رویداد۲۴ | حسین فلاحی: جنگنده مافوق صوت میراژ ۳ (Mirage III) محصولی محبوب در طول دهه‌های جنگ سرد بود، زمانی که سرعت ۲ ماخ، کیفیت مهم برای هواپیما‌های جنگنده بشمار می‌رفت. بیش از ۱۴۰۰ فروند از این نوع جنگنده در نهایت در فرانسه و خارج از آن تولید شد و بسیاری از زیرمجموعه‌ها و پلتفرم‌های آزمایشی از همان طراحی اصلی تولید شدند.
اجرا کننده بال دلتا در زمان خود یک سیستم پیشرو محسوب می‌شد. میراژ ۳ با عملکرد رزمی خود برای نیروی هوایی اسرائیل در طول جنگ شش روزه ۱۹۶۷ محبوبیت بیشتری پیدا کرد. در حالی که میراژ ۳ در اکثر قدرت‌هایی هوایی بزرگ جهان بازنشسته شده است، اما هنوزهم ردپای کمی از آن در نیروی هوایی امروزی جهان وجود دارد.
اپراتور‌های فعلی میراژ ۳ کشور پاکستان است. کشور‌هایی مانند فرانسه، استرالیا، مصر و ونزوئلا از آن زمان میراژ ۳ را با جنگنده‌های مدرن‌تر یا به دلیل کاهش اجباری بودجه کنار گذاشته اند. آفریقای جنوبی طرح فرانسوی را با جنگنده اطلس چیتا توسعه داد. میراژ ۳های بلژیکی با نام SABCA "ایلکان" شناخته می‌شدند.
یکی از دلایل اصلی موفقیت جهانی خط میراژ ۳ استفاده از آن توسط نیرو‌های اسرائیلی در طول جنگ شش روزه ۱۹۶۷ بود که در آن این جنگنده به یک سکوی جنگی معتبر تبدیل شد. موفقیت اسرائیل در برابر میگ‌های حریف بسیار مورد تبلیغ قرار گرفت و جایگاه این نوع جنگنده در بازار جهانی را مستحکم کرد و به نوبه خود باعث فروش داسو شد. در حالی که پیکربندی نوع بال دلتا، آن را در چرخش کند می‌کرد، این جنگنده در سایر زمینه‌های کلیدی دارای برتری بود که آن را به کالا‌های گران‌قیمتی در موجودی نیروی هوایی اسرائیل در آن دوره تبدیل کرد.
شرکت هوانوردی داسو که در سال ۱۹۲۹ توسط مارسل داسو تأسیس شد و در پاریس، فرانسه مستقر بود، از ویرانی‌های جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۳۵) به یکی از شرکت‌های هوانوردی پیشرو در اروپا تبدیل شد. در سال ۱۹۵۲، نیاز دولت فرانسه به یک رهگیر مافوق صوت جدید و سبک وزن برای مقابله با تهدید ناشی از بمب افکن‌ها و جنگنده‌های با قابلیت حمل اتمی شوروی احساس شد.
داسو با طرح مفهومی "میستره- دلتا ۵۵۰" (M.D.۵۵۰) خود که تک سرنشین، دو موتوره با بال مثلث با تک باله دم عمودی بود به این نیاز پاسخ داد. نیروی این هواپیما از طریق ۲ موتور توربوجت پس سوز بریتانیایی آرمسترانگ سیدلی MD۳۰R وایپر تامین می‌شد. M.D.۵۵۰ اولین پرواز را در ۲۵ ژوئن ۱۹۵۵ انجام داد.
سپسM.D.۵۵۰ تکامل یافت و به "میراژ ۱" که دارای بال اصلاح شده بود تبدیل شد. این مدل اولین پرواز خود را در نوامبر سال ۱۹۵۶ انجام داد و حداکثر سرعت آن ۱.۶ ماخ بود. میراژ ۱ در حالی که از نظر عملکرد رضایت بخش بود، اما ضعف‌هایی از جمله حمل توپ داخلی، ذخیره سوخت، رادار رهگیری و حمل موشک‌های خارجی داشت. به همنی دلیل، شرکت داسو بر روی کانسپت کمی بزرگتر یعنی "میراژ ۲" کار کرد، اگرچه در نهایت با توسعه طراحی ابعاد بزرگتر یعنی "میراژ ۳" این جنگنده (میراژ ۲) نیز برای همیشه کنار گذاشته شد.
سازنده فرانسوی اسنکما بر اساس توربوجت سری BMW ۰۰۳ آلمان، توربوجت داخلی خود با نام آتار۱۰۱G-۱ را توسعه داد. میراژ ۳ از این توربوجت نیرو می‌گیرد. بدنه هواپیما شکل پلان بال مثلثی را که در نمونه‌های اولیه قبلی دیده می‌شد و همچنین باله دم عمودی با تک صندلی برای یک خلبان را حفظ کرد. موتور آتار حدود ۹۷۰۰ پوند نیروی رانش ایجاد می‌کرد.
اولین پرواز نمونه اولیه میراژ ۳ در ۱۷ نوامبر ۱۹۵۶ انجام شد. میراژ ۳ در دهمین پرواز آزمایشی خود حداکثر سرعت ۱.۵ ماخ را ثبت کرد. پس از انجام اصلاحاتی در پیکربندی، میراژ ۳ به سرعت ۱.۸ ماخ رسید.
دولت فرانسه که تحت تاثیر محصول جدید داسو قرار گرفته بود، اقدام به سفارش این نوع برای ارتش کرد و این باعث شد تا محصول پیش تولید " میراژ ۳A" نام بگیرد. هواپیمای جدید به موتور توربوجت اسنکما آتار ۰۹B با نیروی رانش ۱۳۲۲۸ پوندی مجهز شد. بدنه محصول جدید کمی گسترش یافت تا سیستم رادار رهگیری هوایی تامسون سیرانو را در خود جای دهد.
اولین پرواز یک هواپیمای میراژ ۳A در ماه مه ۱۹۵۸ بود و این مدل توانست در نهایت حداکثر سرعت ۲.۲ ماخ را ثبت کند. این جنگنده درخواست دولت فرانسه برای تولید یک هواپیما با سرعت بالا را برآورده کرد و همچنین اولین هواپیمای اروپایی بود که در پرواز تراز از ۲ ماخ فراتر رفت.
نوع: هواگرد رهگیر
کشورسازنده: فرانسه
شرکت سازنده: داسو اویاسیون
نخستین پرواز: ۱۷ نوامبر ۱۹۵۶
معرفی :۱۹۶۱
وضعیت: در حال خدمت در نیروی هوایی پاکستان