رویداد۲۴ | مهسا زرگری: ادوارد اسنودن از افشاگران برجسته مریکا است. وی کارمند سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و پیمانکار آژانس امنیت ملی بود. ادوارد اسنودن به عنوان یک نیروی امنیتی که قسم خورده با تمام وجود از ایالات متحده حفاظت کند خود را در چالشی بزرگ می‌بیند.
«ادوارد جوزف اسنودن» (Edward Joseph Snowden)، متولد ۲۱ام ژوئن ۱۹۸۳ میلادی در شهر الیزابتِ کارولینای شمالی در آمریکا است. پدربزرگ مادری‌اش «ادوارد بَرِت»، دریابان نیروی دریایی آمریکا بود که بعدا در پلیس فدرال ایالات متحده (FBI) و پنتاگون (مقر فرماندهی وزارت دفاع آمریکا) هم خدمت کرد. پدر ادوارد، «لونی»، افسر گارد ساحلی بود. مادرش «الیزابث» هم قائم‌مقام دادگاه ایالتی «مریلد» است.
اسنودن یک خواهر بزرگ‌تر هم دارد که در واشنگتن وکالت می‌کند. «ادوارد اسنودن» در جایی گفته کل خانواده‌اش به صورت‌های مختلف برای دولت فدرال (دولت مرکزی ایالات متحده آمریکا) کار می‌کردند و انتظار می‌رفت او هم همین مسیر را برود.
علیرغم نداشتن تحصیلات دانشگاهی رسمی و گذراندن دوره‌ی دبیرستان به صورت غیرحضوری، این فرد در کارش مهارت بالایی داشت. این مهارت باعث جلب توجه نهادهای امنیتی از همان ابتدا شد. اسنودن در سال ۲۰۱۱ در دوره‌ی فوق لیسانس دانشگاه لیورپول انگلستان شرکت کرده ولی باز هم هیچ‌وقت مدرکی دریافت نمی‌کند؛ یا لااقل سندی دال بر اعطای مدرک به او وجود ندارد.
دوستان و همسایگان، ادوارد را به عنوان پسری آرام و مهربان می‌شناختند. یکی از دوستان نزدیکش گفته او همیشه حتی در کودکی خوش‌صحبت بود. وقتی در آزمون‌های ضریب هوشی امتیاز بالاتر از ۱۴۵ گرفت هیچ‌کس تعجب نکرد؛ به‌هرحال او باهوش‌ترین و متفکرترین فرد فامیل بود.
در اوایل دهه‌ی ۹۰ میلادی با خانواده به ایالت مریلند نقل مکان کردند. راهنمایی و دبیرستان را در مدرسه‌ی Anne Arundel گذراند. اما در کلاس دهم به بیماری «مونو نوکلئوز» مبتلا شد و بیش از ۹ ماه از رفتن به مدرسه باز ماند. بعد از آن دیگر به مدرسه بازنگشت؛ ولی بعدا در آزمون GED که نشان‌دهنده‌ی توانایی‌های پیش‌دانشگاهی است پذیرفته شد؛ هرچند در رزومه‌ی او هیچ‌گاه مدرک دیپلم رسمی دبیرستان ثبت نشده، به جای درس‌های عادی، در آموزشکده‌ی دبیرستان، دوره‌های مختلفی گذراند. طبق اعلام آموزشکده، او در هیچ کلاس کامپیوتر یا آی‌تی شرکت نکرده؛ البته برای دوره‌های دیگر هم هیچ‌وقت مدرکی نگرفته است. با این حال و علیرغم نداشتن مدارک لازم در سال ۲۰۱۱ در دوره آنلاین فوق لیسانس دانشگاه لیورپول انگلستان (University of Liverpool) شرکت کرده است.
ابتدا او به استخدام سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) درآمد و سپس به صورت پیمان‌کاری با سازمان امنیت ملی آمریکا (NSA) همکاری کرد. متأسفانه، این همکاری‌ها در نهایت به فرار این فرد از آمریکا و تحت تعقیب قرار گرفتن او به عنوان یکی از مطرودترین افراد جهان منجر شد.
افشاگری ادوارد اسنودن در ۲۰ مه ۲۰۱۳ آغاز شد. او در این تاریخ از آژانس امنیت ملی آمریکا به هنگ کنگ رفت و اسناد متعددی درباره این آژانس را به روزنامه‌نگارانی همچون گلن گرینوالد، لورا پویترس و اون مک‌اسکیل ارائه داد. در پی این افشاگری، اسنودن توسط وزارت دادگستری آمریکا به نقض قانون جاسوسی و سرقت اسناد دولتی متهم شد.
پس از رفتن به هنگ کنگ، اسنودن درخواست پناهندگی به ۲۱ کشور داد، اما هیچ‌کدام این درخواست‌ها پذیرفته نشد. دولت آمریکا مانع از پذیرش او توسط دیگر کشور‌ها شد. یکی از کشور‌هایی که اسنودن درخواست پناهندگی به آن داده بود، اکوادور بود. اگرچه در ابتدا رئیس‌جمهور اکوادور پذیرای او بود، اما به دلیل فشار آمریکا، این برنامه لغو شد.
پس از ابطال گذرنامه‌اش توسط آمریکا، اسنودن بیش از ۲۰ روز در فرودگاهی در مسکو زندگی کرد و نهایتاً از روسیه درخواست پناهندگی کرد. ولادیمیر پوتین اقامت موقت به او داد و اکنون اسنودن در روسیه زندگی می‌کند.
افشاگری‌های ادوارد اسنودن از عملیات بزرگ «جاسوسی و مراقبت گسترده جهانی» و پریزم پرده برداشت.
پریزم اسم رمز یک برنامهٔ جاسوسی است که آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا آن را پیش می‌برد و آرمان آن گردآوری داده ارتباط اینترنتی از چندین شرکت فراهم‌آورنده خدمات اینترنت در آمریکا است.
پرونده پاورپوینت بیان می‌کند که بسیاری از ارتباطات الکترونیکی جهان از آمریکا می‌گذرند. زیرا داده ارتباطی الکترونیک، گرایش دارد که به جای مسیر مستقیم فیزیکی، از کم‌هزینه‌ترین مسیر بگذرد و چون مقدار بسیار زیادی از زیرساخت اینترنت در آمریکا قرار دارد داده اینترنتی زیادی از آمریکا می‌گذرد. این موضوع برای واکاوهای اطلاعاتی آمریکا فرصتی را فراهم می‌آورد که ارتباط هدف‌های خارجی را در هنگامی که داده آن‌ها از آمریکا عبور می‌کند شنود کند.
ادوارد اسنودن در ۹ ژوئن ۲۰۱۳ با درخواست خود، تصمیم گرفت که هویت خود را برای عموم آشکار کند. او اینگونه توضیح داد: «من نمی‌خواهم که هویت خود را پنهان کنم، چون می‌دانم که کارم درست بوده است». اسنودن برای توضیح اقداماتش به طور خلاصه، اینگونه بیان کرد: «من نمی‌خواهم در جامعه‌ای زندگی کنم که جاسوسی از شهروندان برایشان امری عادی است. تنها هدف من آگاه‌سازی مردم از این موضوع است. به‌یاد داشته باشید که قصد من تغییر جامعه نبود، بلکه هدفم این بود که به جامعه فرصت تصمیم‌گیری بدهم که آیا می‌خواهد این وضعیت را تغییر دهد یا نه؟».
لیندسی میلز همسر ادوارد اسنودن است. او متولد ۲۰ فوریه ۱۹۸۵ است و آکروبات باز و وبلاگ‌نویس آمریکایی معروف است. ادوارد اسنودن در سال ۲۰۱۳ به بهانه سفر کاری لیندسی را ترک کرد که برای وی شوکی بزرگ بود. پس از این ماجرا، لیندسی به عنوان دوست‌دختر اسنودن در کانون توجه قرار گرفت.
در سال ۲۰۱۹ لیندسی و ادوارد اعلام کردند که در سال ۲۰۱۷ به صورت پنهانی ازدواج کرده‌اند و ازدواجشان را در روسیه ثبت کرده‌اند. آن‌ها همچنین درخواست تابعیت دوگانه ایالات متحده و روسیه را دارند. این زوج در سال ۲۰۲۰ صاحب یک پسر شدند.
مستند شهروندچهار درباره افشاگری‌های ادوارد اسنودن است. این مستند در سال ۲۰۱۴ ساخته شده و توسط لورا پویترس کارگردانی شده است.
ژانر: مستند، زندگی‌نامه، تاریخی
سال ساخت: ۲۰۱۴
کارگردان: لورا پویترس
نمره آی‌ام‌دی (IMDb): ۸
بازیگران: ادوارد اسنودن، گلن گرینوالد، ویلیام بینی و...
قصه این است که ادوارد اسنودن با نام مستعار "شهروندچهار" به لورا پویترس پیامی می‌فرستد و از او می‌خواهد به هونگ کنگ بیاید تا درباره میزان نظارت NSA بر اطلاعات شخصی افراد صحبت کند. پویترس، گرینوالد و ایون مک‌اسکیل به هونگ کنگ می‌روند و با اسنودن مصاحبه می‌کنند. اسنودن موافق فیلمبرداری نیست اما در نهایت لورا پویترس موفق می‌شود او را راضی کند.
فیلم مستند شهروندچهار، در سال ۲۰۱۵ جایزه بهترین مستند بلند را از آکادمی علوم و هنر‌های متحرک دریافت کرد و در سال 2014 نیز به عنوان بهترین مستند از سوی انجمن بین‌المللی مستند انتخاب شد.
فیلم اسنودن به کارگردانی اولیور استون در سال ۲۰۱۶ منتشر شد و ماجراهای ادوارد اسنودن و افشاگری‌هایش را به تصویر می‌کشد. داستان فیلم بیان می‌کند که اسنودن پس از آگاهی از سوءاستفاده از اطلاعات شخصی مردم توسط آژانس امنیتی آمریکا، تصمیم می‌گیرد شغل خود را ترک کرده و این اطلاعات را افشا کند. این اقدام او موجب شد تا در میان مردم به عنوان یک قهرمان یا خائن شناخته شود و از نظر قانونی نیز فردی فراری محسوب گردد.
نقش ادوارد اسنودن در این فیلم به بازیگر جوزف گوردون لویت سپرده شده است. این دومین فیلم متوالی جوزف است که بر اساس یک مستند ساخته شده، پس از فیلم The Walk که بر اساس فیلم Man On Wire ساخته شده بود.
کارگردان فیلم، اولیور استون، خود فیلمنامه را نوشته است. او برای حفاظت از آن در برابر هکرها، فیلمنامه را در یک کامپیوتر بدون اتصال به اینترنت تهیه کرده است. پیش از ساخت فیلم، استون سه بار با ادوارد اسنودن ملاقات کرده است. جالب است که در حین ساخت فیلم، استون مادرش را از دست داد اما نتوانست فیلمبرداری را به تعویق بیندازد.