در آستانه «مراسم اسکار» امشب، همه آنچه که باید درباره این مراسم بدانیم

اين مراسم در ايالات متحده از شبکه تلويزيوني اي.‌بي.‌سي به صورت زنده پخش مي‌شود. مجري برنامه امسال نيز کمدين معروف جيمي کيمل انتخاب شد. او بعد از بيلي کريستال که در سال‌هاي 1997 و 1998 مجري مراسم بود، دومين نفري است که براي دو سال پشت سر هم مجري اسکار باقي مي‌ماند.

این مطلب مروری است بر ۱۰ دهه فعالیت اسکار و تاریخچه پرشکوه اهدای این جایزه که به دست آوردن آن شاید مهمترین دستاورد یک سینماگر در طول زندگی حرفه‌ای اش باشد.

چرا اسکار جذاب‌ترين مراسم اهداي جايزه دنياست؟
با وجود همه دگرگونی‌هایی که در ۹۰ سال گذشته در صنعت فیلم پیش آمده، جایزه اسکار همچنان پابرجا مانده‌است. از اواخر دهه ۱۹۲۰ و ورود صدا به سینما تا قرن ۲۱ و استفاده از تصاویری که به کمک کامپیوتر تولید شده، دهه‌های متمادی شاهد پیدایش و از میان رفتن سبک‌های گوناگون بوده‌اند. هالیوود پیوسته سلطه خود را بر عالم خیال حفظ کرده و بر فیلمهای اروپایی، بریتانیایی و هندی - که البته تماشاگران خود را داشته‌اند – سایه افکنده است. ستارگان هالیوود نیز از نخستین بازیگران جهانی در دهه ۱۹۳۰ تا ستارگان شکوهمند دهه ۱۹۵۰ و چهره‌های پر زرق و برق دهه ۱۹۷۰ و بازیگران امروزی که روابط شان موضوع بحث رسانه هاست دستخوش تغییرهای بسیاری شده‌اند.

سیطره سینما آمریکا (هالیوود) بر تمام دنیا غیر قابل انکار است، علاوه بر جریان‌های برندساز و تبلیغات فراوان این مراسم، آنچه که جذابیت این مراسم را زیاد می کند اینست که تمامی فیلم‌های نامزد جایزه در سال گذشته اکران شده‌اند و اغلب مخاطبان فیلم‌ها را در سینما یا به شکل خانگی دیده‌اند.

هر کس در ذهن خودش یک نوع سیستم امتیاز دهی تعریف کرده و برای خودش انتخاب‌هایی دارد، به همین دلیل دوست دارد بداند که انتخاب اعضأ آکادمی تا چه اندازه به انتخاب‌های او نزدیک است.

جايزه اسکار چيست؟
جايزه اسکار (Oscars) و يا جوايز آکادمي (Academy Awards)، به مراسم اعطاي جوايز سالانه آمريکا که توسط آکادمي علوم و هنرهاي تصاوير متحرک به بهترين آثار صنعت سينما جهان اهدا مي‌شود را گويند. مراسم اسکار يکي از شاخص‌ترين مراسم‌هاي اهداي جوايز در جهان است و هر ساله در بيش از100 کشور جهان به‌صورت زنده پخش مي‌شود.

جايزه اسکار يکي از نه جايزه از جوايز آکادمي است. جوايز آکادمي در بخش رسانه به عنوان قديمي‌ترين مراسم اهداي جوايز به شمار رفته و جوايزي نظير جايزه گرمي (براي موسيقي)، جايزه امي (براي تلويزيون) و جايزه توني (براي تئاتر) پس از آن شکل گرفتند.

آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک توسط "لویی بی میر" مدیر استودیو "مترو گلدوین مایر" ایجاد شد.

عضويت در آکادمي اسکار
آکادمي اسکار به هنگام تاسيسش در سال 1927 تنها 37 عضو داشت. اعضاي آکادمي از افراد رده بالاي صنعت فيلم بودند. امروزه آکادمي اسکار 6000 عضو دارد. عضويت در آکادمي اسکار تنها از راه دعوت امکان پذير است و تنها محدود به کساني ست که در هنر (بازيگري، نويسندگي و کارگرداني) يا علوم (فيلمبرداري، تدوين و غيره) سرآمد هستند. (هر عضو آکادمي اسکار در رشته تخصي خود حق راي دارد.)

معيارهايي که باعث مي شوند کسي نامزد دريافت جايزه اسکار شود پيچيده اند و به مقررات تک تک صنف هاي آکادمي بستگي دارند. مثلا نامزد هاي جايزه بهترين فيلم غير انگليسي زبان را کشورهاي مربوطه تعيين مي کنند و براي آکادمي اسکار مي فرستند.

در جريان رقابت براي نامزدي اسکار، استوديوهاي فيلمسازي با فرستادن نسخه دي‌.وي‌.دي فيلم ها براي اعضاي آکادمي يا با دادن آگهي هايي با عنوان "براي ملاحظه شما" توجه آنها را نسبت به فيلم خود جلب مي کنند.

امسال آکادمی اسکار 9 نفر ایرانی را جهت عضویت دعوت کرد: لیلا حاتمی (بازیگر)، گلشیفته فراهانی (بازیگر)، نازنین بنیادی (بازیگر)، محمد رسول اف (کارگردان)، هایده صفی یاری (تدوینگر)، محمدرضا دلپاک (صدابردار)، بهمن قبادی (نویسنده)، محسن موسوی (جلوه های ویژه)، هنگامه پناهی (پخش کننده).

قوانين اسکار
امروزه بر اساس قوانین ۲ و ۳ مجموعه قوانین رسمی جوایز آکادمی، یک فیلم باید در سال قبل از آغاز نیمه شب اول ژانویه تا پایان نیمه شب ۳۱ دسامبر در لس آنجلس، کالیفرنیا برای هفت روز متوالی نمایش داده شود تا شرایط شرکت را داشته باشد (به استثنای بهترین فیلم خارجی زبان). برای مثال مهلکه (The Hurt Locker) برنده بهترین فیلم سال ۲۰۱۰، در سال ۲۰۰۸ پخش شد ولی واجد شرایط شرکت در اسکار ۲۰۰۹ نبود زیرا نمایش آن در لس آنجلس از نیمه سال ۲۰۰۹ آغاز شد بنابراین در اسکار ۲۰۱۰ شرکت نمود. قانون دوم بیان می‌دارد که فیلم باید حداقل ۴۰ دقیقه بوده و در نسخه ۳۵ یا ۷۰ میلیمتری یا در فرمت دیجیتالی ۲۴ یا ۴۸ فریم تهیه و وضوح آن نباید کمتر از ۱۲۸۰×۷۲۰ باشد.

قانون دوم مربوط به مراسم اسکار بيان مي‌دارد که فيلم بايد حداقل 40 دقيقه بوده و در نسخه 35 يا 70 ميليمتري و يا در فرمت ديجيتالي 24 يا 48 فريم تهيه و وضوح آن نبايد کمتر از ۱۲۸۰×۷۲۰ باشد.

انتخاب نامزدهاي اسکار
در اواخر دسامبر فهرست نامزدهاي اسکار براي حدودا 6000 عضو فعال فرستاده مي شود. اعضاي گروه هاي مختلف افراد مربوط به حوزه خودشان را به عنوان نامزد اسکار انتخاب مي کنند (کارگردانان به کارگردانان راي مي دهند، نويسندگان به نويسندگان، بازيگران به بازيگران و غيره)؛ به استثناي فيلم هاي خارجي، مستند و انيميشن که توسط کميته اي خاص متشکل از اعضاي تمام حوزه ها انتخاب مي گردند.

فقط در بخش خاص انتخاب "بهترين فيلم"، تمامي اعضا صلاحيت انتخاب نامزدهاي اسکار را دارند. فيلم هاي خارجي بايد داراي زيرنويس انگليسي باشند و هر کشور مي تواند ساليانه فقط يک فيلم براي مراسم اسکار پيشنهاد کند. اعضاي گروه هاي مختلف افراد مربوط به حوزه خودشان را به عنوان نامزد اسکار تعيين مي کنند. سپس برندگان در دور دوم راي گيري که در آن تمامي اعضا در بيشتر گروه ها از جمله بهترين فيلم حق راي دارند انتخاب مي شوند.

نامگذاری
در مورد ریشه نام اسکار اختلافاتی وجود دارد. در بیوگرافی بت دیویس عنوان شده که او اسکار را از نام همسر اولش هارمون اسکار نلسون جونیور (۱۹۰۷–۱۹۷۵) رهبر ارکستر گرفته‌است. ادعای دیگر در مورد انتشار نام اسکار به مقاله مجله تایم در مورد ششمین مراسم اسکار در سال ۱۹۳۴ و دریافت جایزه توسط بت دیویس در ۱۹۳۶ برمی‌گردد.

در جایی عنوان شده در ۱۹۳۱ مارگارت هریک (۱۹۰۲–۱۹۷۶) دبیر اجرایی آکادمی برای نخستین بار تندیس را دید که او را به یاد «عمو اسکارش» که نام مستعار پسرعمویش اسکار پیرس انداخت.

سیدنی اسکُلسکای (۱۹۰۵–۱۹۸۳) مقاله نویس در زمان نامگذاری توسط هریک حضور داشت و در مقاله‌اش نوشت: کارکنان با علاقه تندیس معروف خود را اسکار نامیدند. آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک در سال ۱۹۳7 رسماً جایزه را اسکار نامید.

در جایی دیگر آمده النور لیلبرگ نروژی-آمریکایی مدیر اجرایی لوییز بی. مایر نخستین تندیس را دید و گفت: به نظر شاه اسکار دوم (اسکار فردریک شاه سابق نروژ و سوئد) میرسه. در پایان روز پرسید: باید با اسکار چیکار کنیم، بذاریمش تو گاوصندوق؟ و این نام بر رویش ماند.

مجسمه اسکار
مجسمه اسکار که توسط سدريک گيبونز رئيس قسمت طراحي موسسه MGM يا کمپاني مترو گلدوين ماير طراحي شده، شواليه برهنه اي را نشان مي دهد که شمشيري را روي يک حلقه فيلم نگاه داشته است. اين حلقه فيلم پنج پره دارد که نشانه پنج صنف اصلي مورد نظر آکادمي (تهيه کنندگان، کارگردانان، بازيگران، تکنيسينها و نويسندگان) است.

بلندي مجسمه اسکار 34/30 سانتي متر و وزن آن 3/850 کيلوگرم است. درباره چهره مجسمه اسکار عموماً به گفته خانم مارگارت هريک کتابدار وقت آکادمي استناد مي شود که گفته بود مجسمه اسکار به عموي او که نامش اسکار پيرس بود شباهت دارد.

تا سال 1934 اين نام براي مجسمه جا افتاد هرچند که رسما از سال 1937 از نام اسکار براي اين جايزه استفاده شد.

اتفاقات منحصر‌‌بفرد 
تا کنون دو نفر از برندگان جایزه اسکار برنده جایزه نوبل نیز بوده‌اند. "جورج برنارد شاو" ایرلندی در سال ۱۹۳۸ به این مهم دست یافت، وی پس از بردن جایزه نوبل ادبیات در ۱۹۲۵، در سال ۱۹۳۸ جایزه اسکار بهترین "فیلمنامه اقتباسی" را کسب کرد و "ال گور" سیاستمدار و فعال محیط زیست آمریکایی که در سال ۲۰۰۷ برای فیلم مستند "یک حقیقت ناراحت‌کننده" برنده بهترین فیلم مستند از جشنواره اسکار و در سال ۲۰۰۸ به دلیل فعالیتهای بشردوستانه در جهت حفظ محیط زیست جایزه نوبل را دریافت کرده‌است. والت دیزنی با دریافت ۲۲ جایزهٔ آکادمی و ۴ جایزهٔ افتخاری آکادمی، رکورددار دریافت جایزهٔ اسکار است.



و اسکار تعلق می گیرد به...
در تمام این سال‌ها، جایزه اسکار نشان دهنده وضعیت کلی سینما بوده و به عنوان پاداشی به فیلم‌ها، بازیگران، هنرمندان و کارگردانانی که دستاوردهای پایداری داشته‌اند اهدا شده است؛ جایزه‌ای که نه تنها در تثبیت ستاره‌ها مؤثر بوده بلکه نقش بسزایی هم در موفقیت تجاری فیلم‌ها داشته‌است. حتی هرگاه که آکادمی از یکی از این نشانه‌ها غافل مانده، باز هم معیارهای مفیدی برای درک روندهای جاری در صنعت فیلمسازی در اختیار مورخان گذاشته است.