رویداد۲۴ طبق آمار وزارت صنعت، از ۴۳ هزار واحد صنعتی در کشور، ۱۰ هزار واحد صنعتی راکد وجود دارد. هرچند وزارت صنعت به دنبال رهایی بخش تولید از بن بست
کاهش تولید است، اما مشکلات آنقدر تلمبار شده که بخش صنعت کشور به این راحتی نمی‌تواند از بحران خارج شود.
به گفته محسن صالح‌نیا، از ۴۳ هزار واحد صنعتی و ۸۱۶ شهرک و ناحیه صنعتی در کشور، ۱۰ هزار واحد صنعتی راکد وجود دارد که از این تعداد ۹۳ درصد صنایع خرد، ۴ درصد متوسط و مابقی صنایع بزرگ هستند. بسیاری از شهرک‌های صنعتی در حال حاضر درخواست افزایش ظرفیت و توسعه دارند که باید زیرساخت‌های لازم در آن‌ها فراهم شود، زیرساخت‌های موجود با توجه به قدمت و نوع پیاده سازی دچار اشکالاتی است.
مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرک‌های صنعتی ایران می‌افزاید: تأمین آب مورد نیاز واحد‌های صنعتی به‌عنوان مهم‌ترین مشکل در شهرک‌های صنعتی مطرح است، همچنین در زمینه تأمین برق مورد نیاز واحد‌های صنعتی مشکلاتی وجود دارد. بسیاری از تولیدات صنعتی نسبت به سنوات گذشته قابلیت عرضه در بازار‌های داخلی و خارجی را دارند و در این میان تولید خوب، بازار خوبی نیز دارد. تمام تلاش مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت، استفاده کامل از ظرفیت واحد‌های صنعتی است.
در حالی که فعالان صنعتی نیز معتقدند که هیچ تولید کننده‌ای به دنبال تولید بی کیفیت نیست و تنها هدف از فعالیت را ورود و حفظ بازار داخلی و خارجی می‌داند، اما این نکته را نیز باید توجه داشت که با داشتن انگیزه به تنهایی و بدون داشتن تکنولوژی و نقدینگی، نمی‌توان حرکت رو به جلو داشت.
فراموش شدن دو عامل توسعه تولید
موضوعی که سال هاست نگرانی فعالان تولیدی و صنعتی را برانگیخته، نبود زیرساخت و تشکیل کارگروهی برای دستیابی به ایده‌های استاندارد است. مدیر عامل سابق شرکت شهرک‌های صنعتی ایران با تاکید بر اینکه صنعت تکلیفش روشن است، گفت: این بخش نیازمند نقدینگی و نوسازی صنایع و ماشین آلات صنعتی است که در این زمان می‌توان ادعا داشت شکوفایی توسعه کیفی صنایع در راه است.
امیررضا واعظی آشتیانی با تاکید بر اینکه نگاه پوپولیستی بیشترین آسیب را به بخش تولید کشور وارد کرده است ادامه داد: هر یک از این دو عامل به تنهایی نمی‌تواند برنامه‌های توسعه‌ای را محقق کند. سالهاست که موضوع تامین نقدینگی از سوی مقامات و متولیان این عرصه مطرح می‌شود. با فرض اینکه نقدینگی این بخش‌ها نیز تامین می‌شود این سوال مطرح است که یک واحد تولیدی چطور می‌تواند با ماشین آلات فرسوده، نقدینگی را به تولید تبدیل کند، در واقع فرصتی برای شکوفایی نیست و زمان تنها صرف بازی با اعداد در پرداخت تسهیلات می‌شود.
مدیر عامل سابق شرکت شهرک‌های صنعتی ایران تصریح کرد: قبل از اینکه موضوع نقدینگی و منابع تامین آن مطرح باشد باید بررسی شود که چند شرکت و واحد تولیدی قابلیت تولید و حضور در میدان رونق تولید را دارند و این موضوع از جنبه تولید کیفی و قابلیت صادرات مورد شناسایی قرار گیرد.
راه اندازی کلینیک برای توسعه تولید
آشتیانی با انتقاد از اینکه شناسایی و تفکیک واحد‌ها و شرکت‌های صنعتی – تولیدی موضوعی است که بار‌ها بر آن از سوی متولیان تاکید شده است، اما هنوز برنامه‌ای برای آن درنظر نگرفته اند ادامه داد: باید برای فعال سازی واحد‌های راکد و حفظ فعالیت واحد‌های صنعتی فعال، باید کار کلینیکی انجام بگیرد و بعد برای رفع مشکلات آن برنامه ریزی شود.
به گفته مدیر عامل سابق شرکت شهرک‌های صنعتی ایران با این هدف می‌توانند تضمین کنند که علاوه بر بازگشت واحد‌های راکد به عرصه تولید، بازار داخل نیز از تولیدات اشباع و همچنین بازار‌های صادراتی نیز رونق می‌گیرد.
آشتیانی با تاکید بر اینکه امروز نباید تنها با حرف و وعده راه را برای پیمودن به مقصد نهایی طی کرد گفت: درد و مشکلات بخش تولید امروز نیاز به التیام دارد نه تسکین مقطعی؛ پس بهتر است متولیان در این بخش این را بدانند که همه چیز صنعت و تولید، تامین پول نیست بلکه آسیب شناسی این بخش می‌تواند راهگشای مابقی نظرات و اجرای اهدافشان باشد و در این رابطه بهترین مشاور تنها خود تولید کنندگان و صاحبان صنایع هستند.
گنج‌های نهفته در توسعه تولید
«نه تکنولوژی روز داریم نه نقدینگی برای فراهم ساختن آن، اما عزمی جدی برای رونق تولید است؛ هرچند در همین مسیر هم به دلیل نبود یک متولی جامع و کارآمد با شکست روبرو شده ایم».
یک تولید کننده مواد پلاستیکی صاحب برند در یکی از شهرک‌های استان تهران با بیان این مطلب و با اشاره به اینکه این شهرک ها، تنها نامی از صنعت یدک می‌کشند گفت: به شهرک‌های صنعتی پس از گذشت این همه سال هنوز مانند یک محلی برای بازیافت و یا تجمع یکسری کالا نگاه می‌شود در صورتی که گنج نهفته در این مکان‌ها قابل توصیف نیست.
احمدرضا بهرام با انتقاد از اینکه چطور امکان دارد جایی برای رونق و توسعه تولید طراحی شود که علاوه بر تامین نیاز بازار داخل، ارزآوری از بازار‌های خارجی را نیز همراه دارد و هنوز از وجود آب و برق در مضیقه است.
جای خالی امنیت در توسعه تولید
این فعال صنعتی که دانش آموخته یکی از بهترین دانشگاه‌های کشور است با تاکید بر اینکه شاکله نیاز تولید به ابتدایی‌ترین موارد در برخی از شهرک‌های صنعتی لحاظ نشده است، گفت: برای تولید قطعا نیاز به مواد اولیه است که با توجه به دامنه تبعات نوسانات نرخ ارز از سال گذشته تاکنون با تهیه آن، تولیدکنندگان درگیر هستند و طبق اظهار متولیان وزارت صنعت قرار است به این موضوع در اسرع وقت رسیدگی شود، اما هنوز اقدامی صورت نگرفته است.
به گفته بهرام، می‌توان به وجود زیرساخت‌های مستهلک در شهرک‌های صنعتی سراسر استان به دلیل تعطیلی واحد‌های تولیدی در طی این چند سال اخیر و هجوم اتباع خارجی برای زندگی در واحد‌ها و سوله‌های خالی و تعطیل اشاره داشت. وجود اینچنین مواردی امنیت شهرک‌های بزرگ صنعتی را دچار مشکل کرده است.
این فعال حوزه صنایع معتقد است: تولید کننده به دلیل نبود بازار و مشکلات نقدینگی، زیر ظرفیت کار می‌کند و با تعدیل نیرو‌های فعال در این واحد‌ها سعی بر روشن نگه داشتن چراغ کارگاه خود دارد.
این تولید کننده مواد پلاستیکی گفت: رقابت پذیری با کالا‌های وارداتی به لحاظ قیمت تمام شده تولید همواره به عنوان پاشنه آشیل تولید داخلی مطرح است به گونه‌ای که بسیاری بر این باورند کالا‌های بی کیفیت و ارزان خارجی بخشی از تولید داخلی را به تعطیلی کشانده است.
واردات در برابر توسعه تولید
«کسی مخالف واردات نیست، اما با چه قیمت و نگاهی، این مهم است». بهرام با بیان این مطلب به افزایش واردات کالا و محصولاتی اشاره داشت که تولید کننده ایرانی در صورت تامین نیاز تولید، قادر به تولیداتی به مراتب بهتر و ارزان‌تر است.
این در حالی که کشور‌های چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان به ترتیب بیشترین صادرات را به ایران در سه ماهه نخست سال ۱۳۹۸ داشته اند. بررسی آمار‌های روزانه گمرک نشان می‌دهند که بزرگترین صادرکننده به ایران همچنان کشور چین با ۷۸۹ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۲۷۵ میلیون دلار بوده است.
در جایگاه دوم این فهرست کشور امارات با صادرات ۷۹۳ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۵۳۵ میلیون دلار قرار دارد و رده سوم این فهرست نیز در اختیار ترکیه با یک هزار و ۱۶۳ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۲۴۹ میلیون دلار است.
ایران همچنین از هند در فصل بهار معادل یک هزار و ۱۹۴ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۲۱۸ میلیون دلار وارد کرده است. جایگاه پنجم این فهرست نیز به کشور آلمان با ۵۱۰ میلیون دلار (۲۰۹ هزار تن) تعلق دارد.
به گفته بهرام، امروز دغدغه تولید کنندگان داخلی فقط واردات نیست بلکه فضای ناعادلانه حاکم بر رقابت بین تولید داخلی و واردات است.