همه‌پرسی استقلال کالدونیا/ چالشی راهبردی برای فرانسه

  رویداد۲۴ کالدونیای جدید مجمع‌الجزایری در اقیانوس آرام است که فرانسوی‌ها در سال ۱۸۵۳ میلادی آن را به زور تصاحب کرده و به قلمرو خود افزودند. این سرزمین برای فرانسه اهمیت اقتصادی زیادی دارد، زیرا دارای معادن ارزشمند نیکل است. در واقع یک چهارم کل ذخایر نیکل جهان در کالدونیای جدید وجود دارد و فرانسه به همین دلیل پنجمین صادر کننده این فلز در جهان محسوب می‌شود. از نیکل به ویژه در برای تهیه فولاد استفاده می‌شود.

این مجمع‌الجزایر از نظر راهبردی نیز برای فرانسه مهم است، زیرا همواره از سوی این کشور به عنوان پایگاهی برای مقابله با برتری‌جویی چین در منطقه اقیانوسیه مورد استفاده قرار گرفته است. بیهوده نیست که امانوئل ماکرون فرانسه را «آخرین کشور اروپایی حاضر در اقیانوس آرام» نامیده است.

چین در فاصله سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ میلادی به طور کلی ۱.۸ میلیارد دلار برای توسعه جزایر حوزه اقیانوس آرام اختصاص داده است. به این ترتیب این کشور پس از استرالیا و نیوزیلند سومین کشور کمک‌کننده به توسعه این منطقه به شمار می‌رود.

رئیس جمهوری فرانسه ماه مه گذشته هنگام بازدید از نومئا، مرکز کالدونیا گفته بود: «من موضع موافق یا مخالف خودم را در مورد این همه‌پرسی اعلام نمی‌کنم.»

این بی‌طرفی ماکرون به منظور پرهیز از وارد شدن به کارزار‌های همه‌پرسی ابراز شده بود. وی با این حال گفت: فرانسه بدون کالدونیای جدید «به زیبایی گذشته نخواهد بود». ماکرون قرار است روز یکشنبه پس از پایان همه‌پرسی در ساعت ۱۳ به وقت فرانسه سخنرانی کند.

روند استقلال تدریجی کالدونیا از حدود سی سال پیش آغاز شده است و روز یکشنبه ساکنان این بخش از خاک جمهوری فرانسه برای استقلال نهایی خود تصمیم خواهند گرفت. روند استعمارزدایی از کالدونیا در سال ۱۹۹۸ و در زمان لیونل ژوسپن، نخست‌وزیر وقت فرانسه در نومئا با امضای توافقی به حقیقت نزدیک‌تر شد.

نظرسنجی‌ها

آخرین نظرسنجی‌ها در کالدونیا حاکی از آن است که بیشتر مردم این منطقه مخالف استقلال و خواهان باقی ماندن در حاکمیت فرانسه هستند.

با این حال مسئولان فرانسوی بدون اعتماد مطلق به نتایج نظرسنجی‌ها بیم آن دارند که با رأی «آری» مردم به استقلال، این پایگاه مهم دیپلماتیک و راهبردی خود را در منطقه از دست بدهند.

استقلال‌طلبان کالدونیا که سرزمین خود را «کاناکی» می‌خوانند، سیاستمداران فرانسوی را به اعمال نفوذ و تبلیغ برای رأی نیاوردن استقلال متهم می‌کنند. آن‌ها همچنین بر این باورند که فرانسوی‌ها در هنگام اشغال سرزمین آن‌ها به زور متوسل شده و اقدام به «نسل‌کشی» کرده‌اند.

نظر استرالیا و نیوزیلند

استرالیا و نیوزیلند به عنوان مهم‌ترین قدرت‌های منطقه در سال‌های اخیر همواره نسبت به لزوم حضور فرانسه برای ایجاد ثبات در آب‌های اقیانوس آرام نظر مثبت داشته‌اند.

مجمع‌الجزایر کالدونیا که در فاصله ۲۰۰ کیلومتری سواحل شرقی استرالیا واقع شده، محل استقرار مهم‌ترین پایگاه نظامی فرانسه در اقیانوس آرام است. به این ترتیب فرانسه در شرق استرالیا و شمال نیوزیلند دارای موقعیتی استثنایی است که می‌تواند برای امنیت دو قدرت بزرگ منطقه هم مهم باشد.

باستین واندندیک، کارشناس روابط بین‌الملل در سال ۲۰۱۷ در یک مجله مؤسسه روابط بین‌الملل و راهبردی فرانسه نوشته بود: «از دست دادن قلمرو کالدونیا برای فرانسه به معنی از دست دادن بخش عمده حاکمیت این کشور در اقیانوس آرام است».

اهمیت اقلیمی

ماکرون بر اهمیت جغرافیایی کالدونیا و نقش آن در رویارویی با گرمایش زمین نیز تأکید می‌کند، زیرا وجود گوناگونی زیستی، ذخایر معدنی و ریزجلبک‌ها از نظر اقلیمی به این مجمع‌الجزایر اهمیت ویژه‌ای داده است.

کالدونیا پس از استرالیا دارای دومین آبسنگ‌های مرجانی جهان است و یونسکو این صخره‌های مرجانی را در فهرست میراث بشری ثبت کرده است. رئیس جمهوری فرانسه این منطقه را «پیشگام سیاست مبارزه با تغییرات اقلیمی» نامیده است.