گره کور ادغام بانکهای نظامی/ سرنوشت موسسات مالی در انتظار بانک سپه؟
رویداد۲۴ ندا جعفری: امروز با دستور رئیس جمهوری ادغام بانکهای نظامی انصار، حکمت ایرانیان، مهراقتصاد، قوامین و موسسه اعتباری کوثر کلید می‌خورد و این بانک‌ها و موسسات زیرمجموعه بانک سپه می‌شوند.
موافقان ادغام بانک‌ها معتقدند یکی از چالش‌های نظام بانکی در حال حاضر، نسبت کفایت سرمایه پایین بانک‌ها است و با ادغام بانک‌ها، این مشکل کاهش خواهد یافت و از محل صرفه جویی در هزینه‌ها (کاهش قیمت تمام شده خدمات،و کاهش تعداد شعب فیزیکی، کاهش تعداد مدیران و اعضای هیات مدیره) و تجمیع سرمایه‌هامی توان حداقل نسبت کفایت سرمایه بانک اصلی را به استاندارد‌های «کمیته بازل ۲» رساند.
منتقدان اما معتقدند ادغام بانکهای مسئله‌دار با یک بانک مسئله‌دار دیگر، گامی در جهت بیشتر کردن التهابات بانکی است بنابراین احتمال ضررده بودن بانک سپه با این شرایط وجود دارد.
موضوع ادغام بانکهای نظامی امسال و در روز مجمع بانک مرکزی از سوی رییس جمهور به صورت جدی‌تری عنوان شد. روحانی با بیان اینکه در حین فشار اقتصادی اصلاح بانکی با روند سریع‌تر در حال انجام است، گفته بود چند بانک نیروهای مسلح به زودی در هم ادغام شده و یک بانک جدید ایجاد می‌شود که مصوبات این موضوع صادر شده و در اختیار بانک مرکزی است.
ادغام بانکهای نظامی در حالی صورت می‌گیرد که اولا نظارت بانک مرکزی بر فعالیت مالی نهادهای نظامی بسیار سخت است بدین ترتیب مشخص نیست در صورت ادغام این بانک‌ها چه مشکلاتی پیش خواهد آمد. دوم اینکه برخی از این موسسات و بانک‌ها بدهی‌های مالی داشتند. با این وصف مشخص نیست تکلیف بدهی‌های این مجموعه‌ها چه خواهد شد؟ آیا این بدهی‌ها به بانک سپه منتقل خواهد شد؟ در این صورت باید گفت احتمال ضررده بودن بانک سپه نیز دور از ذهن نخواهد بود.
وحید شقاقی اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی رویداد۲۴ در مورد ادغام بانکهای نظامی می‌گوید: روش ادغام مجموعه بانکهای انصار، حکمت ایرانیان، مهراقتصاد، کوثر و قوامین با بانک سپه، روش درستی نیست، زیرا این بانک‌ها، بانکهای مشکل‌داری هستند که اوضاع با این روش بدتر خواهد شد.
او ادامه می‌دهد: معمولا در ادغام تلاش می‌شود مجموعه‌های بد را به بانکهای خوب ملحق کنند تا بانکهای خوب بتوانند راهبر خوبی برای بانکهای بد باشند، اما با توجه به این که بانکهای بد ناترازی منابع بالایی دارند این ناترازی با وجود بدهی بسیار بالا در مقابل کمبود دارایی و منابع بلوکه شده وضعیت نامناسبی را ایجاد می‌کند و ناترازی منابع برجسته‌تر می‌شود.
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی مدیریت سخت‌تر از قبل می‌شود؛ این در حالی است که باید با دسته‌بندی بانک‌ها ناترازی منابع مدیریت می‌شد و بانکهای بد را خرد می‌کردند تا بانکهای دیگر بتوانند به آنها کمک کنند.
شقاقی معتقد است بانک سپه خود جزء بانکهای مسئله‌دار است. او می‌گوید: بانک سپه دارای ناترازی منابع بالا و ریسک شاخص‌ها است و با الحاق بانک نظامی نظیر قوامین مسلما اوضاع سپه هم بدتر از قبل خواهد شد. زمانی که بانک بد با بانک بد دیگر ملحق شود، راهبری آن مشکل‌ساز می‌شود و این مسائل ساده‌انگارانه نیست.
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه برنامه‌ریزی درستی دراین شرایط صورت نگرفته است، می‌گوید: در شرایط تنش‌زای کنونی التهابات بیشتر ریسک را بالاتر می‌برد.
شقاقی می‌گوید: هم اکنون اوضاع ملک تغییر زیادی داشته و قیمت‌ها به شدت صعودی شده است و خریدار زیادی برای املاک و شعبات این بانک‌ها در بازار وجود ندارد و با این قیمت‌های سرسام آور تنها دارایی‌های سمی (آن دسته از دارایی‌های مالیکه قابلیت نقدشوندگی آنها از دست رفته و بازار ثانوی برای معامله آنها نیز بدلیل کمبود تقاضا، دیگر موجود نیست) این بانک‌ها افزایش پیدا می‌کند و مسائل و مشلات بانک سپه بیشتر از قبل خواهد شد.
بر اساس آخرین اطلاعات مالی منتشر شده، دو بانک «قوامین» و مهر اقتصاد با زیان انباشته روبرو هستند و سه بانک دیگر سود انباشته چندانی در چنته ندارند. این موضوع به خوبی نشان دهنده این موضوع است که عملکرد این بانک‌ها بهره وری لازم را نداشته است.
بانکهای نظامی در مجموع بالغ بر ۱۹۳۲ هزار میلیارد ریال دارایی دارند و در مقابل، ۱۸۸۵ هزار میلیارد ریال بدهی به بار آورده اند. بنابراین، نسبت بدهی کل در رقم ۰.۹۷ قرار می‌گیرد که چندان مطلوب نیست. بیشترین میزان دارایی و بدهی مربوط به بانک «قوامین» است.
این بانک‌ها بالغ بر ۲۵۳۹ شعبه با حضور ۲۶۴۳۹ کارمند دارند که پس از ادغام، ضمن مدیریت بهتر هزینه‌ها، این تعداد به مرور زمان کمتر خواهد شد و از هزینههای عمومی، اداری و کارکنان کاسته خواهد شد.
در حال حاضر، به سبب تعداد بالای کارکنان، بیشترین هزینه را بانک «مهر اقتصاد» پرداخت می‌کند و شاید یکی از مهمترین دلایل زیاندهی این بانک، تعداد بالای شعب و کارکنان و در نتیجه هزینههای سرسامآور باشد.
بر اساس اطلاعات موجود، نسبت کفایت سرمایه لازم ۸ است که تنها بانک حکمت این موضوع را رعایت کرده و سایر بانک‌ها در شرایط مطلوبی از این حیث قرار ندارند.
به طور کلی در این ۵ بانک بیش از ۱۷۸۶ هزار میلیارد ریال سپرده گذاری انجام شده که بیشترین رقم سپرده گذاری مربوط به بانک «مهر اقتصاد» است.
