رویداد۲۴ حسین فلاحی: کرار یک پهپاد چند منظوره ایرانی با موتور توربوجت است که در خدمت یگان های مختلف ارتش و سپاه اعم از نیروی هوایی، دریایی، پدافند هوایی و هوافضای سپاه است. کرار اولین تجربه ایران در ساخت پهپاد جت و همچنین اولین پهپاد رزمی ایران با قابلیت حمل طیف وسیعی از تسلیحات است.
پهپاد چند منظوره کرار اولین پهپاد ایرانی است که می تواند طیف وسیعی از تسلیحات از جمله هوایی را حمل و استفاده کند. موشک های هوا به هوا و هوا به سطح با استفاده از یک سکو. این پهپاد توسط شرکت صنعتی هواپیماسازی ایران (هسا) زیرمجموعه وزارت دفاع تولید شده و توسط ادارات مختلف نیروهای مسلح ایران مورد استفاده قرار گرفته است.
ماکت پهپاد کرار اولین بار در سال 1383 در نمایشگاه تجهیزات نظامی دیده شد و بعداً در سال 1389 در مراسمی با حضور رئیس جمهور وقت ایران با نام «پهپاد بمب افکن کرار» رونمایی شد. تاریخ دقیق شروع تولید و استفاده از کرار مشخص نیست و به طور رسمی اعلام نشده است، اما می توان سال 2010 را سال شروع به کار آن دانست.
بیشتر بخوانید: مشخصات هلیکوپتر تهاجمی آپاچی AH-۶۴
از همان ابتدای رونمایی، کرار پهپاد یک بمب غیر هدایت شونده Mark 82 به وزن 500 پوند (226.79 کیلوگرم) حمل می کرد و گفته می شد که این پهپاد می تواند یک موشک کروز نیز حمل کند. در سال 1392 خبر استفاده از موشک کروز کوثر بر روی پهپاد کرار منتشر شد که به دلیل وزن 100 کیلوگرمی و برد 25 کیلومتری کوثر، قابلیت‌های کرار را افزایش داد.
در سال 1393 سامانه پدافند هوایی مرصاد با استفاده از پهپاد کرار آزمایش شد. در این آزمایش از کرار به عنوان پهپاد هدف برای آزمایش سامانه پدافند هوایی و آموزش خدمه پدافند هوایی استفاده شد. این پهپاد دارای نسل است و هر کدام از این نسل ها بر اساس نوع ماموریت تعریف شده است. اما در مورد جزئیات این نسل ها چیزی به صراحت بیان نشده است. امیر حاتمی وزیر دفاع وقت در مراسم رونمایی از بمب های یاسین، بالابان و قائم 1، 5 و 9 در سال 1398 اعلام کرد که بمب گلاید یاسین قابل رهاسازی از پهپاد کرار است. بمب گلاید یاسین حاصل افزودن بال و کیت هدایت به بمب مارک 82 است که قبلاً توسط پهپاد کرار استفاده می شد.
به گزارش رویداد۲۴ پهپاد چند منظوره کرار مشتق شده از پهپاد هدف آمریکایی Beechcraft MQM-107 Streaker متعلق به دهه 1970 است. پهپاد MQM-107A قبل از انقلاب اسلامی ایران خریداری شد تا به عنوان پهپاد هدف در تمرینات دفاعی مورد استفاده قرار گیرد. در واقع پهپاد کرار از نظر ظاهری، بیشتر به پهپاد Skua ساخت آفریقای جنوبی شباهت دارد. با این وجود، به طور کلی، پهپاد Karrar با پهپادهای Skua و MQM-107 بسیار متفاوت است. برای تولید پهپاد Karrar، ابتدا لازم بود موتور مورد استفاده در نسخه آمریکایی دوباره طراحی شود. پهپاد MQM-107A تحویل ایران از موتور Teledyne CAE J402 استفاده می کرد که یک موتور قدیمی محسوب می شد و دیگر در آمریکا استفاده نمی شد. در مدل دیگری از این پهپاد که با پسوند B یعنی مدل MQM-107B شناخته می شود، از موتور توربوجت میکروتوربو فرانسوی TRI 60-2 074 استفاده شده است. بنابراین ایران موتور جت Toloue-4 را بر اساس همان موتور فرانسوی TRI 60 که در مدل MQM-107B استفاده می شد طراحی و تولید کرد. موتور فرانسوی TRI 60 انواع زیادی دارد، اما موتور TRI 60-2 074 شبیه موتور توربوجت Toloue-4 است.
موتور TRI 60-2 074 یک میکروجت سه محوره با سه کمپرسور محوری، محفظه احتراق و استیج توربین می باشد که دارای قطر 33 سانتی متر و طول 124 سانتی متر و وزن 61 کیلوگرم بوده و حداکثر نیرو را تولید می کند. 3.4 کیلونیوتون (KN). موتور جت طلوع-4 که نوع تولید بومی ایران از این موتور است نیز یک موتور توربوجت سه محوری با سه کمپرسور محوری، یک محفظه احتراق و یک مرحله توربین است و دارای قطر 33 سانتی متر، طول 130 سانتی متر است. وزن 55 کیلوگرم و حداکثر توان 3450 نیوتن (N). موتور Toloue-4 کمی طولانی تر و وزن کمتری نسبت به نمونه فرانسوی خود دارد. موتور Toloue-4 توربوجت نیز در موشک کروز نور و موشک کروز یاعلی استفاده می شود.
با توجه به مقایسه مکرر پهپاد کرار با پهپاد آمریکایی MQM-107، به تفاوت های ظاهری این طرح با مدل آمریکایی آن می پردازیم. اولین تفاوت در باله های دم است که مشابه طراحی پهپاد Skua ساخته شده است. در آفریقای جنوبی و مشابه مدل آمریکایی نیست. پهپاد BQM-126A یکی دیگر از پهپادهایی است که از نظر باله های دمی شبیه به کرار است، اما بال ها و نوک باله های دم در BQM-126A و Karrar کاملاً متفاوت است و از این نظر بیشتر شبیه مدل آفریقای جنوبی است. تفاوت دوم در محل موتور پهپاد است که شبیه هیچ یک از پهپادهای ذکر شده نیست.
در نوع آمریکایی و آفریقایی موتور زیر بدنه آن قرار می گیرد اما در نوع ایرانی این موتور در امتداد بدنه و انتهای آن قرار می گیرد. دلیل این طراحی خاص استفاده از نقطه سخت زیر شکم برای حمل 250 کیلوگرم اسلحه است. سومین تفاوت و همچنین شباهت، محل قرارگیری بال اصلی است. در نوع ایرانی بال اصلی زیر بدنه چسبیده است. در نوع آفریقایی، بال ها روی بدنه و در نوع آمریکایی نیز بال ها در زیر بدنه قرار دارند. نمی توان انکار کرد که کرار از پهپاد دیگری الگوبرداری شده است، اما طراحی پهپاد هدف آمریکایی و پهپاد ایرانی کرار هر دو برگرفته از ایده ساده سازی ساخت تسلیحات و کاهش هزینه آنهاست که امکان تولید انبوه و ارزان را فراهم می کند.
همانطور که قبلاً گفتیم، پهپاد کرار در اکثر انواع از موتور توربوجت Toloue 4 استفاده می کند. با این حال، در سال 2022، یک نوع کرار مجهز به موتور توربوجت طلوع-5 برای آزمایش موشک صیاد 4 بی برای سامانه پدافند هوایی باور 373 مورد استفاده قرار گرفت. پهپاد کرار با موتور توربوجت طلوع 5 توانست به ارتفاع 43000 فوتی معادل 13.1 کیلومتر و سرعت 733 کیلومتر در ساعت در آن ارتفاع دست یابد.
پهپاد کرار از روز اول معرفی با بمب غیر هدایت شونده مارک 82 دیده شد. این پهپاد در انواع بعدی توانسته موشک ضد کشتی کوثر به وزن 100 کیلوگرم را حمل کند. در ویدئویی در مراسم رونمایی مشخص شد که این پهپاد قابلیت حمل سلاح هایی مانند بمب خوشه ای سیمرغ، بمب یاسین (همان بمب مارک 82 با کیت هدایت)، بمب بالابان، بمب هدایت لیزری 500 پوندی، موشک هوا به هوا و ضد زره آذرخش و موشک شفق (تقویت شده). البته پهپاد کرار قابلیت حمل بمب و موشک های دیگر تا وزن 250 کیلوگرم را دارد که ممکن است روی آن نصب نشود یا در آینده روی کرار نصب شود.
پهپاد کرار علاوه بر حمل انواع بمب و موشک، می تواند اسلحه های شلیک سریع را نیز حمل کند که تاکنون در دو نوع عرضه شده است. اولین تیربار اخگر است. گتلینگ اخگر یک گتلینگ شش لول با کالیبر 7.62 میلی متر و وزن 45 کیلوگرم است که در ابتدا برای بالگرد ساخته شده بود. دومی نصب سه اسلحه سبک 7.62 میلی متری در یک بسته و در دماغه پهپاد کرار. سطح عملیاتی این نسخه ها مشخص نیست، اما می توان هواپیماهای بدون سرنشین یا اهداف هوایی کم سرعت را با این تفنگ ها شکار کرد.
علاوه بر تسلیحات ذکر شده، یک اژدر هوا پرتاب نیز بر روی پهپاد کرار نصب شده است. اژدر مارک 46 نصب شده بر روی کرار یک اژدر سبک هوا پرتاب با وزن 230 کیلوگرم است که می تواند انواع اهداف زیردریایی را با کلاهک 43.9 کیلوگرمی و برد 11 کیلومتر منهدم کند. به دلیل استفاده از برد وسیع اسلحه‌هایی که کارار می‌تواند حمل کند، می‌تواند طیف وسیعی از ماموریت‌ها را انجام دهد. بنابراین می توان پهپاد کرار را اولین پهپاد چند منظوره جهان دانست و نام برد!
ماموریت های پهپاد کرار:
هوا به زمین (بمباران)
هوا به هوا (رهگیری)
هوا به سطح (ضد کشتی)
ضد زیردریایی
پهپاد هدف
نقش: پهپاد چند منظوره
طول: 3.75 متر
طول بال ها: 3.1 متر
ارتفاع: 1.5 متر
حداکثر وزن برخاست: 750 کیلوگرم
وزن: 500 کیلوگرم
محموله سلاح: تا 250 کیلوگرم
وزن کلاهک در نسخه انتحاری: 226 کیلوگرم TNT
موتور: Toloue-4 یا Toloue-5 توربوجت
سرعت کروز: 700 کیلومتر بر ساعت
حداکثر سرعت: 900 کیلومتر در ساعت
حداکثر برد: 1000 کیلومتر
برد رزمی: تا 500 کیلومتر
سقف پرواز: 10700 تا 13100 متر
مبدا: ایران