رویداد۲۴ المیرابابایی: شمارش معکوس برای تحریمهای نفتی آغاز شده و چند روز دیگر تا سیزده آبان و آغاز تحریمهای جدید باقی نمانده است. دراین مدت شاهد تغییراتی در بازار نفت بودیم که منشاء آن تهدیدهای آمریکا بود به طوریکه ترامپ برای رسیدن به مقصود خود از تهدید کشورهای مختلف به خصوص آنها که مشتریان نفت ایران بودند فروگذار نکرد و از آنان خواست واردات نفت از ایران را تا آبان به صفر برسانند.
به دنبال تهدید آمریکا، ژاپن، کره جنوبی و هند که تا پیش از آن پای ثابت خریداران نفت ایران بودند باید میان خرید نفت از ایران یا دشمنی با آمریکا یکی را انتخاب میکردند. ژاپن بدون تلاش برای گرفتن معافیت از آمریکا از قرارداد با ایران خارج شد و حاضر نشد منافع خود را به خطر بیندازد. کره جنوبی نیز سه ماهی میشود که واردات نفت از ایران را متوقف کرده است. هند که دومین مشتری نفتی بزرگ ایران پس از چین است، تحریمهای آمریکا علیه تهران را به رسمیت نشناخته، اما دریافت معافیت از محدودیتهای واشنگتن برای دهلی نو به منظور حفظ دسترسی به سیستم مالی آمریکا نیز برایش امری ضروری است، اما با این حال تا دقیقه نود تلاش دارد بتواند معافیت جدیدی ازآمریکا بگیرد.
چین، اما به عنوان بزرگترین مشتری نفتی ایران وضعیتی متفاوت دارد؛ او از زمانی که با آمریکا وارد جنگ تجاری شد دارای آزادی عمل بیشتری برای ارتباط با ایران شده است البته هرچه دامنه این اختلاف بیشتر شود به نفع ایران خواهد بود.
وزیرنفت درباره تحریمهای (چهارم نوامبر، ۱۳ آبانماه) اعتقاد دارد تحریمها اثری ندارد و با خوشبینی اعلام کرده برای نفت ایران جایگزینی در بازار وجود ندارد، تولید نفت عربستان و روسیه هم اکنون نزدیک به بالاترین سطح تاریخی خود است لذا این دو کشور ظرفیت اضافی برای تولید بیشتر و جایگزینی نفت ایران ندارند.
زنگنه معتقد است عربستان با استفاده از ذخیرهسازیهای خود توانسته است در فاصله ماه مه تا سپتامبر، روزانه حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت بیشتر به بازار عرضه کند و مجموع تولید نفت دیگر اعضای اوپک در این بازه زمانی تنها ۱۰۵ هزار بشکه در روز افزایش یافته است و این بدان معناست که اعضای اوپک توانایی افزایش تولید نفت بیشتر از رقم کنونی را ندارند و تولید نفت روسیه در ماه سپتامبر نسبت به ماه مه، ۳۸۸ هزار بشکه در روز افزایش یافته است که در بالاترین سطح خود قرار دارد، بنابراین روسیه هم در کوتاه مدت بدون سرمایه گذاری در صنایع بالادستی خود نمیتواند بیش از این، تولید خود را افزایش دهد.
باید دید استراتژی دولت در شروع تحریمهای جدید نفتی درهفته دوم آبان ماه چه خواهد بود و آیا خود را برای تهدیدهای جدید آماده ساخته است یا خیر؟ آنچه مسلم است این است که برخلاف دیدگاه بسیاری از کارشناسان که معتقدند جایگزینهای مناسبی برای تولید نفت ایران در بازارهای جهانی وجود دارد، تجربه ثابت کرده است که تولید در بالاترین ظرفیت میتواند خطر افت فشار میدان نفتی را داشته باشد که این امردر بلندمدت آسیبزا خواهد بود و مشخص نیست که خطوط انتقال نفت، پالایشگاهها و پایانههای صادراتی عربستان توانایی مدیریت ۱۲ میلیون بشکه نفت در روز را داشته باشد یا خیر.