رویداد۲۴| مازیار وکیلی: آبادان شهر مهمی برای سینمای ایران است. شهری که به واسطه تحمل هشت سال جنگ تحمیلی تبدیل به یکی از دراماتیکترین شهرهای ایران شده است. شهری که داستانهای زیادی را درون خود جا داده و همین موضوع کارگردانان زیادی را ترغیب کرده که برای ساخت فیلم سری به این شهر بزنند. همین موضوع باعث شده که سینمای ایران گنجینهای از فیلمهای جذاب و متفاوت را با محوریت آبادان و آبادانیها داشته باشد. گنجینهای که نمیتوان به راحتی از کنار آن گذشت و به آن بی توجه بود. به بهانه اکران آخرین ساخته حمیدرضا آذرنگ روزگاری روزگاری آبادان نگاهی انداختهایم به پنج فیلم مهم سینمای ایران که با محوریت جغرافیا و مردم آبادان ساخته شدهاند.
آبادانیها را میتوان اقتباس آزاد عیاری از دزد دوچرخه ویتوریو دسیکا دانست. عیاری در این فیلم بدون این که مستقیماً از جنگ حرف بزند پیامدهای این اتفاق را ناگوار را به تصویر میکشد. فیلم داستان یک مهاجر جنگ آبادانی ساکن تهران است که ماشینش دزدیده میشود. این مهاجر که ماشین تنها سرمایه زندگیاش است به همراه پسرش تلاش مذبوحانهای را برای پیدا کردن آن آغاز میکند. نگاه دقیق و جزئینگرانه عیاری که به مستند پهلو میزند در کنار تصاویر سیاه و سفید درخشان علیرضا زرین دست و بازی کم نظیر سعید پورصمیمی از آبادانیها فیلم متفاوتی ساخته که شاید در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفت اما توانست جایزه یوزپلنگ نقرهای جشنواره لوکارنو را کسب کند.
تماشاگران ایرانی شهرام اسدی را با کارگردانی درام دینی روز واقعه نوشته بهرام بیضایی به خاطر میآورند. فیلمی که بسیار مورد توجه قرار گرفت و توانست به یکی از مهمترین و بهترین فیلمهای سینمای ایران با محوریت واقعه عاشورا تبدیل شود. سالها بعد از روز واقعه شهرام اسدی که کارگردان کم کاری است شب واقعه را کارگردانی کرد. فیلمی که به داستان اقدام شجاعانه و قهرمانانه یکی از مردم معمولی آبادان یعنی دریاقلی سورانی میپرداخت. اهمیت شب واقعه از این جهت است که رشادت آدمهایی را نشان میدهد که نه فرمانده نظامی بزرگی بودند نه پست و سمت سیاسی در آن دوران داشتند. آنها تنها آدمهای معمولی بودند که دلشان برای جغرافیایی بنام ایران میتپید و همین عشق به وطن بود که نام آنها را در تاریخ جاودانه کرد.
شاید اکثر مردم ایران باشه آهنگر را به واسطه فیلم تبلیغاتی جنجالی قاضیزاده هاشمی در انتخابات سال ۱۴۰۰ به خاطر بیاورند. اما بعدها مشخص شد که باشه آهنگر سازنده آن فیلم نبوده و فیلم تبلیغاتی قاضی زاده هاشمی را گروهی از کارگردانان جوان ساختهاند و باشه آهنگر تنها یکی از اعضای ستاد قاضی زاده هاشمی بوده است.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین فیلمهای قدیمی ایرانی قبل از انقلاب
اما باشه آهنگر در کارنامه کاری خود فیلمهای درخشانی دارد که نمیتوان نسبت به آنها بی تفاوت بود. یکی از این فیلمها ملکه بود. فیلمی درباره یک دیده بان جوان ایرانی بنام سیاوش که بر روی برج پالایشگاه آبادان مشغول دیده بانی است. اما او با دیدن صحنههایی هنگام دیده بانی دچار شک و تردید میشود. ملکه فیلم متفاوت و جذابی است و از منظر متفاوتی به جنگ ایران و عراق نگاه میکند. تا پیش از ملکه کسی با صراحت از شک و تردیدهای یک رزمنده صحبت نکرده بود اما باشه آهنگر با جسارت این کار را انجام داد. فیلم یک حمیدرضا آذرنگ درخشان دارد که با بازیاش تماشاگر را مبهوت میکند.
به گزارش رویداد۲۴ تاج محل احتمالاً مهجورترین فیلم این لیست است. فیلمی که توسط یک کارگردان آبادانی بنام دانش اقباشاوی ساخته شده و به داستان کارگری بنام حسین مرادی میپردازد که تا به امروز بارها مجبور شده است همکارانش را در کارخانه کشتی سازی اخراج کند. اما او این بار تصمیم میگیرد برای اخراج کارگران از قرعه کشی استفاده کند، تصمیمی که اتفاقات زیادی را به دنبال دارد. تاج محل شاید بازیگران مشهور و داستان پرپیچ و خمی نداشته باشد اما سند زنده و پر جزئیاتی است از زندگی روزمره مردم آبان. مردمی سختکوش و دوست داشتنی که نمایش زندگی روزمره آنها روی پرده سینما جذاب است.
آبادان یازده شصت را موسسه فرهنگی اوج در سال ۱۳۹۸ تهیه کرد. فیلمی که فیلم زیر سایه دیگر تولیدات مهم این موسسه در آن سال قرار گرفت و چندان دیده نشد. اما باید اعتراف کرد از سایر فیلمهای تولید شده توسط موسسه اوج در آن سال فیلم بهتری بود. فیلمی که از منظری متفاوت به مقاومت مردم آبادان در دوران جنگ میپردازد. فیلم داستان کارکنان رادیو نفت آبادان است که در اوج جنگ تحمیلی ضمن حفظ رادیو تلاش میکنند با مخابره اخبار حقیقی جنگ مردم ایران و آبادان را که در حال مقاومت هستند اُمیدوار نگه دارند. مهمترین ویژگی فیلم خوشبخت شخصیت پردازی جذاب فیلم است که سعی میکند با نگاهی ملی درباره تمام کسانی که در آن سالها برای حفظ ایران جنگیدهاند( فارغ از عقیدهشان) حرف بزند. بازی حسن معجونی و علیرضا کمالی از نکات مثبت این فیلم است.
فیلم ملکه
هجوم ظالمانه صدام
دهه 60
حق دفاع
ايرانيان ستمدیده بود
عدالت حق ایران بود
حرف خدا درست بود
غیرتمندی و شرف
جام زهر
عدالت حرف خدا اجرا نشد
کیهان 1376
صدام تجاوز گر ناموس و مهمان نوازی قوم ریاکار
..............
ايرانيان ملت غیرتمند
دانایی و معرفت