چرایی خام فروشی مواد معدنی/ برای نجات از رکود سنگ خام را صادر می‌کنیم

رویداد۲۴ چرایی خام فروشی مواد معدنی مثل بسیاری از مواد با ارزشی که در کشور استخراج می‌شود نظیر نفت، از جمله پرسش‌هایی است که هنوز پاسخی به آن داده نشده و هر بار صحبتی مبنی بر اصلاح این رویه به میان می‌آید و دوباره به فراموشی سپرده می‌شود.

به دلیل فقدان فناوری، در ایران از هر تن سنگ خام تنها رقمی معادل ۱۲ متر سنگ فرآوری تولید می‌شود در حالی که با همین میزان سنگ خام، در چین معادل ۱۸ متر سنگ فرآوری می‌شود؛ لذا امروز شاهد هستیم که سنگ خام از ایران به کشور‌هایی نظیر چین صادر و سپس همان سنگ فرآوری شده دوباره به ایران واردات می‌شود.

به گفته معاون معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت به علل‌های گوناگون کشورمان نتوانسته است در میان کشور‌های مشابه دارای ذخایر معدنی همچون استرالیا، کانادا، آفریقای جنوبی و شیلی، در جایگاه واقعی خود قرار گیرد. حال دولت باید به جای ممنوع کردن معدنکاران از فروش خام سنگ به شرکت‌های خارجی، زمینه فروش آن را در داخل کشور به قیمت مناسب که سود کافی برای معدنکار داشته باشد، فراهم کند.

تعطیلی معادن، ضعف صنایع فرآوری، فقدان قابلیت برنامه ریزی برای فرآوری برخی مواد معدنی، مغایرت نرخ خرید صنایع داخلی از معدنکاران با قیمت جهانی مواد خام معدنی، فراهم نبودن زمینه برای فروش داخلی مواد خام معدنی، معضل تسهیلات بانکی و نرخ سود بالا، غفلت از بخش فرآوری مواد معدنی، تاثیر ظرفیت استخراج معدن بر موضوع خام فروشی، بی ثباتی در برنامه ریزی برای بهره برداری و تولید در بخش معدن و خام فروشی برخی سنگ‌ها توسط معدن داران و فعالان بخش صنایع معدنی از جمله آسیب‌های فعلی در حوزه معادن سنگ است.

به تازگی معاون معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت با اعلام علت سرمایه‌گذاری برخی ایرانیان در معادن چین، از پیشنهاد افزایش عوارض واردات سنگ به کشور به ۲۰ درصد خبر داد. به گفته جعفر سرقینی عوارض واردات سنگ ۸ درصد است که بازدارنده نیست و اخیراً پیشنهاد شده این عوارض به ۲۰ درصد افزایش یابد.

داشتن شفافیت در مشخص شدن مراحل مختلف طرح‌ها و پلکانی و پویا کردن آن ها، حضور بخش خصوصی در روند سیاست گذاری‌ها و پرهیز از اتخاذ تصمیمات و برنامه‌های کوتاه مدت و به نوعی خلق الساعه، اعتماد سازی و فراهم کردن بستر مناسب برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و به ویژه خارجی در بخش‌های مختلف چرخه تولید، از اکتشاف گرفته تا محصول نهایی از جمله مواردی است که می‌تواند باعث پویایی صنایع معدنی کشور شود.

چرایی خام فروشی مواد معدنی

رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران در همین رابطه می‌گوید: هر نوع دستور و تکلیفی از سوی دولت به معدنکاران جزء وارد ساختن ضربه به ساختار فعالیت و تولید در این بخش خاصیتی ندارد.

سعید صمدی با بیان اینکه طبق گزارش‌های آماری گمرک، واردات سنگ‌های تزئینی و نما تنها به ۵۰۰ هزار تن می‌رسد که این رقم متوجه سنگ‌های خاصی است که در ایران تولید نمی‌شود. پس دولت به دنبال بهانه تراشی برای حرکت معدنکار در راستای تولید و صادرات است و تنها با فضاسازی شرایط ارزآوری را به مخاطره می‌اندازد! صادرات سنگ خام حراج نیست بلکه نجات از رکود است.

وی افزود: باید برای تولید و صادرات امکانات لازم و تکنولوژی جدید در اختیار معدنکاران قرار بگیرد وگرنه نمی‌توانند مواد معدنی را بعد از استخراج در انبار نگه دارند تا زمانی فرا برسد که دولتمردان بخواهند برای فرآوری آن اقدام به واردات تکنولوژی کنند چرا که هیچ یک از معدنکاران قدرت معجزه ندارند!

رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران گفت: به دلیل شرایط رکود در ساخت و ساز که بیشتر مصرف این نوع سنگ‌ها را دارد شرایط تولید بسیار سخت‌تر شده است چراکه همین وضعیت باعث شده در ساختمان سازی کمتر از این نوع سنگ‌ها استفاده شود.

به گفته صمدی، زمانی که ماده معدنی استخراج می‌شود نیازمند فرآوری است حالا با توجه به اینکه هیچ فناوری برای این بخش در دسترس کارخانه‌ها قرار نگرفته چطور توقع دارند که ماده معدنی روی دست معدنکاری که تنها با این حرفه چرخ اقتصاد را می‌گرداند باقی بماند.

وی تصریح داشت: از این رو با صادرات این مواد و تبدیل شدن آن به محصول، باز از طریق واردات به چرخه مصرف در کشور برمی گردانند و یا بخش بیشتر آن مجدد به سایر کشور‌ها صادر می‌شود.

چرا دولت با افزایش عوارض وارداتی مانع از خروج رکود در تولید ماده معدنی می‌شود؟

رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران با انتقاد از اینکه در شرایطی که کشور نیاز به ارزآوری بالا دارد چرا دولت با افزایش عوارض وارداتی مانع از خروج رکود در تولید ماده معدنی می‌شود؟! چرا سعی دارند به هر نحوی بازار صادراتی این محصولات از بین برود؟!

این مسئول معدنی ادامه داد: امروز با فضاسازی در خصوص خام فروشی قصد تخریب این بخش از تولید تا صادرات را دارند و افرادی از خام فروشی صحبت می‌کنند که نه از مواد معدنی تولید شده اطلاعات جامعی دارند نه از دستگاه‌ها و شرایط کارخانه‌های کشور! اگر تکنولوژی‌های جدید در اختیار کارخانه‌ها قرار بدهند متوجه می‌شوند که معدنکاران و در مجموع زنجیره فعال در این بخش چطور بازار‌های داخلی و صادراتی را در تصرف خود می‌گیرند.

چرا ۱۰۰ سال است کسی به خام فروشی نفت اعتراض نمی‌کند؟

صمدی تاکید کرد: ۱۰۰ سال است که با وجود اهمیت بالای نفت، خام فروشی می‌کنیم، اما هیچ یک از مسئولان نسبت به به ادامه این مسیر منتقد نیست، اما به خام فروشی مواد معدنی معترض هستند!

رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران در پایان با هشدار نسبت به عواقب سنگ اندازی در راستای توسعه تولید و ارزآوری برای کشور گفت: این سرنوشت تنها یکی دو ماده معدنی در کشور نیست. این سرنوشت حتی برای سنگ آهن هم پیش بینی می‌شود تا حدی که با تاسف باید در انتظار بیچارگی سنگ آهنی‌ها باشیم و اگر کسی به عنوان ناجی این بخش وارد نشود قطعا مواد معدنی تولید شده در کشور به روز‌های وحشتناکی خواهد رسید.