تحلیلگران غربی و عربی در مورد استعفای ظریف چه گفتند؟
تحلیلگران و مقامات غربی واکنش‌های متفاوتی به استعفای غیرمنتظره محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نشان داده‌اند. برخی از محافل منتقد جمهوری اسلامی ایران از رفتن این دیپلمات کهنه‌کار ابراز خرسندی می‌کنند.
رویداد۲۴ استعفای ظریف، بسیاری از ناظران داخلی و خارجی را غافلگیر کرد. رسانه‌های بین المللی به سرعت اقدام وزیر خارجه مستعفی ایران را مورد بررسی قرار دادند. این تحلیل‌ها تقریبا متنوع، در یک نکته مشترک‌اند، و آن این است که استعفای ظریف شوکه‌کننده بود.
مقامات آمریکا و اسرائیل، که از دشمنان سرسخت ظریف به شمار می‌روند، به سرعت به استعفای ظریف واکنش نشان دادند. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در توئیتی، با بیان اینکه آمریکا از استعفای ظریف مطلع شده، گفته سیاست کشورش در قبال ایران تغییری نکرده است. پومپئو مدعی شده که ظریف و حسن روحانی، «ویترینی» برای نظام ایران هستند. علاوه بر این، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در این مورد گفت: «داریم به دقت گزارش‌ها در مورد استعفای وزیر خارجه ایران را دنبال می‌کنیم. در حال حاضر حرف بیشتری برای گفتن در این مورد نداریم.»
در همین رابطه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که برای بی‌اعتبار کردن ظریف در محافل بین المللی تلاش‌های زیادی انجام داده است، از «راحت شدن» از ظریف سخن گفته است. حساب فارسی‌زبان نتانیاهو در توئیتر نوشت: «ظریف رفت. از دستش راحت شدیم. مادامی که من اینجا هستم، رژیم ایران به سلاح هسته‌ای نخواهد رسید.»
به موازات ذوق‌زدگی نتانیاهو، برخی رسانه‌های اسرائیل به شایعه‌پراکنی درباره تحولات مرتبط با استعفای ظریف روی آورده‌اند. وبگاه اسرائیلی دبکا، نزدیک به محافل اطلاعاتی تل‌آویو، از قول منابع اطلاعاتی و ایرانی، مدعی شد که خروج ظریف از دولت سرآغاز اخراج گسترده مقامات بلندپایه دیگری خواهد بود. طبق ادعای این وبگاه اسرائیلی، مقامات ایرانی به این نتیجه رسیده‌اند که با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مذاکره کنند، اما آن‌ها به دنبال دیپلماتی شبیه به کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی هستند، چرا که آن‌ها معتقدند برای تعامل به ترامپ به شخصی مثل کیم جونگ اون نیاز است. در ادامه ادعا‌های این وبگاه آمده که نظام ایران درگیر تغییرات سیاستی بزرگ است تا برای گام‌های بعدی آماده شود. سفر ناگهانی بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، به ایران سیگنالی در این زمینه بود.
تحلیلگران غربی هم تلاش کردند اقدام ظرف را واکاوی کنند. برخی از این تحلیلگران معتقدند که استعفای ظریف، برای روابط ایران و غرب، نشانه بدی است. او مردی بود که بر سر توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ مذاکره و با روزنامه‌نگاران و دیپلمات‌های غربی روابط نزدیکی برقرار کرد. با استعفای ظریف که به خوبی بر زبان انگلیسی مسلط است، آمریکا و به طور کلی غرب یک روزنه به سوی نظام ایران را از دست داد.
الی لیک، تحلیلگر خبرگزاری بلومبرگ، اما، معتقد است که این دیدگاه نادرست است و ظریف تاثیر بسیاری کمی در رابطه ایران با غرب دارد. از دیدگاه لیک، ظریف در فریب دادن غرب موفق بوده و دلیل این موفقیت هم این بوده که او هرگز تصمیم‌گیر نبوده است. ظریف سخنان جذابی برای غربی‌ها می‌گفت، اما زمانی که نمیتوانست سخنان خود را عملی کند، در جلسات خصوصی اظهار بی‌اطلاعی می‌کرد. بر همین اساس، لیک، ادعا کرد: «به این معنا، استعفای ظریف، خبر خوشایندی است. او هرگز قصد نداشت رژیم ایران را میانه‌رو کند. شغل او این بود که غربی‌ها را فریب دهد که فکر کنند ایران در حال میانه‌رو شدن است.»
استعفای ظریف، در عین اینکه در همه رسانه‌های بین المللی مطرح بوده است، اما محافظه‌کاران واشنگتن را به فکر فرو برده است. وبگاه «واشنگتن‌اگزمینر»، طی یادداشتی به قلم تام روگان، به چرایی استعفای ظریف پرداخت. به گفته روگان، خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای و تشدید فشار دیپلماتیک و اطلاعاتی بر ایران، موجب کاهش اعتبار ظریف شده است. علاوه بر این، سرسختی اخیر اروپا در زمینه برنامه موشک‌های بالستیکی ایران هم کمکی به ظریف نکرده است. بنا به ادعای روگان، ظاهرا مقامات عالیرتبه ایران به این نتیجه رسیده‌اند که ظریف، بدون اینکه منفعت اقتصادی برای کشور بیاورد، نظام را ضعیف جلوه می‌دهد. این تحلیلگر در پایان نوشت: «واضح است که طوفان‌ها در سیاست‌ورزی ایران در حال بزرگ شدن است.»
روزنامه واشنگتن پست، با بیان اینکه ظریف «چهره ایران شده» است، نوشت: «اقدام ظریف، دیپلمات محبوب داخل و خارج از کشور، ممکن است سیاست خارجی ایران را در یک دوره حساس برای جمهوری اسلامی که در آن از تحریم‌های تجدیدشده آمریکا رنج می‌برد، زیر و رو کند.» همین روزنامه، طی یادداشتی به قلم جیسون رضاییان، اعلام کرد که اگر استعفای ظریف پذیرفته شود، واکنش ناظران مسائل ایران به دو شکل خواهد بود: گروه اول حامیان تغییر رژیم در ایران هستند که از خبر استعفای به عنوان پیروزی تلاش آن‌ها برای پایان دادن به جمهوری اسلامی استقبال خواهند کرد. گروه دوم کسانی هستند که به اصلاحات داخلی بدست سیاستمداران حامی تعامل با جهان امیدوار بودند. این گروه ناامید خواهند شد.
جولیان بورگر، دبیر سرویس امور جهانی روزنامه گاردین، استعفای ظریف را ضربه‌ای به توافق هسته‌ای و بردی برای تندرو‌های ایران دانست. بورگر نوشت: «خروج وزیر خارجه ایران، به معنی فقدان یک حامی بزرگ مذاکرات ایران- آمریکاست.»
اغلب رسانه‌های غربی به آشنایی خوب ظریف با فرهنگ غربی و روابط او با دیپلمات‌های غربی اشاره کرده‌اند. خبرگزاری رویترز در این زمینه نوشت: «آشنایی ظریف با فرهنگ غربی به او کمک کرد تا با مقامات آمریکایی یک رابطه کاری نزدیک برقرار کند.» به طوری که ظریف و جان کری، وزیر خارجه اسبق آمریکا، یکدیگر را با اسم‌های کوچک صدا می‌زدند.
رسانه‌های عربی هم مانند رسانه‌های غربی به گمانه‌زنی درباره دلایل استعفای ناگهانی ظریف پرداختند. روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط، گفته استعفای ظریف با گمانه‌زنی‌های مرتبط با امکان خروج ایران از توافق هسته‌ای ارتباط دارد. این روزنامه نوشت: «ماه گذشته گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه ظریف پس از آمادگی‌ها برای اعلام خروج تهران از توافق هسته‌ای استعفا کرده است. اما وزارت خارجه ایران این گزارش‌ها را تکذیب کرد. استعفای ظریف از سمتش، گمانه‌زنی‌ها درباره خروج ایران از توافق هسته‌ای را دوباره مطرح می‌کند.»
اگر چه برخی از رسانه‌های داخلی ایران استعفای ظریف را به سفر اسد به تهران مرتبط کردند، که البته این هم در رسانه‌های عربی بازتاب داشت، اما روزنامه رأی الیوم، ارتباط استعفای ظریف با سفر اسد را منتفی دانست و خروج ظریف را به مسائل مرتبط با توافق هسته‌ای پیوند زد. به گفته رأی الیوم، ایران به این جمع بندی رسیده که باید پرونده هسته‌ای را فیصله دهد. چرا که مقامات ایران متقاعد شده‌اند که این توافق هیچ فایده‌ای برایشان ندارد.
روزنامه الاخبار لبنان، نزدیک به حزب الله، در گزارشی اعلام کرده که کاسه صبر ظریف از مخالفت‌های داخلی لبریز شده است. منابعی در وزارت خارجه در گفتگو با این روزنامه احتمال داده‌اند که استعفای ظریف با فشار‌های داخلی بر دولت روحانی در زمینه توافق هسته‌ای ارتباط دارد. این منابع گفته‌اند که سفر اسد به تهران، آخرین ضربه را وارد کرد. چرا که این سفر بدون هماهنگی با ظریف انجام شده است و به تمام شدن صبر ظریف منجر شد. این منابع گفتند: «از زمان ورود توافق هسته‌ای به تونل تاریک در سال گذشته، این فشار‌ها افزایش یافت و تا لحظه استعفای ظریف بالا می‌رفت.»
وبگاه خبری العربی الجدید، که چندی پیش در تهران با ظریف گفتگوی مفصلی داشته است، نحوه استعفای ظریف در شبکه‌های اجتماعی و همزمانی این استعفا با سفر اسد به تهران را قابل توجه دانست. این وبگاه، با اشاره به دیدار اسد با رهبری انقلاب و رئیس‌جمهوری ایران، نوشت: «ظریف، که در دو دیدار غایب بود، برای اعلام استعفای خود، منتظر نماند که متحد سوری، تهران را ترک کند. امری که نشان داد شرایط اضطراری بوجود آمده که او را به اتخاذ این تصمیم ترغیب کرده است.» العربی الجدید، در ادامه اعلام کرد، هم اکنون توپ در زمین روحانی است که این استعفا را قبول کند یا آن را رد کند.
خبر استعفای ظریف یکی از پرپازدیدترین خبر‌ها در رسانه‌های برجسته عربی بود.
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
یکی یکی کیسه هاشون پرمیشه میرن عشق وحال 
