نفت سوریه در دست روسیه، فسفات در دست ایران/ خروج ایران از سوریه؛ شرط کمک به بشار اسد

رویداد۲۴ القدس العربی نوشت: رفتار رئیس جمهور سوریه دلالت بر آن دارد که وی پس از پایان جنگ در این کشور، به دنبال تقویت الگو‌های دموکراسی برای نظام خود است و در این مسیر بر روابط مستحکم با هم پیمانانش بویژه ایران و روسیه، که در حین جنگ به سوریه کمک کردند، تکیه دارد.

در این مرحله، اسد بین روسیه و ایران مانور می‌دهد و در روابط خود، یک ترجیح نسبی برای روسیه قائل است؛ برای مثال، زیربنای نفت سوریه در دست روس‌ها و صنعت فسفات در اختیار ایران است، که البته در این بخش هم روسیه در حال افزایش نقش خود است. ایران همچنان عملیات اصلاح زیرساخت‌های شبکه برق در سوریه را بر عهده داشته و قصد دارد تمرکز خود در دولت سوریه را در زمینه‌های نظامی، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و سیاسی ادامه دهد.

در این بین، دولت‌های عربی تسلیم بقای اسد در دولت شده و از یک خط پراگماتیستی تبعیت می‌کنند؛ بدین معنا که روابط دیپلماتیک خود با سوریه را از سر گرفته اند، اما کمک‌های اقتصادی خود به سوریه را منوط به کاهش نفوذ و حضور ایران در دولت کرده اند. دولت‌های سنی خلیج فارس به نوبه خود نگران آن هستند که در صورت کناره گیری از مشارکت در بازسازی در سوریه، ایران بر این دولت کاملا مسلط شود، اتفاقی که در در مورد عراق اتفاق افتاد.

با اینکه نظام سوریه تلاش می‌کند خسارت‌های حاصل از جنگ را جبران کند و منابع مالی لازم برای بازسازی ارتش خود را در اختیار ندارد، اسرائیل باید متوجه این مساله باشد که عملیات ترمیم ارتش سوریه می‌تواند خیلی سریع انجام شود، و لو اینکه لازم باشد عملیات بازسازی شهر‌ها را به این منظور، به تعویق بیندازد. این مهم می‌تواند با کمک‌های خارجی روسیه و ایران به نظام سوریه، در پاسخ به حملات نظامی مکرر اسرائیل به سوریه صورت گیرد.

بر این اساس، حتی اگر سوریه زیر ویرانه‌های حاصل از جنگ باقی مانند، سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته سوریه، سامانه موشک‌های زمین به زمین و ارتش زمینی این کشور، بر قدرت خود می‌افزایند. در همین زمان، سوریه به تشکیل سکویی برای تهدیدات استراتژیک خود، از جمله گسترش شبکه موشک‌های زمین به زمین دقیق، در کنار شبه نظامیان شیعه بویژه در نزدیکی مرز‌های خود با اسرائیل، مبادرت ورزیده است.

هر اندازه نقش ایران در بازسازی سوریه بیشتر شود، مسئولان ایرانی از سوریه بعنوان فضایی برای تقویت ساختار نظامی خود در طولانی مدت استفاده می‌کنند.

اسرائیل می‌تواند از منافع مشترک خود با دولت‌های عربی پراگماتیست در مقابله با نفود ایران در میدان سوریه استفاده کرده و به تشکیل یک قدرت مهم عربی و بین المللی کمک کند.

به واسطه دولت‌های عربی خلیج فارس، اسرائیل می‌تواند به بازسازی سوریه کمک کند، البته به شرطی که ایران از این بازسازی دور شده و از نفوذ آن کاسته شود. این مهم نیازمند چهار شرط است:

مهار هر گونه اقدام منطقه‌ای و بین المللی مربوط به بازگشت جولان به سوریه و اختصاص منابع مالی به بازسازی جنوب سوریه و منطقه جولان؛ و سپس کاهش نفوذ ایران و دور کردن فرستاده‌های آن از مرز‌های جولان و اولویت دادن به روسیه در طرح‌های اقتصادی برای بازسازی، از طریق تعهد دادن در مورد عدم مشارکت ایران در سوریه.

دولت ترامپ اعلام کرد که یکی از اهداف آمریکا در سوریه، خروج نیرو‌های ایرانی از سوریه و کاهش نفوذ آن است. از این رو، اسرائیل باید با ایالات متحده برای تحقق هدف مذکور هماهنگ شود. باید یادآور شویم که ایالات متحده عامل موثری در مسائل مالی در سطح جهان است، بویژه در صندوق بین المللی پول و بانک‌های بین المللی. در این شرایط، عاقلانه به نظر می‌رسد که این موسسات تاثیر زیادی در بازسازی سوریه داشته باشند.

در پایان، مساله بازسازی سوریه، برای اسرائیل یک معضل محسوب می‌شود، اما این به نفع اسرائیل است که به تلاش‌های بین المللی برای بازسازی سوریه کمک کند، به شرطی که نفوذ ایران در سوریه پایان یابد.