حکومت فرانکو نمونه‌ای پیچیده از یک دیکتاتوری طولانی‌مدت است که توانست با ترکیبی از سرکوب داخلی و تطبیق با شرایط خارجی دوام بیاورد. بررسی این دوران به درک بهتر چگونگی تعامل قدرت، ایدئولوژی و جامعه در یک حکومت استبدادی کمک می‌کند و نشان می‌دهد که آثار چنین حکومتی حتی پس از سقوط آن همچنان می‌تواند در ساختار‌های سیاسی و اجتماعی باقی بماند.
در این مطلب به تعدادی از دستاور‌های تمدن ایران برای بشریت می‌پردازیم که ایران، دستاورد‌هایی که کمتر کسی می‌داند ساخت و اختراع ایرانیان هستند.
ارتش ایران از سمت شمال و شرق وارد منطقه شدند و عده چشمگیری از عشایر که مخالف قاضی محمد بودند از شرق به آنها پیوستند. قاضی محمد و سران جمهوری مهاباد با ورود ارتش خود را تسلیم کردند. قاضی محمد در پاسخ به اتهامات خود مدام تکرار می‌کرد «همه چیز به اراده روس‌ها انجام می‌شد.» نهایتا هم قاضی محمد و برادرش کمتر از چهار ماه بعد، در دهم فروردین سال ۱۳۲۶ در میدان اصلی مهاباد اعدام شدند.
این روز‌ها سخنان یکی از فرماندهان سپاه مبنی بر اینکه روسیه بر وفق منافع صهیونیست‌ها عمل کرده و در ماجرای سقوط اسد به نیرو‌های ایرانی خیانت کرده است، جنجال‌های فراوانی به پا کرده است. گویا برخی از بدعهدی روس‌ها شوکه شده‌اند. اما اگر کسی کوچکترین اطلاعی از تاریخ معاصر ایران داشته باشد می‌داند که این رفتار نه استثناء، بلکه قاعده است. در تاریخ معاصر ایران هیچ کشوری به اندازه روسیه به منافع ملی ایرانیان آسیب نزده است. در قسمت اول این گزارش نگاهی به گوشه‌ای از کارنامه اقدامات دولت روسیه در ایران دوره قاجار می‌اندازیم.
ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس جمهور تاریخ ایران است. وی پیش از انقلاب به عنوان یک اقتصاددان نوآور تلقی می‌شد و عقاید عجیب و غریب اقتصادی خود را در چند کتاب، مانند اقتصاد توحیدی، بیان کرده بود. پس از انقلاب نیز حدود هجده ماه رئیس جمهور ایران بود ولی نهایتا در نتیجه اختلاف با حزب جمهوری اسلامی از کار برکنار شد.
آریل شارون یکی از سیاستمداران منفور و شرور قرن بیستم بود. او در تاریخ اسرائیل به خاطر اقدامات نظامی، سیاست‌های فاشیستی و تصمیمات جنجالی‌اش شناخته می‌شود. اما در عین حال در جامعه بین‌المللی با میراثی مملو از نقض حقوق بشر و کشتار و سرکوب به یاد آورده می‌شود. فردی که حتی رونالد ریگان وی را جنگ‌طلب و شیطان‌صفت می‌دانست.
داریوش سوم، آخرین شاه هخامنشی، به دلیل کمبود منابع سلطنتی ایرانی، تنها از طریق گزارش‌های مورخان یونانی شناخته شده است. او فردی بود که با صفت شجاعت شناخته می‌شد. اما در نبرد ایسوس (۳۳۳ پیش از میلاد)، به دلیل ضعف در استراتژی و محدودیت جغرافیایی و در حالی که خانواده‌اش اسیر شده بودند، نبرد را به اسکندر مقدونی واگذاشت و خود از میدان نبرد گریخت. این امر باعث شد که بسیاری از مورخان یونانی به او لقب «بزدل» بدهند.
بهرام نادی، کارشناس فرونشست و استاد دانشگاه، درباره فرونشست اصفهان می‌گوید: «سقف، دیوار و گنبد مسجد سید نسبت به شش ماه قبل، ترک خورده و برخی از کاشی‌ها نیز ریخته است. بحث این است که حتما باید یک بنا بریزد تا بگوییم درگیر فرونشست است؟ به خاطر ترک‌های فرونشستی برخی از کاشی‌ها را برداشته‌اند.»
غلامحسین ساعدی یکی از بزرگترین نویسندگان معاصر ایران بود. اما، پیش از آن، انسانی بود که نسبت به رنج هموطنان خود، حساس بود و تاوان این حساسیت و تعهد را نیز با شکنجه و تبعید و مرگ در غربت پرداخت.
این گزارش سفری است به تاریک‌ترین زوایای تاریخ معاصر عراق، جایی که صدام حسین، یکی از جنجالی‌ترین و بی‌رحم‌ترین دیکتاتور‌های قرن بیستم، با مشت آهنین بر سرنوشت ملتش حکمرانی کرد. از جنگ خونین با ایران تا اشغال کویت و سرکوب وحشیانه قیام‌های داخلی، روایت زندگی او داستانی از قدرت‌طلبی، خشونت و سقوط است. در این متن، ضمن مرور جنایات هولناک صدام، روند تحولات سیاسی و نظامی که به سرنگونی و دستگیری او انجامید، به‌طور دقیق و تحلیلی بررسی شده است.
ایدی امین یکی از بی‌رحم‌ترین و جنجالی‌ترین دیکتاتور‌های قرن بیستم بود که با حکومتی استبدادی و رفتار‌های غیرقابل پیش‌بینی، کشور اوگاندا را به ورطه نابودی کشاند. او که با وعده اصلاحات به قدرت رسید، به زودی به سرکوب وحشیانه مخالفان و کشتار‌های قومی و فساد اقتصادی روی آورد. اقدامات امین_ از اخراج جامعه آسیایی اوگاندا و حمایت از تروریست‌ها گرفته تا جنایات هولناکی، چون آدم‌خواری_ نام او را به عنوان «قصاب اوگاندا» در تاریخ ثبت کرد.
آدولفت هیتلر مخوف‌ترین سیاستمدار تاریخ است. کسی که نامش با مرگ فجیع انسان‌های بی‌شماری گره خورده است.
در این مقاله، علاوه بر بررسی سیاستمداران برجسته اسرائیل و رویداد‌های کلیدی دوران رهبری آنها، به زندگی‌نامه هر یک از این چهره‌ها نیز پرداخته خواهد شد.
حزب بعث عربی، نمونه‌ای کلاسیک از تضاد میان آرمان و واقعیت است. این حزب، با وعده‌هایش بسیاری را شیفته خود ساخت و در نهایت به یکی از ناکام‌ترین و بحث‌برانگیزترین جنبش‌های سیاسی خاورمیانه تبدیل شد. ایدئولوژی جذاب آن در حرف و نوشتار ایدئولوگ‌هایش خیره‌کننده بود؛ اما در عمل به ابزار قدرت‌طلبی و سرکوب بدل شد و به فاجعه تمام عیار ختم شد.
قاضی محمد، یکی از چهره‌های نامدار سیاسی و مذهبی کردستان ایران در قرن بیستم است که نقشی انکارناپذیر در تاریخ سیاسی کردستان ایران داشته است. او به‌واسطه کاریزمای مذهبی و اجتماعی خود چهره‌ای محبوب میان کرد‌ها بود، اما در میدان سیاست موفقیتی نداشت و در این عرصه با شکستی سنگین روبه‌رو شد. جمهوری مهاباد، هرچند برای کرد‌ها نویدبخش استقلال و خودمختاری بود، اما مدیریت ناپخته داخلی، وابستگی شدید به قدرت‌های خارجی و عدم درک واقعیت‌های سیاسی ایران و منطقه، به سقوط آن انجامید.
عبدالحسین میرزا فرمانفرما (۱۲۳۶-۱۳۱۸) یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی ایران معاصر است. او از معدود شاهزادگان قاجاری بود که با توانایی‌های مدیریتی و نظامی خود توانست در یکی از پرآشوب‌ترین دوره‌های تاریخ ایران نقش‌آفرینی کند و به زودی به یکی از قدرتمندترین افراد ایران تبدیل شد. اما نهایتا در فلاکتی درگذشت که هیچکس تصورش را نمی‌کرد. در این گزارش به بررسی زندگی و میراث عبدالحسین میرزای فرمانفرمایان می‌پردازیم.
حافظ اسد، یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی خاورمیانه در قرن بیستم است که بیش از سه دهه به‌عنوان رئیس‌جمهور سوریه نقش‌آفرینی کرد. دوران حکومت او با سیاست‌های اقتدارگرایانه، ملی‌گرایی عربی و دخالت فعال در سیاست منطقه‌ای، شناخته می‌شود. حافظ اسد از طرفی موفق شد سوریه را از بی‌ثباتی سیاسی نجات دهد، از طرف دیگر نوعی دیکتاتوری موروثی و سرکوبگر در کشورش به راه انداخت.
پیشروی گروه‌های مخالف بشار اسد به رهبری جناح اسلام‌گرای هیئت تحریر الشام، چشم‌انداز جنگ داخلی سوریه را تغییر داده است. گروه‌های شورشی که برای برکنار کردن بشار اسد از قدرت می‌جنگند، روز شنبه در حومه شهر استراتژیک حمص با نیرو‌های دولتی درگیر شده و به سمت پایتخت سوریه پیشروی کردند. پیشروی سریع این گروه‌ها، جدی‌ترین خطری است که بشار اسد در سال‌های اخیر با آن مواجه بوده و نگرانی‌هایی را درباره سقوط دولت اسد و ایجاد هرج‌ومرج احتمالی در سوریه ایجاد کرده است.
تاریخ سیاسی و اجتماعی عربستان سعودی سرشار از شخصیت‌ها و رویداد‌هایی است که نظام این کشور را به چالش کشیده‌اند، اما شاید هیچ‌یک به اندازه جهیمان العتیبی، رهبر شورش مسجدالحرام در سال ۱۹۷۹، جنجالی نباشد.
دانشگاه نهادی علمی است؛ اما پیوندی گسست‌ناپذیر با سیاست دارد. این پیوند البته در کشور ما پررنگ تر از دیگر نقاط جهان است و به همین دلیل تعجبی ندارد که روز دانشجو هرساله در 16 آذرماه و به یاد کشته شدن سه دانشجوی معترض به عاملان کودتای 28 مرداد برگزار می‌شود.
