چه کسی میانجی رابطه تاریک ایران و عربستان می‌شود؟
رویداد۲۴حجت الاسلام والمسلمین «محمد شریعتی دهاقانی» سفیر اسبق ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی در گفت و گویی با «انتخاب» با اشاره به اهمیتی که تعامل ایران و عربستان می‌تواند داشته باشد، به تشرییح شرایط و همچنین موانع تفاهم پرداخت. متن این گفتگ در زیر آمده است:
*میانجی گری احتمالیِ عراق بین ایران و عربستان را چطور تحلیل می‌کنید؟
مشکلات بین ایران و عربستان مسایلی عمیق است. به همین دلیل لازم است، دو کشور مسایل مطرحه را با مذاکره و گفتگو‌های مستقیم حل کنند. هم جمهوری اسلامی توقع‌هایی از دولت سعودی دارد و هم آن‌ها مطالبه‌هایی از ایران دارند. در قدم اول، باید زمینه‌های تعامل فراهم شود تا از این طریق، رایزنی‌ها و کار‌های لازم برای کاهش اختلافات انجام شود. با این حال، نه ایران و نه عربستان نباید به اراده عراق در راستای ترمیم فضای فعلی بی تفاوت باشند و تلاش کنند، مسایل فی مابین حل شود تا هم دو کشور و هم منطقه و البته جهان اسلام از همراهیِ احتمالی دو کشور مهم عربستان و ایران بهره‌مند شوند. این را باید در نظر داشت که کشور‌های دیگر منطقه هم آمادگی دارند تا این گره را که یکی از گره‌های کور خاورمیانه است، باز شود تا از این طریق با کم شدن تنش بین کشور‌های منطقه، خاورمیانه ای‌ها منفعت ببرند و دولت تمامیت خواه آمریکا و همچنین اسراییل متضرر شوند. به همین دلیل، هدف باید مقابله با توسعه طلبی اسراییل باشد.
گره کور رابطه ایران و عربستان می‌تواند به دست عادل عبدالمهدی باز می‌شود؟
*البته رویکرد بن سلمان و پاسخ‌ها و مطالبات دولت سعودی عملا راه را بر مذاکرات در جهت اختلافات بسته است.
اینکه در پاسخ به پرسش قبلی گفتم باید زمینه‌ها روشن شود، به نوع نگاه ولیعهد عربستان به ایران هم بر می‌گردد. من هم مثل خیلی‌ها یقین دارم اوضاع بعد از آمدن محمد بن سلمان در عربستان سعودی عوض شده است و به همین دلیل، شاهد دورتر شدن این کشور از ایران هستیم. البته زمینه‌های تنش بین ایران و عربستان در گذشته هم به طور مشهودی قابل مشاهده بود.
*واکنش ایالات متحده به تعاملِ احتمالی عربستان و ایران چه نوع واکنشی می‌تواند باشد؟ به هر حال آمریکایی‌ها از فضای تنش آلود فعلی بهره مند می‌شوند.
بازهم می‌گویم، یکی از مواردی که در فراهم شدن زمینه‌ها موثر است، نوع رویکرد دولت آمریکا به این موضوع است. تا به امروز هنوز آثاری از اینکه آن‌ها چه خواهند کرد، معلوم نیست. آنچه مشخص است، این است که هم آمریکا و هم اسراییل هر کاری که لازم باشد را انجام خواهند داد تا ایران و عربستان نسبت به هم رویکردی تقابلی داشته باشند تا با تنشِ منطقه، اهداف خود را محقق شده ببینند. به همین دلیل، تاکید می‌شود، مانع‌ها توسط خودِ عربستان و ایران برطرف شوند و وساطت‌های کشور‌های دیگر در گام‌های بعدی می‌تواند، تاثیرگذار باشد تا از این طریق خاورمیانه از ضرر‌های حضور مداخله آمیز آمریکا و اسراییل در امان بماند. هیچ کس نمی‌تواند، این قضیه را منکر شود که چالش فعلی، ضرر‌های زیادی دارد و منافع دو کشور را هدر می‌دهد. عربستان ابزار تبلیغی و مالی و البته انسانی وسیعی دارد و مطلوب این است که این داشته‌ها فقط در راستای منافع منطقه به کار گرفته شود. ایران هم در منطقه مهم خاورمیانه یکی از پر نفوذ‌ترین کشور‌ها شناخته می‌شود. شرحِ شرایط دو کشور، ما را به این نتیجه می‌رساند که حلِ اختلاف ایران با عربستان در کنار دست آورد‌هایی که برایشان خواهد داشت، حتما می‌تواند در راستای برطرف شدن مشکلات یمن و سوریه و کاهش تنش‌ها بین شیعه‌ها و سنی‌های عراق خواهد شد.
