رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: به گفته دو منبع آگاه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در حال بررسی ریچارد گرنل، سفیر سابق آمریکا در آلمان و کفیل اداره‌کننده اطلاعات ملی ایالات متحده است که او را به عنوان فرستاده ویژه رئیس جمهور در امور ایران ایران انتخاب کند. یک منبع آگاه به رویترز گفته او یک گزینه جدی است.
هنوز هیچ تصمیم نهایی در مورد ایران توسط ترامپ به طور رسمی اعلام نشده و مشخص نیست استراتژی او در قبال تحریم‌های جدید علیه ایران یا انتخاب دیپلماسی یا هر دو به منظور توقف برنامه هسته‌ای تهران چیست.
اما ترکیب گرنل به عنوان نماینده آمریکا در امور ایران و مارکو روبیو به عنوان وزیر خارجه، نشان می‌دهد سیاست آمریکا به همان «فشار حداکثری» سابق گرایش بیشتری خواهد داشت.
ریچارد گرنل یکی از معدود سیاستمداران هم‌جنسگرای آشکار جمهوری‌خواه است. گرنل زمانی به عنوان سخنگوی جان بولتون سیاست‌مدار معروف ضدایرانی آمریکا در سازمان ملل خدمت کرده بود.
در دوران حضور او به عنوان سخنگوی ایالات متحده در سازمان ملل، رسانه‌های آمریکا او را فردی «بی‌ادب»، «متکبر»، «غیرقابل‌تحمل» و «قلدر» توصیف میکردند. خبرنگار رویترز در زمان دولت بوش سال ۲۰۱۲ به هافینگتون‌پست گفته بود گرنل «دروغ‌گو‌ترین و فریب‌کارترین فردی بود که تا به حال با او کار کردم.»
گرنل در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ به عنوان سفیر آمریکا در برلین خدمت کرد. او سال ۲۰۲۰ از سمتش در سفارت استعفا داد و قرار بود برای گرفتن پست ریاست سرویس مخفی آمریکا به واشنگتن برگردد، اما در نهایت جان رتکلیف جای او را در این سمت گرفت.
منتقدان گرنل نام «ترامپ کوچک» را بر روی آن گذاشته‌اند. با وجود اینکه او در زمان سفارتش در آلمان مواضع تندی داشت، اما مقامات آلمانی به خوبی می‌دانستند که او گرنل چشم و گوش ترامپ است و بنابراین در برابر رفتار‌های پدرسالارانه او در قبال آلمان سکوت میکردند.
ولفگانگ ایشینگر، سفیر سابق آلمان در ایالات متحده در همان روز‌های ابتدایی حضور گرنل در آلمان به این دیپلمات تازه‌کار توصیه کرده بود که از صدور «دستورالعمل» برای میزبانان خود اجتناب کند. اشاره ایشینگر به تهدید گرنل علیه شرکت‌های آلمانی برای تجارت در ایران بود.
گرنل در اولین روز حضور خود در سفارت در توییتر به شرکت‌های آلمانی که در ایران تجارت میکردند هشدار داده بود. او گفته بود تا از تصمیم رئیس جمهور آمریکا برای خروج از برجام که راه را برای سرمایه‌گذاری غرب در ایران سد می‌کرد، اطاعت کنند در غیر این صورت با تحریم‌های آمریکا مواجه می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
ریچارد گرنل در دوران سفارت خود در آلمان و پس از آن، مواضع قاطعی علیه ایران اتخاذ کرده و به‌طور فعال در جهت اعمال فشار‌های اقتصادی و دیپلماتیک بر این کشور تلاش کرده است. در چهار سال گذشته در دولت بایدن هم گرنل همچنان به انتقاد از سیاست‌های ایران ادامه داده و از بازگشت سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران حمایت کرده است.
گرنل در دوره سفارتش در آلمان از شرکت‌های آلمانی خواسته بود تا همکاری‌های اقتصادی خود با ایران را متوقف کنند و هشدار داد که در صورت ادامه تعاملات با ایران، با تحریم‌های آمریکا مواجه می‌شوند. این درخواست‌ها واکنش‌های تندی از سوی سیاستمداران آلمانی به همراه داشت که اظهارات او را مداخله در امور داخلی کشورشان تلقی کردند.
منابع دیپلماتیک ایرانی در زمان سفارت گرنل در آلمان به رویداد۲۴ گفته‌اند که او شخصاً به کسب و کار‌های حتی کوچک آلمانی که با ایرانی‌ها همکاری میکردند زنگ می‌زده و آنها را تهدید می‌کرده. گرنل به این کسب و کار‌ها پیشنهاد می‌داده به جای ایران با شرکت‌های آمریکایی همکاری کنند و از آنجایی که بازار آمریکا قابل مقایسه با بازار ایران نیست، همه کسب و کار‌های آلمانی به سرعت در برابر این تهدید مرعوب می‌شدند.
گرنل به‌طور مستقیم از دولت آلمان خواست تا پرواز‌های هواپیمایی ماهان به این کشور را متوقف کند. او بار‌ها اعلام کرد که ماهان ایر به‌عنوان یک شرکت هواپیمایی تحت کنترل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در نقل و انتقال تسلیحات و نیرو به مناطق بحران‌زده، از جمله سوریه، نقش دارد.
گرنل با استفاده از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، نگرانی‌های آمریکا درباره ماهان ایر را برجسته کرد. او این شرکت را به حمایت از فعالیت‌های نظامی ایران در منطقه متهم کرد و آن را تهدیدی برای امنیت اروپا دانست.
او تلاش کرد آلمان و دیگر کشور‌های اروپایی را متقاعد کند که در راستای سیاست‌های آمریکا، اقدامات سخت‌گیرانه‌تری علیه ایران انجام دهند. وی مدعی بود که ادامه فعالیت ماهان ایر در آلمان، با امنیت ملی این کشور ناسازگار است.
گرنل با برخی از گروه‌ها و نهاد‌های مخالف فعالیت‌های ایران در اروپا همکاری کرد تا فشار بیشتری بر مقامات آلمان وارد شود.
در نهایت در ژانویه ۲۰۱۹، دولت آلمان اعلام کرد که پرواز‌های هواپیمایی ماهان به این کشور را ممنوع کرده است. این تصمیم به‌طور مستقیم تحت تأثیر تلاش‌های گرنل و سیاست‌های فشار حداکثری آمریکا گرفته شد. مقامات آلمانی در بیانیه‌ای اعلام کردند که دلیل این اقدام، نگرانی‌های امنیتی و ادعا‌های مربوط به استفاده ایران از ماهان ایر برای اهداف نظامی در خاورمیانه بوده است.
ممنوعیت پرواز ماهان ایر به آلمان، یکی از موفقیت‌های کلیدی گرنل در پیشبرد سیاست‌های دولت ترامپ علیه ایران محسوب می‌شد.
گرنل به‌طور مستقیم به بانک‌ها و مؤسسات مالی آلمان فشار آورد تا ارتباطات خود با ایران را متوقف کنند. او هشدار داد که هرگونه تسهیل تراکنش‌های مالی ایران ممکن است این مؤسسات را در معرض تحریم‌های ایالات متحده قرار دهد.
یکی از مهم‌ترین اقدامات گرنل، جلوگیری از تلاش ایران برای انتقال میلیارد‌ها یورو از وجوه خود از حساب‌های خارجی به بانک‌های آلمان بود. سال ۲۰۱۸، ایران تلاش کرد حدود ۳۰۰ میلیون یورو را از حساب‌های خود در بانک‌های آلمان برداشت کرده و به کشور منتقل کند. گرنل با اعلام نگرانی از اینکه این پول ممکن است برای تأمین مالی فعالیت‌های ایران در منطقه استفاده شود، بر دولت آلمان فشار آورد تا این درخواست را رد کند.
او به‌شدت تلاش کرد تا ارتباط ایران با سیستم‌های مالی اروپایی، از جمله استفاده از مکانیزم‌های خاصی مانند INSTEX (مکانیزم مالی طراحی‌شده توسط اروپا برای تسهیل تجارت با ایران)، محدود شود. او این سیستم‌ها را ناقض تلاش‌های آمریکا برای اعمال فشار اقتصادی بر ایران می‌دانست.
در نتیجه فشار‌های گرنل، مقامات آلمانی مانع از انتقال ۳۰۰ میلیون یورو از دارایی‌های ایران به داخل این کشور شدند.
بسیاری از بانک‌های آلمانی از ترس تحریم‌های آمریکا، ارتباطات خود را با ایران قطع کردند.
ریچارد گرنل به‌طور مؤثر از ابزار‌های دیپلماتیک و فشار‌های اقتصادی برای جلوگیری از نقل و انتقالات مالی بین ایران و آلمان استفاده کرد. اقدامات او تأثیر بسزایی در محدود کردن دسترسی ایران به منابع مالی بین‌المللی داشت و بخشی از موفقیت‌های سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ در اروپا محسوب می‌شد.