رویداد۲۴ روز گذشته شاهد اعلام برنامه ادغام ۵ بانک و موسسه مالی اعتباری نظامی در بانک سپه بودیم. بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته، بانک‌های قوامین، انصار، حکمت ایرانیان و مهر اقتصاد به همراه موسسه مالی اعتباری کوثر در بانک سپه ادغام خواهند شد.
در این گزارش، نگاهی‌ای مقایسه به وضعیت مالی و عملکردی این ۵ موسسه در آستانه ادغام خواهیم داشت و بررسی خواهیم کرد که این ادغام با توجه به وضعیت مختلف مالی موسسات اعلام شده، منجر به بهبود یا تضعیف وضعیت آنان در مراحل پس از ادغام خواهد گردید؟ همچنین در خصوص نحوه قیمت گذاری سهام شرکت‌های ادغام شونده که در بازار سرمایه در حال داد و ستد بوده اند نیز می‌بایست شفاف سازی مکفی در خصوص نحوه محاسبه قیمت و ارزش این سهام از سوی بانک مرکزی و مسئولین سازمان بورس ارائه شود.
همچنین با توجه به دولتی بودن بانک سپه و عدم ارائه صورت‌های مالی این بانک، امکان اظهارنظر در خصوص تاثیرات ادغام بانکها و موسسه ذکر شده در بالا در بانک سپه از نظر وضعیت مالی بانک سپه مشخص نیست.
ابتدا، اقدام به ارائه دو جدول مقایسه‌ای برخی از اقلام صورت‌های مالی و همچنین سایر موارد مهم مرتبط با بانکها و موسسه ادغام شده می‌پردازیم و در مرحله بعد، نکات اصلی این جدول را ارائه می‌نماییم.
لازم به ذکر است؛ که اطلاعات جدول فوق از صورت‌های مالی حسابرسی شده سال ۱۳۹۶ بانکها و موسسه (به جز بانک قوامین) استخراج شده است و اطلاعات مالی بانک قوامین مربوط به صورت‌های مالی ۶ ماهه منتهی به پایان شهریور ماه سال ۱۳۹۵ است.
همچنین در جدول زیر، تضامین عمده دریافتی تسهیلات ارائه شده و همچنین وام‌گیرندگان عمده بانکها و موسسه بر اساس یادداشت‌های توضیحی ارائه شده، درج شده است:
نکات اصلی دو جدول فوق را می‌توان در موارد زیر عنوان کرد:
۱- وضعیت و عملکرد بانک قوامین با توجه به عدم ارائه صورت‌های مالی حسابرسی شده از پایان سال ۱۳۹۴ و همچنین مازاد سنگین نزدیک به ۹.۰۰۰ میلیارد ریالی سود پرداختی به سپرده‌گذاران نسبت به سود تسهیلات مشاع در کنار ارائه بخش عمده‌ای از تسهیلات به بنیاد تعاون ناجا (که زمینه فعالیت‌های آن نامشخص نیست و ابهامات جدی در خصوص توانایی بازپرداخت تسهیلات توسط این بنگاه اقتصادی وجود دارد)، ریسک سنگینی را به سایر بانک‌های ادغام شونده تحمیل می‌نماید و به این ترتیب می‌توان عنوان کرد که ریسک‌های سنگین این بانک به سایر بانکها و موسسه تحمیل خواهد شد.
۲- بانک انصار با توجه به سود محقق شده و میزان تسهیلات ارائه شده در مقایسه با سایر بانکها و موسسه ادغام شده، عملکرد بهتری را داشته است و می‌توان این‌گونه بیان داشت که سهامداران این بانک کم‌ریسک در پی ادغام با سایر بانکها به نسبت پرریسک‌تر در مقایسه با بانک انصار، متحمل هزینه‌های بیشتری خواهند بود و این ادغام منجر به افزایش ریسک سرمایه‌گذاری آنان خواهد شد.
۳- عدم ارائه نسبت کفایت سرمایه به جز در خصوص بانک انصار و حکمت ایرانیان، توسط سه بانک و موسسه دیگر ارائه نشده است و با توجه به ابهامات همیشگی در صورت‌های مالی بانک‌های کشور در سال‌های اخیر، ابهامات در خصوص میزان کفایت سرمایه آنان مشخص نیست.
۴- در خصوص فرآیند ادغام مشخص نیست که آیا جمع سرمایه بانک‌های ادغام شونده با بانک سپه، در جهت ادامه فعالیت بانک سپه (پس از ادغام) از حیث توانایی ایفای تعهدات و اجرای عملیات و کفایت سرمایه، مکفی خواهد بود یا نه؟
۵- مشخص نیست که ارزش سهام بانک سپه و ارائه سهام این بانک به سهامداران بانک‌های ادغام شونده بر چه اساسی خواهد بود و آیا ارزش بازار قبل از بسته شدن نماد‌های این بانکها در بازار سرمایه (که در مقاطع مختلف زمانی صورت گرفته است و معیار قابل اتکایی نخواهد بود) ملاک خواهد بود و یا معیار‌های دیگری در این زمینه مدنظر قرار خواهد گرفت.