفته انجام می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در خانه بدون نیاز به تجهیزات خاص انجام داد.

تمرینات تعادلی

نوعی ورزش خانگی است که اغلب برای درمان سرگیجه ناشی از انواع بیماری‌های زمینه‌ای استفاده می‌شود. این تمرینات برای بهبود تعادل و کاهش خطر سقوط طراحی شده‌اند که می‌تواند یک نگرانی عمده برای افراد مبتلا به سرگیجه باشد. تمرینات متداول تعادل عبارت‌اند از:

ایستادن روی یک پا

راه رفتن از پاشنه تا پنجه

ایستادن بر روی یک تخته تلوتلو یا پد فوم

همه این تمرینات باید تحت راهنمایی یک متخصص یا فیزیوتراپیست انجام شوند.

اصلاحات سبک زندگی برای سرگیجه

در واقع اصلاح سبک زندگی اغلب برای افراد مبتلا به سرگیجه توصیه می‌شود، به‌خصوص اگر ناشی از اختلال در گوش داخلی باشد. این تغییرات برای کاهش خطر بروز علائم سرگیجه و بهبود کیفیت کلی زندگی طراحی شده‌اند.

از محرک‌ها اجتناب کنید

فعالیت‌ها و موقعیت‌های خاص می‌توانند باعث ایجاد علائم سرگیجه شوند، اجتناب از این محرک‌ها در صورت امکان برای کاهش خطر علائم مهم است. این محرک‌ها مانند: 

تغییر در وضعیت سر

نورهای روشن 

صداهای بلند

هیدراته بمانید

کم‌آبی می‌تواند علائم سرگیجه را تشدید کند، بنابراین مهم است که با نوشیدن مقدار زیادی آب و سایر مایعات در طول روز هیدراته بمانید.

به‌اندازه کافی خوابیدن

کمبود خواب می‌تواند علائم سرگیجه را تشدید کند، بنابراین مهم است که هر شب به‌اندازه کافی بخوابید. حداقل 7 تا 8 ساعت در شب بخوابید و سعی کنید یک برنامه خواب منظم برای کمک به تنظیم ریتم شبانه‌روزی بدن خود ایجاد کنید.

استرس را مدیریت کنید

متأسفانه، استرس می‌تواند علائم سرگیجه را تشدید کند، بنابراین یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس و تقویت آرامش بسیار مهم است. تکنیک‌های رایج کاهش استرس عبارت‌اند از: 

تنفس عمیق

مدیتیشن

یوگا 

آرام‌سازی پیش‌رونده عضلان

رژیم غذایی خود را اصلاح کنید

برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند علائم سرگیجه را تشدید کنند، بنابراین مهم است که رژیم غذایی خود را براین‌اساس اصلاح کنید. 

از غذاهای حاوی سدیم، کافئین و الکل زیاد خودداری کنید، زیرا همه اینها می‌توانند علائم سرگیجه را ایجاد کنند. در عوض، رژیم غذایی غنی از غذاهای کامل، از جمله میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و غلات کامل را انتخاب کنید.

درمان‌های جایگزین سرگیجه

درمان‌های جایگزین اغلب برای درمان سرگیجه استفاده می‌شوند، به‌خصوص اگر ناشی از استرس یا اضطراب باشند. این درمان‌ها برای تقویت آرامش و کاهش استرس طراحی شده‌اند که به نوبه خود می‌تواند به کاهش علائم سرگیجه کمک کنند.

طب سوزنی

یک روش طب سنتی چینی است که شامل وارد کردن سوزن‌های نازک در نقاط خاصی از بدن می‌شود. اعتقاد بر این است که این تکنیک به تقویت آرامش و تعادل جریان انرژی بدن کمک می‌کند که همین امر می‌تواند به کاهش علائم سرگیجه کمک نماید.

مراقبت‌های کایروپراکتیک

نوعی از طب جایگزین است که شامل دست‌کاری ستون فقرات و سایر مفاصل برای کمک به کاهش درد و بهبود سلامت کلی است. برخی از متخصصان کایروپراکتیک در درمان سرگیجه تخصص دارند و ممکن است از تکنیک‌هایی مانند مانور Epley برای کمک به تغییر مکان کریستال‌ها در گوش داخلی استفاده کنند.

ماساژدرمانی

نوعی درمان جایگزین است که شامل دست‌کاری بافت‌های نرم بدن برای کمک به ایجاد آرامش و کاهش استرس می‌شود. برخی از ماساژ درمانگران در درمان سرگیجه تخصص دارند و ممکن است از تکنیک‌هایی مانند درمان کرانیوساجرا برای کمک به کاهش علائم استفاده کنند.

مداخلات جراحی برای بهبود سرگیجه

این مداخلات به‌ندرت برای درمان سرگیجه استفاده می‌شوند، اما ممکن است در برخی موارد ضروری باشند. این مداخلات معمولاً برای موارد سرگیجه شدید یا مداوم که به سایر اشکال درمان پاسخ نمی‌دهند اختصاص دارد.

بخش عصب دهلیزی

یک روش جراحی است که با بریدن عصب دهلیزی که گوش داخلی را به مغز متصل می‌کند صورت می‌گیرد. این روش معمولاً برای موارد سرگیجه شدید که به سایر اشکال درمان پاسخ نمی‌دهند و ممکن است با عوارضی مانند کاهش شنوایی و مشکلات تعادل همراه باشد، اختصاص دارد.

لابیرنتکتومی

یک روش جراحی دیگر لابیرنتکتومی است که شامل برداشتن گوش داخلی می‌شود. این روش معمولاً برای موارد سرگیجه شدید که به سایر اشکال درمان پاسخ نمی‌دهند و ممکن است با عوارضی مانند کاهش شنوایی و مشکلات تعادل همراه باشد، اختصاص دارد.

کلام آخر

در انتها متوجه شدیم که درمان سرگیجه به علت اصلی آن بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است نیازی به درمان نباشد، درحالی‌که در موارد دیگر، داروها، تمرینات خانگی، اصلاح سبک زندگی و در برخی موارد ممکن است جراحی مورد نیاز باشد. 

اگر علائم سرگیجه را تجربه می‌کنید، مهم است که با یک متخصص صحبت کنید تا علت زمینه‌ای را مشخص نماید و یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای خاص شما ایجاد نماید.