ابراهیم رئیسی؛ روزهای سخت آینده و خاطرات تلخ گذشته/ چالش جدید رئیس جدید قوه قضائیه
رویداد۲۴ در آخرین روزهای سال ۹۷، ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه شد تا ششمین قاضی القضات ایران در پنجمین دهه جمهوری اسلامی باشد. او دوباره به نهادی پا خواهد گذاشت که در گوشه آن تصویری از شهید بهشتی به دیوار آویخته شده است؛ اولین رئیس دستگاه قضا و احتمالا محبوبترین رئیس آن تا امروز. بعد از بهشتی، هر کس بر آن صندلی نشست، با انبوهی از انتقاد مواجه بود. همه خواستند بهشتی باشند و هیچ کدام بهشتی نشدند.
موسوی اردبیلی دومین رئیس قوه قضائیه بود. در زمان او بود که دستور اعدام برخی از زندانیان هوادار و همسو با مجاهدین خلق و همچنین چریکهای فدائی خلق صادر شد؛ اعدامهایی که تا امروز، جزئیات آن محل اختلاف نیروهای طرفدار و مخالف نظام است و گاهی در مناقشههای سیاسی، به کنایه از اتفاقات آن ایام یاد میشود. رئیس قوه قضائیه آن دوره موسوی اردبیلی بود و در تناقضی عجیب پاسخگوی اتفاقات آن دوره به جای موسوی اردبیلی بیشتر به دوش سیدابراهیم رئیسی و مصطفی پورمحمدی است! روزی که موسوی اردبیلی درگذشت، همه میدانستند که اسرار زیادی با او به خاک سپرده خواهد شد.
یزدی، رئیس بعدی قوه قضائیه و اولین قاضی القضات منصوب آیت الله خامنهای بود. این روحانی هشتاد و هشت ساله، سال ۹۴ رای مردم تهران را برای ورود به مجلس خبرگان به دست نیاورد. با این حال بعید نیست سال جاری بار دیگر شانس خود را برای نشستن روی صندلی یکی از اعضای متوفای خبرگان امتحان کند. یزدی از روحانیون سنتگرای حوزه علمیه و عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز است.
جانشین یزدی در قوه قضائیه، هاشمی شاهرودی بود. شاهرودی زمانی که رئیس قوه قضائیه شد، جمله مشهوری بیان کرد و گفت: ویرانهای را تحویل گرفتم. با این حال دوران ریاست او اتفاقات تلخی رخ داد. سعید مرتضوی در آن دوران اوج گرفت. توقیف فلهای مطبوعات، ماجرای مرگ زهرا کاظمی و در نهایت اتفاقات سال ۸۸، همگی در زمان ریاست هاشمی شاهرودی رخ داد.
شاهرودی که در ماه اول ریاست خود بر قوه قضائیه با اعضای شورای مرکزی جبهه مشارکت دیدار کرده بود، به مرور به جریان احمدی نژاد نزدیک شد. وی بعد از ریاست بر قوه قضائیه، در چند مسئولیت مختلف قرار گرفت، اما در یکی دو سال اخیر درگیر بیماریهای شدیدی بود و در نهایت در سال ۹۷ درگذشت.
بعد از هاشمی شاهرودی، دوران حضور چهرههای جوان در قوه قضائیه فرا رسید. صادق لاریجانی و ابراهیم رئیسی هم سن هستند، اما روزی که صادق لاریجانی در مسئولیت ریاست قوه قضائیه قرار گرفت، ده سال از امروز ابراهیم رئیسی جوانتر بود.
صادق لاریجانی هم با مشکلات زیادی در ریاست قوه قضائیه مواجه شد. در مقطعی محمود احمدی نژاد برادر او را متهم به فساد اقتصادی کرد و در مقطعی دیگر یکی از کانالهای تلگرامی اتهاماتی به دختر او وارد کرد و در نهایت محمود صادقی درباره حسابهای مشکوک قوه قضائیه سوالاتی مطرح کرد. هیچ کدام از این اتهامات ثابت نشدند، اما صادق لاریجانی هم هرگز نتوانست از زیر سایه شایعات و اخبار ضد و نقیض بیرون بیاید و حتی برخی گروههای اصولگرا نیز نسبت به او نقدهای تندی را مطرح کردند. او برای دومین بار و این بار در مجمع تشخیص مصلحت نظام، جایگزین هاشمی شاهرودی شد. مسئولیتی که احتمالا سالهای سال در آن حضور خواهد داشت!
ابراهیم رئیسی ششمین رئیس
ابراهیم رئیسی حالا ششمین مرد دستگاه قضای ایران است. او متهم رفتارهای نزدیکان خود نیست. کمتر از دو سال از انتخابات ریاست جمهوری نگذشته است و مردم نقدهای تند اصلاح طلبان و به خصوص روحانی را در حق ابراهیم رئیسی فراموش نکردهاند. پیش از این محمد یزدی هم اختلافات جدی با دولت خاتمی داشت، اما به جز آن روسای قوا احترام یکدیگر را لااقل در ظاهر حفظ میکردند.
حضور ابراهیم رئیسی در قوه قضائیه که اصولگرایان از او برای هواداران خود چهره یک قدیس بت شکن را ترسیم کرده بودند، به خوبی میتواند عیار اصولگرایان را نشان دهد. رسیدگی به وضعیت مفسدان اقتصادی، بهبود در برخورد با فعالان سیاسی اپوزیسیون و اصلاح طلب و ساماندهی در روند رسیدگی به پروندههای قضایی، مهمترین چالشهای ابراهیم رئیسی در دهه آینده خواهد بود.