"مد و رسانه" از دنیای فانتزی جوانان تا عوامل اجتماعی
رویداد۲۴ در سالهای اخیر و نظر به تأثیر رسانهها و تعیین سبک پوشش آحاد مردم، مقالات بسیاری در این زمینه ارائه شده است. در حقیقت هدف اصلی از این تحقیقات بررسی رابطه بین ساخت شبکههای اجتماعی و رسانه و میزان گرایش افراد به پوشش و مدهای خاص بوده است.
در این مطلب، مروری داریم بر نتایج برخی از تحقیقات انجامشده در ایران و سایر نقاط جهان که وجه غالب آن حاکی از آن است که طبق نظریه امپریالیسم رسانهای، مولتی مدیا با قدرتی که دارد میتواند هر نوع ارزش فرهنگی را در عمق ذهن مخاطب سرایت دهد. در این حال انسانها به چیزهای عادی و بیارزش مبدل میشوند و نتیجه این عمل از دست دادن هویت، فردیت و در نتیجه ازخودبیگانگی انسانهاست.
گلن و داورسک در سال 2007، تحقیقی با عنوان "تأثیر رسانه بر جوانان" انجام داده است. نتایج این تحقیق تأثیر ماهواره بر تغییرات فاحش در لباس پوشیدن را نشان داده است. هرچه میزان استفاده از ماهواره بیشتر بوده به همان میزان پوششهای غیردینی افزایش یافته است.
آندلبرگ در سال 2006، پژوهشی با عنوان "مد: دنیای فانتزی جوانان" جهت اخذ مدرک کارشناسی از دانشگاه اوهایو، انجام داده است. در این پژوهش 100 دانشجو مورد مطالعه قرار گرفتند. هدف از این پژوهش بررسی مد از دید جوانان و تأثیر آن بر زندگی شخصی و اجتماعی آنها بوده است. نتایج این بررسی نشان داده است که مهمترین تأثیرات مد بر روی جوانان احساس شادی و هویت مدرن داشتن بوده است.
سیده زینب غیور باغبانی و دکتر محسن نوغانی دخت بهمنی در سال 1392، پژوهشی با عنوان "تأثیر شبکههای ماهواره بر سبک پوشش جوانان" در دانشگاه فردوسی مشهد انجام دادند. یافتهها نشان داد افراد به میزانی که از شاخص دینداری بالاتری برخوردار هستند، کمتر به سبک پوششهای پیشنهادی از سوی شبکههای ماهواره رغبت پیشنهاد میدهند و همچنین نتیجه گرفته شده که بین میزان تماشای این شبکهها توسط دختران جوانی که سبک پوشش مناسب و نامناسب دارند، تفاوت معنیداری وجود دارد.
مجمع در سال 1388 در پایاننامه خود با عنوان "الگوهای پوشش جوانان" به روش کیفی و کمی در بین دانشجویان دانشگاه تهران به بررسی الگوهای پوشش و کارکردهای آن در دو بعد سبک زندگی و مقاومت پرداخت. هدف از این طرح، شناخت ابعاد و مؤلفههای شکلدهنده الگوهای پوشش همنوا و ناهمنوا با هنجارهای رسمی و تأثیر هر یک از کارکردهای مذهبی و مدرن در شکلگیری آن بود. نتایج مطالعه مذکور نشان داد که سبکهای زندگی و سرمایه اقتصادی و فرهنگی در شکلگیری انواع الگوهای پوشش مؤثرند.
خراسانی در سال 1386، پژوهشی با عنوان "سنجش نگرش جوانان بیننده ماهواره در شهر تهران درباره نقش ماهواره در مدگرایی و تغییر رفتار اجتماعی" جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد در تهران انجام داد. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه بوده است و با استفاده از تجزیهوتحلیل آماری نتایج زیر بهدست آمد: "بیشترین زمینه استفادهی جوانان شهر تهران از ماهواره زمینهی تفریح و سرگرمی است."
سعید معیدفر و عبدالحمید حقیقی در سال 1386، پژوهش دیگری با عنوان "عوامل اجتماعی گرایش به مد در میان جوانان 15 تا 29 ساله تهرانی" انجام دادند. نتایج حاکی از آن بود که بین دو متغیر مقایسه اجتماعی و همنوایی اجتماعی با میزان مدگرایی فرد، رابطه مستقیم وجود دارد. میزان استفاده از رسانههای جمعی و درآمد خانوار با میزان مدگرایی فرد رابطه مستقیم وجود دارد. میزان استفاده از رسانههای جمعی و درآمد خانوار با میزان مدگرایی فرد رابطه غیرمستقیم و مثبت و متغیر تحصیلات و مدگرایی با متغیر مذکور رابطه غیرمستقیم و منفی دارد. همچنین میزان مدگرایی در دختران و جوانان مجرد بیشتر از سایر جوانان است.
فدایی در سال 1382، پژوهشی با عنوان "علل گرایش جوانان به مد لباس در بین شهروندان شهر اصفهان" در دانشگاه اصفهان انجام داد. هدف کلی از این تحقیق، شناخت علل گرایش جوانان به مد لباس و توجه به پیامدهایی است که برای فرهنگ خودی به دنبال دارد. در نتیجه این پژوهش آمده است که اولین عامل و مهمترین ابزار جامعهپذیری افراد یک جامعه، خانواده است و همچنین گروه همسالان در پیروی اشخاص از مد نقش بسیار مهمی ایفا میکند. تأثیر ماهواره با درجه بالایی اثبات شد و نیز تأیید شد که مد مخصوص طبقه اجتماعی خاصی نیست.