الگوی ونزوئلاهراسی و داعش هراسی چقدر در ایران جواب می‌دهد؟/ زمان تخطی از حرمت‌ها فرا رسیده است!

رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: مدت کمی نیست که الگوی هراساندن مردم از یک شرایط و سوق به سمت دیدگاه دیگر از سوی جریان‌های مختلف سیاسی کشور در جامعه اعمال می‌شود و به نظر می‌رسد که تاکنون هم جوابگو بوده است. زمانی قرار بود جامعه با الگوی هراس از ناطق نوری به سمت سیدمحمد خاتمی میل پیدا کند. سال‌ها گذشت تا معلوم شود ناطق نوری هراسی نداشت و او و سیدمحمد خاتمی در مسائل فراوانی با یکدیگر هم‌نظر شده‌اند. اگر سال‌ها بعد این اتفاق درباره ابراهیم رییسی و حسن روحانی بیفتد، شاید خیلی تعجب برانگیز نباشد!

 

هرچند بحث انتخابات مدتی است داغ نیست، اما جریان‌های سیاسی همچنان از الگوی جذب رای و مخاطب به روش سلبی استفاده می‌کنند. اصولگرایان برای بیان نیاز مردم به آنها و ارائه وجاهت خود از داعش‌هراسی (در بعد سیاسی) استفاده کرده‌اند. از آن سو الگوی ونزوئلاهراسی (در بعد اقتصادی) از سوی اصلاح‌طلبان نشان می‌دهد که دو جریان سیاسی کشور از این جهت تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و برای جلب نظر جامعه از یک الگو استفاده می‌کنند. این در حالی است که جامعه شناسان معتقدند در شرایط کنونی جامعه و مردم رو به تغییر هستند و نمی‌توان تغییرات و خودآگاهی آنان را نادیده گرفت، اما باید پذیرفت که پروژه هراساندن ایرانیان از سوی نظام و جریان‌های سیاسی کماکان و بی وقفه ادامه دارد و مشخص هم نیست که تا چه زمانی قرار است ادامه داشته باشد.

گسترش فضای مجازی و وسایل ارتباط جمعی ذهن مردم را باز کرده است/ تهدید و ارعاب مردم منطقی نیست

امان الله قرایی مقدم کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به پدیده هراساندن یا ترساندن مردم از یک موضوع برای سوق دادن آن‌ها به یک تفکر و ایدولوژی خاص گفت: این پدیده نه تنها برای ایرانیان بلکه برای همه مردم جهان یک نسخه نامناسب است. اینکه بخواهیم برای آن‌ها دشمن فرضی متصور شویم و از طریق ارعاب و وحشت جامعه را تفکیک و پاره پاره کنیم، اصلا منطقی نیست. اکنون فضای مجازی، گسترش وسایل ارتباط جمعی، رسانه‌ها و ماهواره‌ها باعث شده ذهن و اندیشه مردم باز شود و پدیده هراس از یک وضعیت دیگر بر مردم تاثیری نداشته باشد.

اندیشه مردم نسبت به سال قبل متفاوت‌تر شده است

قرایی مقدم ادامه داد: مردم راه خودشان می‌روند و اینکه بگوییم چه موضوعی بر آن‌ها تاثیر دارد یا ندارد بستگی به آگاهی و اندیشه مردم جامعه دارد. طبیعتا جامعه امروز با جامعه سال گذشته متفاوت است، مردمی که ۲۹ اردیبهشت ماه به روحانی رای دادند، نسبت به امروز متفاوت‌تر شدند. با شرایطی که امروز در آن قرار داریم و با توجه به فساد‌ها و اختلاس‌هایی که حتی آقای جهانگیری معاون اول دولت به اشاره کردند که فساد به رده‌های بالا و مقامات بالای کشور رسیده است طبیعی است که مردم دیگر اعتماد نمی‌کنند. ذهن و اندیشه مردم با روز گذشته و با ماه گذشته و سال گذشته متفاوت است.

دستگاه‌های تبلیغاتی مدام در حال شست‌شوی مغزی مردم هستند

این کارشناس جامعه‌شناسی با بیان اینکه دستگاه تبیلغاتی اینگونه نظام‌ها عملکرد بسیار قوی‌ای دارند، تصریح کرد: این دستگاه‌ها مدام در حال مغز شویی هستند، اما این جامعه در مقابل این تبلیغات پادزهر نشان می‌دهند زیرا مردم نسبت به مسائل و اتفاقاتی که رخ می‌دهد آگاه‌تر شده‌اند و به خودآگاهی قشری رسیده‌اند و تمامی اقشار جامعه متوجه شده‌اند که شرایط به چه ترتیبی است و نمی‌توانند از پس مشکلاتی همچون اختلاس‌ها، رانت‌ها، آقازادگی‌ها و ... بربیاییند. همه اینگونه نظام‌ها جامعه را به هراس می‌اندازند و می‌گویند اگر به سمت این ایدئولوژی بروید شرایط بدتری در انتظارتان خواهد بود. جامعه مدام در حال تغییر است و به طور مثال اگر آقای روحانی امروز بخواهد از مردم رای بگیرد، طبیعتا دیگر نمی‌تواند آن رای را به دست بیاورد.

قشر جوان جامعه در حال خط شکنی و سنت شکنی هستند

این کارشناس مسائل اجتماعی گفت: طبیعتا زمانی که دانش و سواد یک جامعه کم است، کار سخت می‌شود. اما جوانان جامعه را به حرکت در‌می‌آورند و سنت‌شکنی می‌کنند و مشتاق هستند که از برخی از مسائلی که برای ما حرمت بوده، تخطی کنند. اینک زمان تخطی فرا رسیده و این جوانان هستند که در حال پیش‌روی هستند.

اصولگرایان و اصلاح طلبان برای بقای خودشان به سمت مردم‌هراسی می‌روند/ نسل جوان از شرایط قانع نشده است

قرائی مقدم ادامه داد: اینکه اصولگرایان بحث داعش‌هراسی و اصلاح‌طلبان بحث ونزئلاهراسی را مطرح می‌کنند، طبیعی است که برای بقای خودشان است. اما اعتراضات دی‌ماه تا کنون را ببینید، این اعتراضات همگی نوعی تغییر و خیزش است که در سراسر ایران شکل گرفت. اینکه در اکثر شهر‌های ایران شعار «اصلاح‌طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا» یا اینکه «سوریه و لبنان را رها کن فکری به حال ما کن» از سوی مردم سر داده می‌شود نشان‌دهنده این است که جامعه خصوصا نسل جوان از شرایط و مسائل قانع نشده است. جامعه روز به روز به سمت آگاه شدن است و مدام افکارش را پالایش می‌کند و حتی نسل سالمند را هم تغییر داده‌اند. در نتیجه اینکه ترس‌هایی مانند اینکه کشور ممکن است مانند سوریه و ... شود را دیگر مردم نه تنها نمی‌پذیرند بلکه آن‌ها را پالایش و مورد بررسی قرار می‌دهند؛ بنابراین نظام و جریان‌ها بدانند دیگر از این راه سودی نمی‌برند و این تغییر را می‌توانید در انتخابات آتی مشاهده کنید.

ناآگاهی مردم باعث شده پروسه هراساندن جامعه نتیجه مثبتی داشته باشد

قرائی مقدم با بیان اینکه اگر تاکنون پدیده هراساندن مردم در جامعه جواب داده، به دلیل ناآگاهی مردم بوده است، تصریح کرد: از دیدگاه ماکس و وبر این خودآگاهی است که باعث رشد جامعه می‌شود، این خودآگاهی از سال‌ها قبل شروع شده و کماکان ادامه دارد. مگر نسل جوان و رفتار آن‌ها مانند گذشته است؟ طبیعی است که تغییر در همه ابعاد جامعه به صورت تدریجی وجود دارد، اما اکنون این تغییر شتاب گرفته است. تبلیغاتی که برای هراساندن مردم صورت می‌گیرد کماکان ادامه دارد، اما جامعه از یک جایی به بعد به آن واکنش نشان می‌دهد و همانند یک پادزهر عمل می‌کند. در سال ۷۸ اعتراضات دانشجویی را شاهد بودیم، در سال ۸۸ مردم شعار «رای من کو» را سر می‌دادند و در دی ماه ۹۶، دیگر نه مسائل سیاسی مطرح بود و نه رای! در دی‌ماه مسئله فقط و فقط مردم و خواسته‌های آنان بود و از منظر علم جامعه شناسی همه این مسائل یک تغییر است، یک تغییر بسیار بزرگ! و به هر میزان که تبلیغات هراساندن مردم بیشتر می‌شود، خودآگاهی مردم نیز به همان میزان افزایش پیدا می‌کند.

 

حقیقت و بطن جامعه موضوع دیگری را نشان می‌دهد

این فعال اجتماعی ادامه داد: تهدید و ارعاب وجود دارد و در برخی از مواقع جواب هم می‌دهد، اما معتقدم خودآگاهی مردم نسبت به مسائل نیز افزایش پیدا کرده است. شما ببینید الان مسئله می‌شود حمله به مذهبیون، مسئله این می‌شود که در نماز جمعه پشت می‌کنند، همه این‌ها نشان از آگاهی و رشد و تغییر در جامعه است. موضوعی که در اینجا وجود دارد این است که هنوز آن همبستگی ملی ایجاد نشده است. شاید جریان‌های سیاسی از طرق مختلف رای مردم را بگیرند، اما باید باور کنیم که حقیقت جامعه چیز دیگری است.