گروه فرهنگ و هنر رویداد ۲۴: طنین فادو از کافه‌های پرتغال خود را به تالار وحدت تهران رساند تا در ششمین روز جشنواره موسیقی فجر، آوای محزونی را اجرا کند که مخاطبانش چیزی از متن آن‌ها نمی‌دانستند و تنها صدای گیتار پرتغالی بود که جذابیت‌های بدیعی برای بخشی از مخاطبان ایرانیِ «کمانه» خواننده سرشناس فادو ایجاد کرده بود.
دوشنبه شب، کمانه، که از خوانندگان سرشناس موسیقی فادو در پرتغال است، با گروه خود شامل نوازندگان گیتار پرتغالی، کنترباس و گیتار آکوستیک در تالار وحدت به روی صحنه رفت.
سه نوازنده بر روی صحنه نشسته بودند که صدای آوازی به گوش رسید و حاضران در تالار، پس از پایان این آواز، با ورود «کمانه» او را تشویق کردند که توانسته بود «سلام» را به فارسی بگوید و بعد هم به زبان انگلیسی بگوید خوشحال است که برای اولین بار به تهران آمده و برنامه اجرا می‌کند.
کمانه پس از آنکه جایزهٔ نخست (شب بزرگ فادو) در سال ۱۹۷۲ را از آن خود کرد به چهره‌ای شناخته‌شده در پرتغال تبدیل شد و دوشنبه شب هم علاوه بر قطعاتی از کارهای گذشته، یکی از آهنگ‌های آلبوم جدیدش را برای مخاطبان ایرانی‌اش اجرا کرد.
ترانه‌های کمانه به زبان پرتغالی بود و نمی‌توانست تمام بار فادو را بر دوش مخاطبانش در تالار وحدت بگذارد چرا که در باور عموم، موسیقی و اشعار مورد استفاده در سبک فادو محزون است و روایت‌هایی از دریا، ملوانان و فرودستان جامعه است و دست‌کم ارتباط برقرار کردن با حزن و غم فادو نیازمند آن بود که متن ترانه‌ها نیز برای مخاطب ایرانی قابل درک باشد.
عده‌ای از متخصصان موسیقی می‌گویند فادو ترکیبی از ریتم‌های موسیقی بردگان آفریقایی ساکن پرتغال، آواز ملوانان پرتغالی و تأثیراتی از موسیقی عربی است؛ اما شاید آنچه بیش از همه درباره این سبک موسیقی گفته می‌شود، مردمی بودن آن است که در کافه‌ها و قهوه‌خانه‌ها اجرا می‌شد و در سال‌های اخیر به سالن‌های بزرگ و کنسرت‌ها راه پیدا کرده است.
با این حال کمانه آمده بود تا در تالار وحدت تهران، فادوی پرتغال را اجرا کند که نشان می‌داد ظرفیت اجرایی در ابعادی بزرگ را ندارد و تنها صدای گیتار پرتغالی تا اندازه‌ای برای مخاطب ایرانی جذابیت داشت. فادو احتمالاً می‌تواند در کافه‌ها و قهوه‌خانه‌ها، در میان خستگی کارگران نوایی محزون را طنین‌انداز کند که صداهایی از هنر مردمی باشد.
کمانه اگر چه صدایی گرم داشت و نواهای محزونش چهره‌اش را در هم فرو می‌برد اما می‌شد همان زمان ژاک برل خواننده بلژیکی را به یاد آورد که تا چه اندازه در عمق جان مخاطبانش نفوذ می‌کرد و غم را انتقال می‌داد. حتی اگر زبان فرانسوی را متوجه نشویم باز هم اگر ویدئوی یکی از اجراهای ژاک برل را تماشا کنیم، احتمالاً تجربه‌ای متفاوت را در زندگی داشته‌ایم. بی‌دلیل نیست که ترانه «ترکم نکن» (Ne me quitte pas) سروده ژاک برل که خودش آن را اجرا کرده بود توسط همه بزرگان موسیقی همچون خولیو ایگلسیاس، فرانک سیناترا، تام جونز اجرا شد و همچنان هم با گذشته این همه سال، مخاطبان زیادی دارد.
کمانه با این همه، صدایی گرم داشت که اگر تفاوت زبانی نبود، احتمالاً می‌توانست بیشتر از آنچه در شب تالار وحدت، مخاطبان را درگیر هنرش کرده بود، برای مخاطب ایرانی شبی به یاد ماندنی خلق کند.