رویداد۲۴ گزارش می‌دهد؛
شکایت بی‌اثر شجریان/ چرا هیچ دادگاهی به ضرر صداوسیما حکم نمی‌دهد؟
تا زمانی که انحصار پخش، پول و قدرت رسانه‌ای به صورت یکسویه در اختیار صدا و سیما است مشخص است که این سازمان حاضر به پرداخت حق و حقوق هنرمندان نخواهد بود.
رویداد۲۴ مازیار وکیلی: وقتی خبر رسید قاضی دادگاه حکم داده انتشار آثار شجریان در تلویزیون باعث شهرت او شده و درخواست شجریان را رد کرد، پای شهرام ناظری هم به میان آمد و او هم نوشت صداوسیما زور می‌گوید و ۴۰ سال است حق و حقوق آن‌ها را پرداخت نکرده‌اند. شهرام ناظری گفته این ماجرا را از طریق دستگاه قضایی پیگیری خواهد کرد. البته به نظر نمی‌رسد شکایت شهرام ناظری هم سرنوشت بهتری از شکایت محمدرضا شجریان پیدا کند.
ماجرا از این قرار بود که سال‌ها پیش شجریان شکایتی را مبنی بر استفاده بدون مجوز از آثارش طرح کرد که شکایت او در شعبه ۱۰۶۰ کارکنان دولت رد شد.
محمد حسین آقاسی وکیل شجریان پس از اعلام حکم، عنوان کرد که «تفسیر قضایی، سلیقه و طرز تفکر قاضی این بود که صداوسیما کار بدی نکرده و شاید پخش آثار به نفع موکل هم بوده است، با اینهمه حکم دادگاه غیر قانونی است و او به حکم دادگاه اعتراض خواهد کرد.»
ماجرای نارضایتی شجریان از پخش آثارش در صدا و سیما به سال‌ها قبل و اوایل دهه هفتاد باز می‌گردد. اما این نارضایتی از سال ۸۸ وارد فاز تازه‌ای شد و رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت. در ایام انتخابات ریاست جمهوری پُرماجرای ۸۸ بود که قطعه‌ای ایران به صورت متناوب از صدا و سیما پخش می‌شد و همین مسئله باعث شد شجریان درخواست کند که صدای او از صدا و سیما پخش نشود. محمدرضا شجریان در آن ایام گفت: «صدای من در صدا و سیما جایی ندارد. صدای من صدای خس و خاشاک است و همیشه هم برای خس و خاشاک خواهد بود.»
این سخنان که کنایه واضحی بود به سخنان محمود احمدی‌نژاد که مخالفان خود را خس و خاشاک خوانده بود. صدا و سیما به اعتراضات شجریان توجه چندانی نکرد و همین عدم توجه باعث شد شجریان طی نامه‌ای به عزت‌الله ضرغامی رئیس وقت سازمان صدا و سیما بر روی مواضع خود پافشاری کند و بگوید: «اینجانب در سال۱۳۷۴ نیز اعلام کردم راضی به پخش آثار خود از صدا و سیما نیستم. مجدداً تقاضای خود را تکرار کرده و تاکید می‌کنم آن سازمان هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته و شایسته است به حکم شرع و قانون سریعا کلیه واحد‌های آن سازمان از پخش صدا و آثار من خودداری کنند.»
صدا و سیما از مدت‌ها پیش از این نامه به جز ربنا و مثنوی افشار اثر دیگری را به صورت رسمی پخش نمی‌کرد. اما بار‌ها در برنامه‌های مختلف سازمان صدا و سیما این قاعده نقض شده بود و شجریان هم اعتراض چندانی نکرده بود. نامه‌ها و اعتراضات شجریان به سازمان صدا و سیما فایده‌ای نداشت و این سازمان به پخش‌ای ایران ادامه داد. نتیجه اقدام صدا و سیما شکایت شجریان به قوه قضائیه بود. به گفته وکیل شجریانبازپرس پرونده ابتدا این شکایت را ردکرد، اما با مخالفت نماینده دادستان با این قرار، در نهایت در سال ۹۰ شعبه ۱۰۶۰ کارکنان دولت اعلام کرد صداوسیما آگاه بوده که لازم است برای انتشار از صاحب اثر رضایت بگیرد. اما بعد از گذشت شش سال دادگاه شکایت شجریان را رد و پخش آثار او از تلویزیون را به سود او توصیف کرده است. قبل از این هم مرتضی میرباقری معاون وقت سازمان صدا و سیما علت پخش نشدن دعای ربنا شجریان را مواضع سیاسی او دانست و اعلام کرد شجریان در جریان اعتراض‌های سال ۸۸ اشتباه فاحشی کرد. نام شجریان، اما به این دعوا‌ها و کش‌مکش‌ها محدود نماند و پای او به مناظره‌های انتخاباتی سال ۹۲ هم باز شد. حسن روحانی در جریان این مناظره‌ها اعلام کرد: «هنر بهترین سفیر ما در جهان است؛ از حافظ سفیری بهتر داریم که به اروپا و آمریکا بفرستیم؟ از هنر فرشچیان و میرخانی و احصایی غرورآفرین‌تر داریم؟ از صدای شجریان بهتر داریم؟»
محبوبیت و جایگاه شجریان در موسیقی فارسی هم باعث نشد شجریان برنده دعوای حقوقی با صدا و سیما باشد. یادمان نرود این تنها شجریان نیست که در این سال‌ها به پخش آثارش از صدا و سیما معترض است. موسیقی‌دان‌های برجسته‌ای مثل محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، شهرام ناظری، حسین زمان، عبدالحسین مختاباد و کامبیز روشن‌روان هم نسبت به پخش آثار خود از صدا و سیما معترض بودند، اما هیچ‌گاه مانند شجریان شکایت حقوقی از سازمان صدا و سیما نداشتند و تنها به اعتراض بسنده کردند.
تنها شکایت دیگری که نسبت به صدا و سیما وجود دارد و در کمال تعجب رای صادره به نفع خواننده بوده نه صدا و سیما، شکایت خانواده فرهاد مهراد نسبت به پخش به آثار این خواننده از سازمان صدا و سیما است. به نقل از سایت خانه فرهاد که متعلق به خانواده این خواننده پاپ است آمده است: «دادگاه تجدید نظر در ۱۷ مهرماه ۱۳۹۵ به ریاست قاضی زجاجی، رأی دادگاه بدوی را تأیید کرد، اما به دلیل عدم دسترسی به آرشیو تلویزیون و در نتیجه عدم کفایت مستندات، به رغم نظر کارشناسان تعیین شده از جانب دادگستری، تنها شش قطعه از آثار فرهاد را واجد شرایط برای احقاق حقوق تضییع شده دانست.»
اما چنین رای متفاوتی هم باعث نشد صدا و سیما نسبت به پرداخت حق و حقوق خانواده فرهاد مهراد اقدامات لازم را انجام دهد. همسر فرهاد مهراد تنها نکته اُمیدوارکننده این بحث را موظف کردن صدا و سیما به پرداخت جریمه نقدی دانست که همین جریمه هم در نهایت از هشت میلیارد ریال به دو میلیارد و هفتصد و میلیون ریال (که هنوز هم پرداخت نشده) تقلیل پیدا کرده است.
عدم صدور رای به نفع شجریان (که جایگاهش در تاریخ موسیقی ایران معلوم است) و نحوه برخورد سازمان صدا و سیما با حکم صادره دادگاه به نفع خانواده فرهاد مهراد نشان می‌دهد سازمان صدا و سیما هیچ اراده‌ای برای پرداخت حق و حقوق هنرمندان ندارد. این مسئله باعث شده داد اکثر هنرمندان خصوصاً در حوزه موسیقی به آسمان برود. صدا و سیما طبق ادعای این هنرمندان بدون پرداخت ریالی آثارشان را پخش می‌کند و اجازه نمی‌دهد این هنرمندان به حق و حقوق طبیعی خود برسند. این رفتار اگر اسمش انحصار نیست، پس چیست؟
تا زمانی که انحصار پخش، پول و قدرت رسانه‌ای به صورت یکسویه در اختیار صدا و سیما است مشخص است که این سازمان حاضر به پرداخت حق و حقوق هنرمندان نخواهد بود و همین امر باعث می‌شود رابطه هنرمندان با سازمان صدا و سیما تیره و تار باشد.
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
