پشت پرده اصرار برای جنگ ایران و آمریکا چیست؟

رویداد۲۴ درست در زمانی که «جنگ پرستان» خود را آماده نبرد می‌کردند، ناگهان نشانه‌هایی از گفتگو و دیپلماسی نمایان شده است. یکی از اضلاع سه گانه اصلی مذاکرات یعنی مجید تخت روانچی به عنوان نماینده دائم ایران در سازمان ملل راهی آمریکا شده، محمدجواد ظریف شخصا به آمریکا سفر کرده و آنجا خبر از تمایل و حتی اختیارش برای مذاکره بر سر موضوع تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا داده است؛ و البته همزمان خبر‌های غیررسمی درباره برخی تلاش‌ها برای آرام‌تر کردن اوضاع حکایت دارد.

سئوال بزرگ آن است که آیا ما شاهد برگزاری مذاکرات جدید با ایالات متحده خواهیم بود؟ برای پاسخ به این سئوال باید تصویر درستی از شرایط موجود را ترسیم کرد و سپس به این مسئله پرداخت که آیا واقعا ورود به فاز دیپلماسی در شرایط کنونی به نفع جمهوری اسلامی است یا خیر.

اولین نکته این است که چند بازیگر منطقه‌ای در چندماه اخیر تلاش‌های فراوانی کردند تا ایران و آمریکا وارد فاز نظامی شوند، پیش رو‌تر از همه بن سلمان در عربستان و مقامات رژیم صهیونیستی هر اقدامی که می‌توانستند در این زمینه انجام دهند را صورت دادند.

نکته دوم این است که در داخل نیز برخی افراد که ولع خاصی برای ایجاد تقابل نظامی با ایالات متحده دارند، در فضای کلامی هرچه در چنته داشته اند را رو کردند، اما این همه ماجرا نیست، هم در ایالات متحده، هم در منطقه و هم در ایران افراد زیادی هستند که همچنان دیپلماسی را ترجیح می‌دهند.

محمدجواد ظریف که این روز‌ها در نیویورک به سر می‌برد، گفته که بولتون، بن سلمان و نتانیاهو تمایل زیادی دارند که ایران وارد جنگ شود، اما دونالد ترامپ این را نمی‌خواهد. وزیر امور خارجه البته برای این سخنان خود دلایلی را هم ذکر کرده است.

دولت حسن روحانی نیز از همان ابتدا تلاش کرده با استفاده از عقلانیت و تدبیر از ورود کشور به فضای جنگ و تنش یعنی همان خواسته عربستان و اسرائیل جلوگیری کند.

دیپلماسی دیگر کارایی ندارد؟

دونالد ترامپ و اساسا آمریکایی‌ها عهد شکن هستند؛ در این تردیدی نیست، اما این گزاره نمی‌تواند دلیل کافی باشد برای کسانی که می‌گویند باید دیپلماسی را برای همیشه کنار گذاشت. باید تا آن روزی که می‌توان از جنگ جلوگیری کرد از دیپلماسی بهره برد. طرفه آنکه حتی آمریکایی‌ها می‌دانند ایرانی‌ها در جنگ آوری تا چقدر توانا و شجاع هستند، همین هم است که آن‌ها تا امروز جرأت نکردند که حتی یک گلوله به سمت ما شلیک کنند.

نشانه‌ها هویدا شده، خبر‌های غیررسمی هم همراه آن است، احتمالا بار دیگر پنجره دیپلماسی بازخواهد شد. اهل مذاکره بار دیگر به میدان گفتگو باز می‌گردند، آن‌ها تجربه بسیار گرانبهایی از برجام دارند. حالا بهتر می‌توان مذاکره کرد. پاسخ کسانی که می‌گویند «ورود به این فاز هیچ فایده این دارد» هم می‌تواند توئیت جدید حسام الدین آشنا باشد «محمد جواد ظریف و قاسم سلیمانی دو روی یک سکه هستند».


چرا دلواپسان اصرار به جنگ دارند؟

برای رسیدن به زمان جنگ هنوز فرصت باقی است. این وسط، اما یک نقطه مبهم وجود دارد «چرا دلواپسان اصرار به جنگ دارند؟». در گفتگو‌های یومیه یا نوشته‌های آن‌ها در نشریات مکتوب و فضای مجازی به خوبی می‌توان شوقی از ورود به فضای جنگ را در آن‌ها مشاهده کرد. تو گویی برای این اتفاق نامبارک لحظه شماری می‌کنند.

دو احتمال درباره این شوق می‌تواند وجود داشته باشد، اول ناآگاهی و کوته اندیشی آن‌ها درباره هزینه‌های جنگ است. می‌توان با تساهل و تسامح چنین برداشتی درباره این شوق به جنگ داشت، اما در این میان برخی دلیل دیگری را هم ذکر می‌کنند. نگاه کنید که اخیرا برخی از این عناصر جنگ طلب داخلی چه بهانه‌هایی را در اختیار طرف مقابل قرار داده اند. همین جاست که برخی می‌گویند باید خطر نفوذ را جدی گرفت. خطر نفوذ کسانی که در بحران به دشمن گرا می‌دهند. اگر با این عینک به مشتاقان جنگ نگاه کنیم پاسخ خیلی از سئوال‌ها را خواهیم گرفت. هرچه هست فعلا زمان جنگ نیست.