رویداد۲۴ خبرهای منتشرشده در این روزها مبنی‌بر مطالبه افزایش هزینه حمل نفت ایران از سوی مالکان نفت‌کش‌ها، موضوعی است که مسئولان نفتی ایران از آن در قالب «شنیده» و «پیشنهاد» یاد می‌کنند؛ پیشنهادی که هنوز رسمی نیست و از سوی مقام‌های ایرانی تأیید نمی‌شود. با اینکه این موضوع به سبب افزایش ریسک حمل نفت ایران و عدم پذیرش شرکت‌های بیمه برای بیمه‌کردن نفتکشهای حامل نفت ایران طرح شده، اما به نظر برخی از کارشناسان که بازار را به‌صورت پی‌درپی رصد می‌کنند، افزایش حمل نفت ایران علاوه‌بر اینکه در زمان تحریم‌های قبلی نفتی ایران برقرار بود، در دوران پساتحریم، پیش از اعمال تحریم‌های کنونی نیز انجام می‌شد و به همین دلیل به موضوعی عادی در بازاریابی نفتی ایران بدل شده است.
درهرحال در صورت پذیرش این پیشنهاد که به نظر می‌رسد در زمان کنونی، چاره‌ای برای فروش نفت ایران البته با هزینه‌‌ای گزاف به شمار می‌رود، می‌تواند سود کلانی را نصیب مالکان نفتکش کند. در برخی از اخبار رسمی حتی سخن از درخواست افزایش بیش از دوبرابری هزینه حمل محموله‌های نفتی ایران به میان آمده که از سوی مقامات ایران تأیید نمی‌شود. به گفته برخی از رسانه‌ها، درخواست افزایش هزینه دوبرابری برای انتقال نفت ایران به اروپا، از هفت دلار به 15 دلار کرایه را طرح کرده‌اند. در شرایط کنونی نمی‌توان از تحریم محموله‌های نفتی ایران به راحتی گذشت، چراکه علاوه‌بر اینکه افزایش هزینه‌ها را به دنبال دارد، خبر ناگواری برای فعال‌شدن دوباره کاسبان تحریم است که هرآن می‌توانند به سبب افزایش قدرت، آسیب جدی‌تری را به اقتصاد ایران وارد کنند.
درخواست رسمی به وزارت نفت نیامده است
مدیر روابط‌عمومی و سخنگوی شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با «شرق» با بیان اینکه به‌واسطه تحریم‌ها، برخی شرکت‌های بیمه، بیمه نفت‌کش‌ها را برعهده نمی‌گیرند، میگوید: محموله‌های نفت‌کش‌ها بسیار گران‌قیمت است، به همین دلیل ریسک حمل‌ونقل نفت ایران افزایش یافته و به همین دلیل یکی از پیشنهادهای طرح‌شده از جانب خطوط کشتی‌رانی خارجی، افزایش هزینه حمل است. محمد ناصری ادامه می‌دهد: این موضوع صرفا در قالب یک پیشنهاد است و هنوز موافقتی با آن صورت نگرفته است.
سخنگوی شرکت ملی نفت ایران با رد نهایی‌شدن این پیشنهاد و تبدیل آن به تصمیم خبر می‌دهد: تا این لحظه حتی برای این پیشنهاد رقمی عنوان نشده است. برخی از شرکت‌های کشتی‌رانی اعلام کرده‌اند که برای پوشش ریسک نبود بیمه برای نفت‌کش‌ها، می‌توانند هزینه حمل را افزایش دهند تا با افزایش درآمد، این ریسک را پوشش دهند.
به گفته او، هنوز درخواست رسمی از سوی خطوط کشتی‌رانی مبنی‌بر افزایش هزینه حمل نفت ایران به وزارت نفت اعلام نشده، اما شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی شرکت‌ها چنین مطالبه‌ای را طرح کرده‌اند.
در پساتحریم هم حمل نفت را گران کردند
ایمان ناصری مدیرکل خاورمیانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE ، در این زمینه به «شرق» میگوید: این مشکل در طول تحریم‌های قبلی نفت ایران و همین‌طور بعد از تحریم‌ها از سوی برخی از صاحبان نفتکش طرح شده بود و اجرائی می‌شد، به همین دلیل تا حدود زیادی در موضوع حمل نفت ایران به موضوعی عادی تبدیل شده است.
ناصری با بیان اینکه مالکان نفتکش درهرحال ریسک را وارد قیمت خود می‌کنند، ادامه می‌دهد: این موضوع در مورد برخی از شرکت‌ها و البته نه در تمامی سایزهای کشتی طرح شده است. درهرحال به نظر می‌رسد برخی از تانکرها، به‌ویژه تانکرهای حمل LPG برای حمل محموله‌ها و حق بیمه خود، چنین مطالباتی را طرح خواهند کرد.
اثرگذاری روی سهم بازار ایران
او با بیان اینکه این افزایش هزینه روی قیمت نفت اثر چندانی نمی‌گذارد، می‌افزاید: این موضوع روی بازاریابی و سهم بازار ایران قطعا اثرگذار خواهد بود.
به گفته خبرگزاری‌ها، برخی از مالکان کشتی در شرایطی که تهدید نقض تحریم‌های آمریکا، باعث شده است رقیبانشان پا پس بکشند، از حمل نفت ایران به اروپا سود کلانی کسب کرده‌اند. در دوران درآمدهای اندک برای شرکت‌های کشتی‌رانی، برخی از آنها از کرایه گران‌تر از حد معمول مسیر ایران به اروپا سود می‌برند، حتی با وجود اینکه صادرات نفت ایران به اروپا رو به کاهش است.
طبق آمار پلاتس، نرخ حمل کشتی‌های سوئزماکس که بین ۱۴۰ هزار تن یا یک‌میلیون بشکه نفت را حمل می‌کنند در یک سفر خاورمیانه به اروپا اخیرا حدود 6.94 دلار در هر تن بوده است، اما مالکان کشتی که نفت ایران را از پایانه صادراتی جزیره خارک به مقصد مدیترانه بارگیری می‌کنند، نرخ ۱۵ دلار در هر تن را دریافت می‌کنند. حمل محموله‌های نفت ایران به مدیترانه به دلیل شرایط اخیر بین‌المللی گران‌تر شده است.
عمده صادرات نفت خام ایران با نفتکشهای متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران انجام شده و باقی محموله‌هاي صادراتی توسط شماری از شرکت‌های کشتی‌رانی یونانی و ترکیه‌ای بارگیری می‌شود.
منابع آگاه اظهار کرده‌اند دست‌کم چهار مالک کشتی در اروپا هستند که همچنان سرگرم حمل نفت ایران هستند. برخی از آنها به پلاتس گفته‌اند تا زمانی که موارد توافق‌شده در قراردادهای بیمه‌شان را نقض نکرده‌اند، مشکلی از بابت پوشش بیمه کشتی‌هایشان پیش نخواهد آمد.
گروکشی نفتی ایران
صادرات ایران به اروپا در آستانه تحریم‌های آمریکا کاهش یافته، اما پالایشگاه‌های اروپایی همچنان به قراردادهایشان با ایران پایبند هستند. در نتیجه این قراردادها، مالکان کشتی‌ها گفته‌اند که دریافت بیمه کشتی‌رانی برای حمل نفت ایران آسان‌تر است و آنها نگرانی‌ای نسبت به نقض تحریم‌های آمریکا ندارند.
اروپا مقصد مهمی برای نفت ایران است و حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه یا یک‌سوم از نفت ایران را خریداری کرده است. خریداران مهم نفت ایران شامل ترکیه، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و یونان هستند. جریان صادرات ایران به ترکیه و ایتالیا بالا مانده، اما تقاضا از سوی فرانسه، یونان و اسپانیا رو به کاهش است.
بنا بر ارزیابی پلاتس، صادرات نفت ایران به اروپا در ژوئن و جولای به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسید. ایران سومین صادرکننده بزرگ عضو اوپک پس از عربستان‌سعودی و عراق است و حدود 3.70 تا 3.74 میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند.