هنری به نام تفنن!/ چرا نمایشگاه دوم تهمینه میلانی تعطیل شد؟
رویداد۲۴ دومین نمایشگاه نقاشی‌های تهمینه میلانی با نام «آن دیگری» در گالری آریانا تعطیل شد تا باز هم نام این گارگردان سینما با موضوع کپی کاری پیوند بخورد. نمایشگاه پیشین تهمینه میلانی به همین سرنوشتی دچار شده بود و تهمینه میلانی بار دیگر با اتهام سرقت هنری روبرو شد. او البته در پاسخی ماجرا را به دست‌های پشت پرده حواله داد و نوشت: «هدف این افراد هتاک تنها ترور شخصیت من است که در میان عده‌ای محبوبیت دارم.»
هنر‌های تجسمی در ایران حکایت غریبی دارد؛ از یک طرف این هنر چندان میان توده مردم شناخته شده نیست و از طرف دیگر مشتری‌های اصلی آن گالری‌داران و دلالان آثار هنری یا افرادی هستند که به گفته «پیر بوردیو» برای نمایش تمایز خود، فرهنگ را می‌خرند و حاضرند برای هر اثر هنری قیمت گزافی بپردازند.
سلبریتی‌های زیادی هستند که وسوسه حضور در عرصه‌های دیگر به جز تخصص خودشان را دارند؛ هدیه تهرانی با نمایشگاه عکس و رضا کیانیان با نوشتن کتاب و خوانندگی بسیاری از بازیگران مثال‌های مناسبی هستند؛ چه آنکه به گفته کارشناسان نه عکس‌های هدیه تهرانی واقعی هستند نه کتاب کیانیان ارزش هنری دارد؛ همانطور که نقاشی‌های میلانی به لحاظ شباهت بسیار به آثار دیگر هنرمندان، اعتبار چندانی ندارد. از این جهت حضور غیرتخصصی سلبریتی‌ها در حوزه‌های دیگر همواره مورد نقد بوده است. شاید سلبریتی‌های دیگر در سایر حوزه‌ها به سمت فعالیت غیرتخصصی رفته باشند اما به نظر می‌رسد به خاطر بیشتر شناخته شدن آنها، نوک پیکان انتقادات بیشتر به سمتشان باشد.
تهمینه میلانی یکی از آخرین سینماگرانی بود که شهریور پارسال اقدام به برپایی نمایشگاه کرد؛ نمایشگاهی با عنوان «فیلم‌هایی که نساختم». برپایی نمایشگاه توسط میلانی از همان روز‌های ابتدایی مورد اعتراض جوانان و دانشجویان رشته نقاشی قرار گرفت. جوانانی که از همان روز اول برپایی نمایشگاه مقابل درب‌های گالری ایوان با در دست داشتن آثار هنرمندان بزرگ نقاشی از مردم سوال می‌کردند که آیا آنها را می‌شناسند یا نه؟ این اعتراضات حاشیه‌ای در میان انبوه مردمی که برای گرفتن عکس سلفی در کنار تهمینه میلانی حاضر شده بودند گم شد.
شهرزاد دریازاده مشاور هنری گالری ایوان در توجیه برگزاری نمایشگاه گفته بود: «اصولا استفاده از کلمه رانت برای یک گالری خصوصی که با هزینه غیر دولتی اداره می‌شود بی مورد است و در حالی که یک گالری‌دار می‌تواند در حیطه فعالیت خود حتی هر هفته برای فرزندش یک نمایشگاه برگزار کند، چرا باید پاسخگوی برگزاری نمایشگاه آثار تهمینه میلانی که خود دارای رزومه و نامی شناخته شده در عرصه هنر است باشد؟» دریازاده، اما به این نکته توجه نکرده بود که در کشوری مثل آمریکا هم که اکثر گالری‌ها توسط بخش خصوصی اداره می‌شود به صرف اینکه یک فرد کارگردان یا بازیگر سینما است به او وقتی داده نمی‌شود تا یک گالری را اشغال کند. در آنجا پس از بررسی رزومه هنرمندان و آثار آنها به آنها فرصت داده می‌شود تا نمایشگاه خود را برپا کنند و بر اساس کیفیت آثارشان فرصت در اختیار آنها قرار می‌گیرد.
نمایشگاه تهمینه میلانی، اما با شائبه کپی بودن تعدادی از نقاشی‌های او خیلی زود وارد حاشیه جدیدی شد. حاشیه‌ای که نمی‌شد آن را نادیده گرفت و از زیربار مسئولیت آن شانه خالی کرد. میلانی در یکی دو نقاشی خود از نقاشی‌ها و طراحی‌های کارت پستالی «جنی میلینهوف» تقلید کرده بود تا جایی که صدای این هنرمند روسی ساکن در سرزمین‌های اشغالی هم درآمد و نمایشگاه میلانی را به تعطیلی کشاند.
جنی میلینهوف در استوری اینستاگرام خود نوشت: «یک فرد مشهور تصویر مرا کپی کرده و فروخته است.» او در استوری‌های دیگری از تعطیلی این نمایشگاه و بانیان تعطیلی آن تشکر کرد. تجربه تلخ و ناکام نمایشگاه اول میلانی باعث نشد که او از برپایی نمایشگاه دست بکشد. نمایشگاه دوم تهمینه میلانی با نام «آن دیگری» از اوایل اردیبهشت ماه در گالری آریانا برگزار شد.
این بار تهمینه میلانی تلاش کرد نمایشگاه خود را در سکوت خبری کامل برگزار کند و افراد زیادی را به آن راه ندهد تا از حواشی نمایشگاه اولش مصون بماند. اما اینبار حواشی پیش از برپایی نمایشگاه به سراغش آمد و ماجرا از پوستر نمایشگاه شروع شد.
معصومه مهدیزاده دانش آموخته رشته نقاشی دانشکده هنر‌های زیبا چند روز قبل از آغاز نمایشگاه در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «پیام‌هایی از چند نفر از نزدیکان و دوستان دریافت کردم که پوستر نمایشگاه خانم تهمینه میلانی برام فرستاده بودند. پوستر، تصویر یکی از نقاشی‌های ایشون بود که به نظر می‌رسید بسیار ناشیانه از یکی از نقاشی‌های من کپی شده بود. تاسف خوردم، اما با پس زمینه‌ای که از نمایشگاه قبلی و آثار ایشون در ذهن من بود (و حتماً در ذهن همگان هست) واقعاً خیلی برام اهمیت نداشت که بهش بپردازم. اما نکته بسیار جالب اینه با اینکه من در مورد کار ایشون هیچ کامنتی نگذاشتم و هیچ برخورد و قضاوتی هم نداشتم، امروز که دوباره صفحه ایشون باز کردم، فهمیدم خانم تهمینه میلانی در اقدامی بسیار عجیب و تامل برانگیز من را بلاک کردند!»
بعد از اتمام نمایشگاه، افشین پرورش منتقد و کارشناس هنری که سابقه طولانی در بررسی آثار هنری و صحت و سقم آنها دارد شروع به بررسی آثار تهمینه میلانی در این نمایشگاه کرد. آثاری که به اعتقاد پرورش کپی‌های ناشیانه‌ای از هنرمندان خارجی بودند. اما برخی از این تابلو‌ها کپی برخی آثار هنرمندان داخلی بودند. یکی از این تابلو‌ها یک کپی بسیار مبتدیانه از تصویری بود که فرشید مثقالی سال‌ها پیش برای کتاب مشهور ماهی سیاه کوچولو نوشته صمد بهرنگی کشیده بود.
پرورش درباره این تابلو در صفحه اینستاگرامش نوشت: «پنجاه سال پس از انتشار کتاب ماهی سیاه کوچولو نوشته‌ی صمد بهرنگی با تصویرگری فرشید مثقالی، ناگهان به یک شب همان طرح ماهی به ذهن تهمینه میلانی الهام می‌شود و اجرای این طرح الهام شده را به یکی از نقاشان اجاره‌ای خود سفارش می‌دهد و اصلا هم بدین مساله فکر نمی‌کند که این کتاب با همین تصاویر به ده‌ها زبان زنده دنیا ترجمه شده و در پنجاه سال گذشته یکی از ماندگار‌ترین و مشهورترین کتب کودکان در سراسر دنیا بوده است. قطعا اگر این نقاشی سفارشی در هر کشور دیگری غیر از ایران ارائه می‌شد، به ساعتی با اعتراض عمومی روبرو شده و از دیوار گالری پایین کشیده می‌شد. اما اینجا ایران است و در این سرزمین بی صاحب، هر غلطی می‌توان کرد و هر نوع سرقتی را هم می‌توان انجام داد.»
هادی مظفری مدیر کل هنر‌های تجسمی وزارت ارشاد هم اعلام کرد که چهار تابلوی تهمینه میلانی بدون مجوز روی دیوار رفته که با تکذیب میلانی مواجه شد. میلانی که دفعه قبل اتهام کپی کاری را نتیجه الهام از آثار هنرمندان دیگر می‌دانست، اینبار در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «دوستان عزیز! خواسته‌اید که در باره حواشی نمایشگاه دوم نقاشی‌ام صحبت کنم، برای روشن شدن و دفع ادعا‌های مسموم چند پست خواهم گذاشت. نمایشگاه درگالری آریانا از بزرگترین گالری‌های تهران با چهل نقاشی از من، از تاریخ ۶ تا ۹ اردیبهشت بمدت ۴ روز جهت علاقمندان به نمایش درآمد. متاسفانه آقایی به نام کاوه نجم آبادی که از دوستان آقای محسن پرورش محسنی با اسم جعلی (الف.پ) در رسانه و خانمی که مدیر گالری ایوان هستند در روز اول که مخصوص مهمانان دعوتی بود، بدون دعوت وارد نمایشگاه شد و با فیلمبرداری و عکاسی عجولانه نمایشگاه را ترک کرد از فردای آن روز کم کم توطئه‌ها شکل گرفت. از جمله، حمله به سایت گالری آریانا و صفحه من در اینستاگرام و سایت و دفتر هنر‌های تجسمی در ارشاد! اعتراض این گروه که معتقدند فیلمساز نباید نمایشگاه بگذارد به جایی نرسید و ارتباط دوسویه به زیباترین شکلی با مخاطبان نمایشگاه برقرار شد. نمایشگاه که تمام شد هجمه‌ها با نفرت تمام با کمک لشکر سایبری با زدن اتهام به کپی بودن ایده نقاشی هجوم که پوستر نمایشگاه هم بود، شدت گرفت جالب اینکه عنوان شد این نقاشی کپی از نقاشی یک خانم جوان هنرمند به نام معصومه مهدیزاده است که موضوع کودک آزاری رابه نمایش گذاشته‌اند. ایشان بطور اتفاقی هم دانشکده‌ای فرد برهم زننده نمایشگاه قبلی من هم هستند! هتاکان در مورد این که من چطور به آرشیو ایشان دسترسی داشتم، توضیحی نداشتند که اگر هم داشتند فرقی نمی‌کرد، زیرا نه طرح، نه فرم، نه بافت و نه موضوع دو نقاشی شباهتی به هم ندارد. همانطور که همگی می‌دانیم المان دست و مشت صد‌ها سال است که بعنوان سمبل خشونت مورد استفاده همه هنرمندان و روزنامه نگاران قرار می‌گیرد و در انحصار هیچ کس نیست. گرچه در هر دو نقاشی، از دست و صورت برای انتقال خشونت استفاده شده است، اما موضوع یکی کودک آزاری است و دیگری خشونت و تهدید و فشار علیه زن. شما را رجوع می‌دهم به هزاران نقاشی و عکس در مورد خشونت که در فضای مجازی و اینترنت به وفور موجود است. اغلب آنها تصویر دست خشونتگر و بدن و صورت خشونت دیده را نمایش می‌دهند. از آنجا که برای نمایش خشونت با قوانین ایران امکان استفاده از بدن زن و کودک وجود ندارد، طبعا هنرمند محدود به نمایش دست و است و هیچ کس صاحب این ایده نیست و می‌توان هزاران عکس، نقاشی و فیلم ازان به تصویر کشید. بنابر این می‌بینید که هدف این افراد هتاک تنها ترور شخصیت من است که در میان عده ایی محبوبیت دارم. هدف ایشان قطع این رابطه سالم است و بس.»
افشین پرورش هم در مقابل ادعای تهمینه میلانی در کانال تلگرامی خود از او خواست هر چه زودتر فیلم‌هایی که میلانی ادعا می‌کند از نقاشی‌ها گرفته شده منتشر کند. نمایشگاه دوم میلانی هم به سرنوشت نمایشگاه اول دچار شد. تعطیلی نتیجه اقدامات این کارگردان تازه نقاش شده بود. قانون نحوه برخورد با این مسائل را کاملاً و به طور واضح مشخص کرده است.
هرچند مدیکر کل دفتر هنر‌های تجسمی وزارت ارشاد تلاش کند توپ را به زمین صاحب گالری بیندازد، طبق ماده ۱۰ و ۱۸ آیین نامه تاسیس نگارخانه‌ها دفتر هنر‌های تجسمی وزارت ارشاد می‌تواند گالری متخلف را از شش ماه تا دو سال تعلیق یا مجوز آن را به طور کامل باطل کند. اما فارغ از اینکه وزارت ارشاد چه برخوردی با تهمینه میلانی خواهد کرد منتقدان اعتقاد دارند اگر امروز با کپی‌کاری‌های ناشیانه تهمینه میلانی برخورد نشود و چنین اقداماتی باب شود معلوم نیست سرنوشت هنر‌های تجسمی ایران به کجا خواهد کشید.
مشکل آن جاست که سلبریتی‌ها و چهره‌های سینمایی برای تفنن و با کمترین دانش ممکن پا به این عرصه می‌گذارند و تمام وقت و فضای گالری‌ها را به نفع خود مصادره می‌کنند. حضور آنها نه تنها سودی برای هنر‌های تجسمی کشور ندارد بلکه باعث می‌شود هنرمندان واقعی این عرصه نتوانند آثار خود را ارائه دهند و فضای تجسمی کشور دچار حواشی نالازمی شود که نتیجه آن باز شدن پای افراد غیرمتخصص به این حوزه و نابودی کل هنر‌های تجسمی کشور است.
