ضرورت تشکیل سپاه از منظر مقام معظم رهبری
رویداد۲۴ به مناسبت سالروز تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس طی مطلبی به ضرورت تشکیل سپاه از منظر مقام معظم رهبری پرداخت که شرح آن در زیر می آید:
پس از پیروزی انقلاب، جوانان با هدف حفظ انقلاب، دسته‌دسته وارد سپاه شدند. در نگاه آن‌ها، سپاه علاوه بر نهاد حفظ انقلاب، یک نهاد مکتبی، فرهنگی و سیاسی نیز بود و آحاد جوانان ایران، سپاه پاسداران را کعبه آمال خود می‌دانستند و تلقی آن‌ها از سپاه، نه یک صنف و شغل بلکه آرمان بود و از همین‌رو، شب‌ها نیز در ستادهای سپاه در تهران و استان‌ها می‌خوابیدند و در آن و با آن زندگی می‌کردند. بیش از 90 درصد پاسداران از جوانان تشکیل شده بود و نیروی جوانی، انگیزه، نشاط، پرکاری، نوآوری و فداکاری را در حد اعلای آن در سپاه پاسداران پدید آورد.
نیروهایی که جذب سپاه شدند عموماً میان 19 تا 25 سال سن داشتند و بسیاری از آن‌ها یا دانشگاه را ترک کرده و به سپاه آمدند و یا از دبیرستان و مزارع، کارگاه‌ها و ... خود را به سپاه رساندند. بخش قابل‌ملاحظه پاسداران از نخبگان کشور بودند و هریک به لحاظ تحصیلات دارای تخصص و ایده‌های نو بودند که تجمیع آن‌ها سبب می‌شد سپاه با پویایی درونی و متکی به توان داخلی خود، خیلی سریع شکل‌گرفته و اجزا و بخش‌های سازمانی خود را پدید آورد.
بر این پایه، ساختار سپاه در ابعاد مختلف خیلی زود شکل گرفت و آماده انجام مأموریت خطیر در صیانت از انقلاب گردید. امنیت داخلی، حفاظت از شخصیت‌ها و رهبران انقلاب، حضور و مقابله با ضدانقلاب در کردستان و برخی مناطق کشور، سازمان‌دهی بسیج، فعالیت فرهنگی و سیاسی در شهر و روستا، حضور در کارخانه‌های صنعتی و در میان کارگران و سایر اقشار و کمک به دولت و قوه قضاییه در ابعاد وسیع نقش‌هایی است که سپاه در آن‌ها وارد شد و خوش درخشید. بنابراین توانایی سپاه در نقش حافظ انقلاب ریشه در صدر انقلاب دارد و در آن مقطع، سپاه نقش پررنگ و گسترده‌ای ایفا می‌نمود.
مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت وجود سپاه برای حراست از انقلاب اسلامی اظهار می‌دارند: «هرچه از تشکیل این نهاد انقلابی، اسلامی و مکتبی، می‌گذرد ضرورت نیاز وجود سپاه برای حراست و تأمین روند صحیح انقلاب اسلامی و دفاع در برابر مهاجمان آن برجسته‌تر و قطعی‌تر شده است.(1362/2/5)»
ایشان همچنین فلسفه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را همین مقاومتی می‌دانند که خط انقلاب دارد و در ادامه می‌فرمایند: «سپاه در حقیقت باید به‌صورت مظهر مقاومت آگاهانه باقی بماند. بهترین شکل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، همان شکل است که آنان را به وضع مؤمنان مجاهد کربلا نزدیک کند. اخلاق، دعا، دین، عبادت، برادری، تواضع و هضم شدن در ولی خود از خصوصیات بارز سپاه پاسداران بایستی باشد و هرچه بیشتر به‌طرف تکامل آن گام بردارند. سپاه یک نیروی نظامی مردمی و انقلابی است که بازوی انقلاب اسلامی نیز می‌باشد. (1362/2/26)»
در دوران دفاع مقدس، نقش سپاه بی‌بدیل، کلیدی و تعیین‌کننده بود و توانست سرنوشت ایران و نظام جمهوری اسلامی را از شکست محتوم به بالندگی، بقا و استمرار مبدل نماید. در این رابطه فرمانده کل قوا فرموده‌اند: «تشکیلات و مجموعه بزرگ سپاه را که امروز مشاهده می‌کنیم، نتیجه حضور گسترده‌تر در میدان جنگ است و جنگ این استخوان‌بندی نظم و قدرت را به سپاه داد درحالی‌که اگر این مدت یک شرایط عادی بود، هیچ‌گاه سپاه به این رشد نمی‌رسید. (1367/6/24)»
مقام معظم رهبری در بیشتر بیانات خود از ابتدای تشکیل سپاه پاسداران تاکنون، با توجه ویژه به این نهاد انقلابی، اقتضای نیاز زمان و انقلاب را مبنای شکل‌گیری سپاه عنوان می‌کنند.
ایشان ضرورت اصلی انقلاب را عامل تشکیل سپاه مطرح می‌کنند و می‌فرمایند: «ضرورتی که باعث تشکیل سپاه شد یک ضرورت اصلی انقلاب بود به همین جهت سپاه یکی از دست‌پرورده‌ها و جزء لاینفک انقلاب گردید. در طول مدتی که از عمر این نهاد پرشور می‌گذرد مسائل بسیاری پیش آمد که خوشبختانه این نهاد بر آن‌ها پیروز شد. امروز با گذشت نزدیک به 5 سال از ولادت این نیروی جوان آنچه در اختیارداریم از همیشه مفیدتر است آموزش شما در همه ابعاد دشمن را غمگین و دوستان شما را دلشاد می‌کند و این روند می‌بایست ادامه پیدا کند. [...] نباید تصور شود که این نهاد موقتی است بلکه یک نهاد دائمی جمهوری اسلامی است و ان‌شاءالله تا حضور حضرت مهدی(عج) با قدرت و قوت به‌پیش خواهد رفت. سپاه پاسداران مسئولیت مهمی بر دوش دارد که می‌بایست انجام دهد. آنچه سپاه برای آن به وجود آمده جهاد است نه جنگ، در جهاد اشخاص هدف نیستند بلکه خدا هدف است و آن‌کسی که ما با او می‌جنگیم دشمن خداست نه دشمن شخص. شیوه‌های ما خداپسندانه و حق است. ارتش ما در راه اسلام و قرآن گام برمی‌دارد و اهداف الهی را دنبال می‌نماید. (22 /6/ 1362)»
به نظر ایشان دفاع مقدس بستر بروز و ظهور استعدادهای نهفته در جوانان سپاه و منشأ طراحی عملیات‌های ابتکاری و خلاقانه گردید. ازاین‌رو ویژگی‌ها و خصوصیاتی که سپاه به‌وسیله آن‌ها توانست به مدیریت جنگ پرداخته باید برای دوره پس از جنگ حفظ‌شده و تجربیات حاصل از دوران دفاع مقدس چراغ راه آینده سپاه قرار گیرد.
رهبر معظم انقلاب نسبت به آینده سپاه اظهار امیدواری می‌کنند و می‌فرمایند: «انقلاب ما نشان دادند نیروهای انقلابی ازجمله میوه شیرین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ثابت کرد که ماندنی است و تا زمانی که دل‌های گرم باروحیه‌های مصمم و فعالیت اثرهای بی‌باک شما هست، انقلاب اسلامی هم باقی خواهد ماند. (1361/3/17)»
ایشان همچنین در ۱۷ شهریور سال ۱۳۶۲ در خصوص امیدواری به آینده کشور به‌واسطه ایفای نقش و تلاش سپاه تأکید داشتند: «امروز سهم عمده‌ای از انقلاب به دوش شما گذاشته‌شده است و باید در این راه بیشتر تلاش کنید و ما با مشاهده حرکت‌های مؤمنانه و صمیمانه شما برادران پاسدار در سطح کشور نسبت به آینده کشور و پیروزی کامل و قاطع جمهوری اسلامی ایران بیشتر امیدوار می‌شویم و جز این هم فکر نمی‌کنیم.»
این مطلب برگرفته از کتاب حقیقت درخشان - تبیین نقش سپاه و بسیج در دفاع مقدس از منظر فرمانده معظم کل قوا حضرت آیت الله خامنه ای - می باشد که در انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به چاپ رسیده است.
