رویداد۲۴ هدی کاشانیان: بر طبق آموزش‌های دین مبین اسلام، در همه اوقات و زمان‌ها می‌توان به عبادت با خداوند مهربان روی آورد، ولی دعا کردن در برخی از زمان‌ها، فضیلت بیشتری دارد و کیفیت بیشتری را به همراه خواهد داشت.
روز جمعه، یکی از این زمان‌های خاص برای مسلمان محسوب می‌شود. از پیامبر اکرم (ص) روایتی در مورد روز جمعه است که می‌فرمایند: روز جمعه، ۲۴ ساعت شبانه‌روز را دارد، در هر کدام از این ساعت‌ها، ۶۰۰ هزار نفر از آتش جهنم رهایی پیدا می‌کنند. در کتب ادعیه، دعاهای مختلف مناسبی برای روز جمعه معرفی شده است.
صلوات و دعاهای روز جمعه
یکی از محبوب‌ترین و سفارش‌شده‌ترین عبادات در روز جمعه، صلوات بر حضرت پیامبر و خاندان مطهر اوست و بهترین زمان برای آن، هنگام عصر است: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ ؛ خدایا! بر محمّد و خاندانش رحمت فرست و ظهورشان را زود گردان» البته دعاهاهای گوناگونی برای روز جمعه معرفی شده است که به چند نمونه از آن‌ها می‌‌پردازیم:
- گفتن ذکر استغفرالله: طبق روایات روز جمعه «صد مرتبه» صلوات فرستد و «صد مرتبه» بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّى وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ» از خدا، پروردگارم آمرزش می‌جویم و به سوى او مى‌پویم. همچنین روایت شده: که ثواب صلوات بر محمّد و آل محمّد، بین نماز ظهر و عصر برابر با ثواب هفتاد حج است.
- خواندن سوره قدر: یکی دیگر از اعمال ارزشمند روز جمعه، فرستادن «صد مرتبه» صلوات و خواندن سوره قدر است و از امام کاظم (ع) روایت شده که فرموده‌اند: در روز جمعه خداوند را هزار نسیم رحمت است که هر بنده می‌تواند تعدادی از این نسیم‌ها را به جانب خود وزان کند و هرکس که پس از عصر روز جمعه صد مرتبه سوره «انا انزلناه» را بخواند، خداوند آن هزار نسیم را چند برابر خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: زندگینامه حضرت زهرا بانوی استوار
- دعای عشرات: امام علی (ع) به پسرشان، امام حسین (ع) خواندن این دعا را به همراه صلوات فراوان در روز جمعه سفارش کرده‌اند و فرموده‌اند: «می‌خواهم دعایی به تو معرفی کنم که اگر هر روز و شب بخوانی، خداوند مهربان هزاران فرشته که هریک هزاران نویسنده دارند را برمی‌گزیند که هزاران ثواب آن دعا را برای تو ثبت کنند و همچنین خداوند هزاران فرشته را به طلب مغفرت تو برمی‌انگیزد و در بهشت نیز همسایه جدت، پیامبر (ص) خواهی شد.» این دعا، مانند دیگر دعاهای جاری شده از زبان امام علی (ع)، متن بسیار زیبایی دارد.
- انواع صلوات‌های خاصه: دعای جمعه بسیار ساده و آسان است و تنها کافی است که بر حضرت محمد و خاندان او، صلوات بفرستید، اما با این حال صلوات های مختلفی و متنوعی برای روز جمعه در نظر گرفته شده است که عبارت اند از:
- اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ
خداوندا! بر محمّد و خاندانش درود و رحمت بفرست و ظهورشان را زودتر فرا برسان.
- اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ، وَ بَارِكْ عَلَيْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَكَاتِكَ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ
- خداوندا بر محمّد و خاندان محمّد که جانشینان پسندیده اویند بهترین درودهایت را بفرست و بهترین برکاتت را بر آنان ارزانى کن، و سلام و رحمت و برکات خدا بر او و بر ایشان باد.
- صَلَوَاتُ اللّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ أَنْبِيَائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِيعِ خَلْقِهِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ
خداوندا بر محمد و خاندان او، جانشینان پسندیده او برترین درودهایت را بفرست. خدایا از بهترین برکاتت برای آنان ارزانی دار، سلام بر ایشان، جان ها و تن هایشان و برکات و رحمت خداوند بر آنان باد.
- صَلَوَاتُ اللّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ أَنْبِيَائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِيعِ خَلْقِهِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ
درود خداوند و فرشتگان و پیامبران و همه آفریده های خداوند بر محمّد و خاندان محمّد و سلام بر او و بر ایشان و بر روان ها و تن هایشان، و رحمت خداوند و برکاتش بر آنان باد.
- خواندن دعای ندبه: دعای ندبه از مشهورترین دعاهای منتسب به امام زمان (عج) با موضوع استغاثه و طلب کمک از ایشان و ابراز تاسف و ناراحتی از غیبت طولانی آن حضرت است. خواندن دعای ندبه به روایت سید ابن طاووس علیه الرحمه، در اقبال الاعمال در اعیاد اربعه (عید سعید فطر ، عید قربان، عید غدیر و روز جمعه) توصیه شده است.
- خواندن دعای ندبه: در کتاب مصباح شیخ طوسی این دعا از قول امام صادق(ع) نقل شده‌است و معروف است یکی از معدود دعاهایی است که علمای دین اسلام، بر خواندن آن مداومت و توصیه داشته‌اند؛ دعای سمات با عبارت «اَللّهُمَّ اِني اَسْئَلُكَ بِاسْمِكَ الْعَظيمِ الاَعْظَمِ، اَلْاَعَزِّ الْاَجَلِّ الْاَكْرَمِ» آغاز می‌شود.
- دعا برای کفاره گناهان: مستحب است در تعقیب نماز صبح روز جمعه، پیش از هر سخنی، این دعا را بخواند تا کفاره گناهان او از این جمعه تا جمعه دیگر باشد.
- زیارت اهل قبور: شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان در باب زیارت قبور مؤمنین به نقل از جامع الاخبار محمد شعیری اینگونه آورده است که: «ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه های خود می آیند و از بازماندگان خود طلب مهربانی و صدقه می‌کنند.»
- صدقه دادن: امام صادق علیه السلام می فرمایند:«الصَّدَقَهُ لَیْلَهَ اَلْجُمُعَهِ بِأَلْفٍ وَ اَلصَّدَقَهُ یَوْمَ اَلْجُمُعَهِ بِأَلْفٍ» ثواب صدقه در شب و روز جمعه هزار برابر است.
سخن آخر
ادعیه‌های فراوانی برای روز جمعه معرفی و سفارش شده است. این دعاها معمولاً از زبان ائمه (ع) یا از زبان علمای بزرگ دین اسلام معرفی شده‌اند. دعای سمات، دعای عشرات و صلوات‌ها از جمله اذکاری هستند که برای روز جمعه بسیار مناسب‌اند. از دیگر اعمال روز جمعه، قرائت دعای روز جمعه است که پیشنهاد شده آن را نیز در آدینه‌هایتان بخوانید.