رویداد۲۴ | سیما صابری: اگر دیابت دارید باید هر روز قند خون خود را اندازه بگیرید و از بالانرفتن آن مطمئن شوید. اکثر مردم این کار را با خراش دادن انگشتان خود با دستگاه قند خون (گلوکومتر) انجام می‌دهند که قند را در مقدار کمی از خون اندازه گیری می‌کند. برخی از افراد نیز یک مانیتور مداوم گلوکز (CGM) استفاده می‌کنند، یک حسگر زیر پوست که هر چند دقیقه قند خون را بررسی می‌کند. افرادی که از CGM استفاده می‌کنند باید روزانه از قند سنج نیز استفاده کنند تا اطمینان حاصل شود که CGM آن‌ها دقیق است. هنگامی که دیابت دارید، نظارت بر سطح قند خون بسیار مهم است، زیرا نگه داشتن قند خون در محدوده هدف می‌تواند به جلوگیری از عوارض ناشی از این بیماری کمک کند که شامل بیماری قلبی، بیماری کلیوی و مشکلات بینایی است.
با اینحال زمانی که باید تست قند خون انجام دهید، اهمیت دارد. چندین بار در طول روز هست که کارشناسان سلامت توصیه می‌کنند قند خون خود را در این زمان‌ها بررسی کنید. این مقاله اهمیت نظارت بر قند خون، نحوه اندازه گیری قند خون و نحوه بررسی آن را توضیح می‌دهد.
چه دیابت نوع ۱ داشته باشید و چه دیابت نوع ۲، بررسی قند خون به شما امکان می‌دهد که ببینید چه چیزی باعث افزایش یا کاهش قند خون می‌شود. به عنوان مثال، برخی از عواملی که می‌توانند باعث افزایش قند خون شوند عبارتند از:
غذای زیاد به خصوص کربوهیدرات‌ها
عدم تحرک
کمبود انسولین (هورمونی که غذا را متابولیزه می‌کند)
دارو‌های خاص
بیماری
فشار
درد
قاعدگی
کم آبی بدن
علاوه بر این، عوامل زیر ممکن است باعث کاهش سطح قند خون شوند:
مصرف ناکافی مواد غذایی
الکل
انسولین بیش از حد
برخی دارو‌ها
فعالیت بدنی بیشتر از حد معمول
درک الگو‌های بدن شما می‌تواند به شما و پزشک کمک کند تا بدانید چگونه دیابت خود را به بهترین شکل مدیریت کنید. به عنوان مثال، نظارت بر سطح قند خون و نگه داشتن قند خون در محدوده هدف، خطر عوارض دیابت را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مدیریت دیابت می‌تواند به جلوگیری از افزایش شدید قند خون (هیپرگلیسمی) و کاهش شدید قند خون (هیپوگلیسمی) کمک کند.
میزان قند خون بسته به دستگاهی که استفاده می‌کنید به طور متفاوتی اندازه گیری می‌شود.
دستگاه اندازه گیری قند خون با استفاده از یک تکه کاغذ پوشیده شده با آنزیمی (گلوکز اکسیداز) که با گلوکز در خون واکنش نشان می‌دهد، کار می‌کند. علاوه بر این، یک الکترود در آن وجود دارد که هنگام تشخیص واکنش گلوکز سیگنال الکتریکی ایجاد می‌کند. سپس این سیگنال عددی را تولید می‌کند که با سیگنال الکتریکی مرتبط است. هر چه گلوکز در خون بیشتر باشد این عدد بیشتر است.
شما از مانیتور‌های مداوم قند (CGM) زیر پوست شکم یا بازوی خود استفاده می‌کنید. به جای اندازه گیری سطح گلوکز در خون، مانند قند سنج، CGM سطح گلوکز را در مایع بین سلول‌های شما اندازه گیری می‌کند. سپس حسگر اطلاعات را به یک مانیتور می‌فرستد.
اینکه چقدر قند خون خود را چک می‌کنید ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد که از جمله آن می‌توان به نوع دیابت و اگر انسولین (نسخه تولید شده هورمون ساخته شده توسط لوزالمعده) یا سایر دارو‌ها برای مدیریت دیابت خود مصرف می‌کنید، اشاره کرد. کسانی که دیابتشان به خوبی کنترل شده و انسولین مصرف نمی‌کنند ممکن است نیازی به بررسی قند خون خود نداشته باشند.
افراد مبتلا به دیابت نوع یک (به دلیل اینکه این دیابت در دوران کودکی ظاهر می‌شود و "دیابت نوجوانی" نیز نامیده می‌شود، باید قند خون خود را مرتباً چک کنند. پایش قند خون برای دیابت نوع ۱ حول زمان وعده‌های غذایی متمرکز است و شامل موارد زیر است:
قبل از صبحانه، ناهار و شام
دو تا سه ساعت بعد از هر وعده غذایی
افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که دیابت خود را با انسولین کنترل می‌کنند باید به طور مرتب سطح قند خون خود را بررسی کنند. دستورالعمل‌های کلی پیشنهاد می‌کند که قند خون را چهار بار در روز در فواصل زمانی زیر چک کنید:
وقتی برای اولین بار از خواب بیدار می‌شوید
قبل از غذا
دو ساعت بعد از غذا
موقع خواب
افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که وضعیت آن‌ها به خوبی کنترل می‌شود، ممکن است نیازی به نظارت مکرر قند خون خود نداشته باشند.
انواع مختلفی از دارو‌ها برای کاهش قند خون کار می‌کنند. گاهی نیاز است پس از مصرف دارو نیز قند خونتان را تس کنید تا ببینید که کاهش قند خونتان در چه وضعیتی است. به عنوان مثال، اگر انسولین یا دارو‌هایی مصرف می‌کنید که می‌توانند باعث هیپوگلیسمی شوند، پزشک احتمالاً نظارت مکرر قند خون را توصیه می‌کند.
افراد مبتلا به دیابت معمولاً خودشان سطح قند خون خود را بررسی می‌کنند. با این حال، ایده خوبی است که دوست یا یکی از اعضای خانواده نیز بداند که اگر مریض هستید و خودتان نمی‌توانید این کار را انجام دهد. برای استفاده از دستگاه قند خون، مراحل زیر را دنبال کنید:
دست هایتان را بشویید.
یک نوار تست را در دستگاه قرار دهید.
یک قطره خون با سوراخ کردن نوک انگشت خود به نوار تست دستگاه نزدیک کنید.
لبه نوار تست را روی خون قرار دهید و منتظر بمانید تا نتایج روی نمایشگر ظاهر شود.
اگر به دستگاه CGM علاقه‌مند هستید، باید با پزشک خود صحبت کنید، زیرا این دستگاه‌ها دارای نسخه هستند. برای استفاده از CGM، مراحل زیر را دنبال کنید:
سنسور را زیر پوست روی شکم یا بازوی خود قرار دهید.
اکثر دستگاه‌های CGM هر پنج دقیقه یکبار و در تمام ساعات شبانه روز سطح گلوکز را بررسی می‌کنند. برای اینکه این اتفاق بیفتد نیازی نیست کاری انجام دهید.
مشاهده اطلاعاتی که سنسور منتقل می‌کند. این داده‌ها ممکن است به یک گیرنده جداگانه یا تلفن همراه بروند.
داده‌ها را در رایانه بارگیری کنید تا با پزشک خود به اشتراک بگذارید (برخی از دستگاه‌های CGM این کار را به طور خودکار انجام می‌دهند).
همچنین باید سنسور‌های CGM را به طور مرتب، معمولاً هر یک تا دو هفته یکبار، تغییر دهید.