دستاورد سفر پرحاشیه ولایتی به سرزمین تزارها/ نفت در برابر کالا!

ولایتی مدت‌هاست میز گفت‌وگوها در روسیه را در اختیار گرفته و هرچندوقت یک بار عازم سرزمین تزارها می‌شود. اکنون نیز قرار است در دوران پرتلاطم برجام بدون آمریکا، نقش وزیر امور خارجه در امور روسیه را بازی کند! کشوری که روابطش با ایران در چند دهه گذشته همواره با حرف و حدیث‌های فراوانی همراه بوده است؛ از تاخیر ده ساله در ارائه موشک‌های اس300 به ایران تا شائبه‌های خالی کردن پشت تهران در بزنگاه‌های مهم بین المللی.

این روزها وزارت خارجه هم ولایتی را فرستاده روحانی می‌خواند و بهرام قاسمی اعلام کرده نمایندگان برای رساندن پیام ایران به کشورهای مختلف جهان سفر می‌کنند و سفر ولایتی به مسکو را ابتکار دیپلماتیک از سوی وزارت خارجه توصیف کرده است تا در غیاب وزارت خارجه، ولایتی رایزنی و تبادل دیپلماسی با روسیه را پیش ببرد. آنگونه که گفته شده رایزنی ولایتی طیف گسترده‌ای از مسائل را در برمی‌گیرد، مسائلی همچون روابط دوجانبه  در مسائل نفت و انرژی، تاسیس راکتورهایی برای تامین برق و آب شیرین در جنوب کشور، راه آهن، قراردادهای جدید نفت در برابر کالا، برجام، سوریه و مسائل دیگر منطقه‌ای.

سفر پُرپیامِ ولایتی به سرزمین تزارها

«سازنده، روشن و شفاف» توصیفاتی است که ولایتی پس از دیدار 2 ساعته خود با ولادیمر پوتین از آن استفاده کرد و از رضایت رئیس جمهور روسیه و مقام‌های ایران از روند پیشرفت روابط میان دو کشور گفت. آمار دیگر او رشد 36 درصدی روابط تجاری میان دو کشور در سه ماهه نخست سال 2018 بود. ولایتی همچنین از رایزنی درباره مسائل نفتی، همکاری‌های هسته‌ای، ارتباطات،‌ راه آهن،‌ خطوط ارتباطی شمال – جنوب یعنی کریدور پترزبورگ – چابهار نیز سخن گفت.

دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین درباره محتوای پیامی که از سوی ولایتی به پوتین ارائه شد این چنین گفت: پیام رهبر و رئیس جمهور ایران مربوط به روابط دو جانبه مسکو و تهران و همچنین اوضاع منطقه است که روابط دو کشور را در سطح وسیعی از جمله در روابط سیاسی، تجاری و موارد دیگری را در بر می‌گیرد. وی اضافه کرد که این پیام ها همچنین به اوضاع منطقه نیز مربوط می شوند.

نفت در برابرِ کالا، از تایید ولایتی تا سکوتِ مسکو

یکی از حواشی این سفر اما ادعایی بود که ولایتی پس از دیدار با پوتین مطرح کرد و با اما و اگرهای فراوانی همراه شد، علی اکبر ولایتی پس از دیدار با رئییس جمهور روسیه گفت که در حوزه نفت نیز یکی از شرکت‌های مهم نفتی روسیه با وزارت نفت ایران قراردادی را به مبلغ ۴ میلیارد دلار منعقد کرده که به زودی عملیاتی می‌شود. همچنین دو شرکت نفتی مهم روسیه یعنی روس‌نفت و گازپروم نفت نیز صحبت‌هایی آغاز شده و قراردادهایی تا ۱۰ میلیارد دلار می‌توانند انجام دهند.

او ادامه داد: آماری که پوتین در این جلسه بیان کرد حاکی از این بود که وی تاکید داشت روابط نفتی ایران و روسیه تا سقف ۵۰ میلیارد دلار ادامه پیدا کند؛ یعنی روسیه آمادگی دارد در حوزه‌های نفتی و گازی ایران تا سقف ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند و این رقم بالایی است و این می‌تواند جایگزین شرکت‌های غربی شوند که ایران را ترک کرده‌اند.

این ادعای ولایتی اما با واکنش سخنگوی کاخ کرملین همراه بود و دیمتری پسکوف در واکنش به این سخنان تاکید کرد که نمی‌تواند این موضوع را تایید کند و به جزئیات بیشتری در این رابطه اشاره کند.

کمی پس از آن اما وزیر انرژی روسیه اعلام کرد که کشورش قرارداد دریافت نفت در برابر کالا با ایران را بررسی می‌کند و مسکو سرگرم کار با تهران برای تمدید مدت توافق عرضه نفت ایران به روسیه تحت برنامه نفت در برابر کالا به مدت پنج سال دیگر است. نخستین عرضه انجام شده و عرضه بعدی نیز برنامه ریزی شده است. پیش از این گزارش شده بود که عرضه نفت ایران تحت برنامه نفت در برابر کالا به پنج میلیون تن در سال بالغ می‌شود. نخستین تحویل در نوامبر سال ۲۰۱۷ انجام گرفت و به یک میلیون تن بالغ شد.

ایران و روسیه در ماه مه سال ۲۰۱۷ برای آغاز عرضه نفت تحت برنامه نفت در برابر کالا که در سال ۲۰۱۴ و در دوران تحریم‌های ضد ایرانی غرب مطرح شده بود به توافق رسیدند. توافق شده بود حجم این قرارداد ۱۰۰ هزار بشکه در روز باشد.

دوره گردِ حاشیه ساز و ماجرای یک پیشنهاد

سفر ولایتی به روسیه یک روز پس از دیدار نتانیاهو با پوتین در مسکو صورت گرفت، همزمانی این دو حضور در روسیه کافی بود تا شایعات و گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره آن شکل بگیرد و رسانه‌های غربی دست به انتشار مطالبی در خصوص درخواست‌های نتانیاهو از پوتین در قبال ایران بزنند.

رویترز و نیویورکر هزمان با انتشار گزارش‌هایی نوشتند نتانیاهو در این سفر پیشنهاد داده است که در قبال برداشته شدن بخشی از تحریم‌های روسیه، این کشور تهران را از سوریه خارج کند. ادعایی که البته از سوی ولایتی رد شد و وی تاکید کرد که با پوتین بر سر ادامه اتحاد نظامی و استراتژیک در سوریه اتفاق نظر دارند.

ولایتی البته در مورد همزمانی سفر نخست وزیر رژیم صهیونیستی با سفر وی به مسکو گفت که او دوره گردی است که هر روز در یک نقطه از جهان سفر کرده و اظهارات بی مبنا و بی منطقی می‌کند و کم کم به جایی رسیده که کسی به حرف‌های او اهمیتی نمی‌دهد؛ لذا وجود یا عدم حضور او در روسیه هیچ تاثیری در ماموریت استراتژیک ما در مسکو ندارد اما یک رسانه خارجی نظر دیگری در این باره دارد.

پوتین به دنبال توازن روابط با اسرائیل و ایران است؟

سایت نیوزویک با انتشار مطلبی در این زمینه می‌نویسد: روسیه میان جنگ اسراییل و ایران در سوریه گیر افتاده است و به دنبال متحدانی در دو سو می‌گردد.

نیوزویک ادامه می‌دهد: روسیه و ایران بخشی از اتحاد استراتژیکی را تشکیل می‌دهند که به «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه برای پیروزی بر اعتراضات سال 2011 در این کشور که مورد حمایت غرب، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس بود کمک کرد. اما افزایش تعداد نیروهای نظامی مورد حمایت ایران در سوریه منجر به افزایش حمایت‌های روسیه از اسرائیل برای اقدام نظامی در سوریه شد. به همین خاطر روسیه تلاش می‌کند روابط خود را با این دو کشور متوازن کند.