رویداد۲۴ حسین شعیتو در الاخبار نوشت: بالاخره ساز و کار مالی وعده داده شده اروپا محقق شد، هر چند که برای ایرانیها کاملا راضی کننده نیست. اما مساله مهمتر در راستای مقابله با تحریمها، بخش نفت است؛ جایی که ایران از ابزارهای متنوعی برای مقابله با خطر بزرگتری برای اقتصاد خود، تلاش میکند و مهمترین این ابزارها «دفاع از طریق حمله» است، یعنی افزایش تولید نفت به جای کاهش آن.
ایالات متحده به کمک عربستان سعودی، بر استراتژی «شوک نفتی» تکیه کرده تا اقتصاد ایران را فلج کند؛ این راهبرد پیش از این، از سوی مملکت سعودی در برابر اتحاد جماهیر شوروی به کار گرفته شد؛ هنگامی که ریاض نقش اساسی را در کاهش بهای نفت در نیمه دهه هشتاد قرن گذشته ایفا کرد و همین مساله منجر به فروپاشی آن شد.
امروز، پس از کاهش ارزش ریال ایران و اجرایی شدن تحریمهای آمریکا، بحرانهای سختی دو بخش نفت و گاز در ایران را فرا گرفته است و این مساله، تهران را که از دولتهای اصلی تولید کننده نفت در جهان محسوب میشود، با موانع بزرگی مواجه کرده است.
در این رابطه، تحلیلگران ایرانی معتقدند که کشورشان راه حلهای جایگزینی دارد و این بار، در سایه اختلاف نظر بین المللی در مورد خروج آمریکا از توافق هسته ای، به شکلی گستردهتر از قبل، میتواند از راه حلها استفاده کند.
تهران برای اولین بار، در راستای در هم شکستن اراده آمریکا برای خفه کردن بازار نفت آن، راه فروش نفت در بازار بورس، به افرادی با هویت سری و از بخش خصوصی را در پیش گرفته است و این مساله، ماموریت ایالات متحده در نظارت بر فروش نفت ایران و متوقف کردن آن را دشوار میکند.
اما حساب باز کردن ایران روی مقابله با طرح به صفر رساندن صادرات نفت ایران بر این اساس استوار است که ایران، نیازهای بازار جهانی را میشناسد.
محمد علی خطیبی رئیس فعلی کمیسیون تعاملات نفتی با دولتهای خارجی و نماینده سابق ایران در اپک در گفتوگو با الاخبار میگوید: محال است که صادرات نفت ایران به صفر برسد. امروز، با کاهش تولید نفت ونزوئلا، یکی از اعضای اپک و بحرانی شدن اوضاع بین آن و آمریکا، و کاهش ذخایر نفتی به طور کلی، در هیچ مکانی، نفت اضافی وجود ندارد، امری که باعث حفظ جایگاه ایران در زمینه صادرات جهانی نفت میشود.
خطیبی اذعان میکند که چالشها آسان نخواهد بود؛ چرا که عملیات باجگیری آمریکا در جهان و منطقه ادامه دارد و هرگز متوقف نمیشود. حتی بعید نیست امریکا نسبت به إعمال تحریمهایی علیه مملکت سعودی نیز اقدام کند. بنابراین، آمریکا تلاش میکند در طول سالهای طولانی، به نفت دولتها دست پیدا کند و با فشار بر آنها برای افزایش تولید نفت، نقش ایران در بازار جهانی نفت را محدود کند.
اما ایا این فشارها موفق میشود؟ خطیبی تاکید میکند که آمریکا در حال فروش ذخایر نفت خام خود است و این مساله نشان دهنده ان است که دیگر تولید کنندگان نفت، بویژه روسیه و عربستان، شرایط افزایش تولید را ندارند.
پس از ورود تحریمهای جدید آمریکا به ماه دومش، و با وجود کاهش صادرات نفت ایران، تهران تصمیم دارد تولید نفت خود را افزایش دهد. تحلیلگران بر این عقیده اند که این افزایش، باری بر شانه دولت ایران نخواهد شد؛ چرا که کمبود جهانی نفت، قابل جبران نیست و در این شرایط، بازارهای جدیدی برای نفت ایران مهیا میشود؛ چه از طریق شرکتهای خصوصی و چه از طریق معامله با دولتهایی که به معافیت از تحریمها دست یافته اند.