مذاکرات پشت پرده ژنرال سیسی با ایران برای حل اختلافات اعراب خلیج فارس و تهران

رویداد۲۴ عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر در مناسبت‌های مختلف اظهاراتش در مورد امنیت خلیج فارس و دولت‌های عربستان و امارات بعنوان جزء جدایی ناپذیر از جهان عرب را تکرار می‌کند. آخرین نشستی که این اظهارات رئیس جمهور مصر ایراد شد، دو نشست عربی و اسلامی در مکه بود. اما السیسی در بحث درگیری بین برخی دولت‌های خلیج فارس و ایران، همچنان به مقابله نظامی معتقد نیست و از ورود به ائتلافی که خواستار وقوع جنگ منطقه‌ای جدید باشد، اجتناب می‌کند.

منابع دیپلماتیک مصری می‌گویند السیسی هرگز اقدامی نمی‌کند که باعث از بین رفتن نزدیکی آن به روسیه شود و وی ترجیح می‌دهد به ایفای نقش میانجی بین دو جبهه اکتفا کند؛ چرا که این اقدام را بهترین خدمتی می‌داند که می‌تواند به ریاض و ابوظبی ارائه نماید.

السیسی در دو سخنرانی خود در نشست‌های مکه، از ذکر نام ایران به هر عنوانی، خودداری کرد. در حالیکه رویارویی سیاسی و رسانه‌ای دو هم پیمان مصر، یعنی ابوظبی و ریاض علیه تهران به بالاترین درجه خود رسیده، رئیس جمهور مصر ترجیح داد حوثی‌ها را سرزنش کرده و مسئولیت حملاتی که به تاسیسات نفتی عربستان شد را متوجه آن‌ها کند.

مساله جالب توجه آنکه، السیسی این حملات را تجاوز به حق حاکمیت عربستان یا امارات ندانست و در این باره مانند دو دولت عربستان و امارات رفتار نکرد؛ بلکه این اقدامات را تروریستی توصیف کرد که نیازمند موضعگیری مشخصی از سوی جامعه بین المللی در راستای محکومیت آن است.

السیسی همچنین مأموریت مقابله با این اقدامات تروریستی را به جامعه بین المللی محوّل کرده و از جهان عرب خواست در این زمینه با جامعه بین الملل همکاری کنند.

در واقع، السیسی در صدد آن بود که رنگ سیاسی که سعودی‌ها تلاش کرده بودند به نشست‌های مکه بدهند را تغییر داده و آن را در محور مبارزه با تروریسم جای دهد، بی آنکه خود را در تنگنای تقسیم بندی تروریسم مورد نظر جای دهد.

فراتر از این، رئیس جمهور مصر از کشور‌های عربی خواست در مورد بحران‌های منطقه و ریشه‌های ناآرامی‌ها و تهدیداتی که متوجه امنیت ملی قومی عربی است، به یک اجماع استراتژیک برسند؛ به نحوی که از تلاش برای برانگیختن ندا‌های طایفه‌ای و مذهبی در منطقه دوری کنند.

در این جا، تمایل السیسی به ایجاد یک خط مشی جدا از تحرکات سیاسی تنش زا مشخص می‌شود؛ همانطور که وی در سال ۲۰۱۸ نیز در این باره صحبت کرده و تصریح کرده بود که منطقه تحمل جنگی تازه را ندارد.

السیسی در آن سخنرانی خود که در جریان نشست ملی جوانان مطرح کرد، در خصوص درگیری‌های مذهبی بین شیعه و سنی نیز صحبت کرده و آن را عامل مهمی در تنش زایی در روابط بین دولت‌های خلیج فارس و ایران توصیف کرده بود. رئیس جمهور مصر در آن هنگام این درگیری را به ضرر همه دانسته و دولت‌های مختلف را به دوری از فتنه انگیزی بر پایه دین و مذهب، فراخوانده بود، که می‌توان این اظهارات او را با شرایط فعلی منطقه نیز تطبیق داد.

منابع دیپلماتیک مصری می‌گویند که قاهره سعی در ایفای نقشی برای کاهش تنش‌ها میان عربستان و ایران از طریق کانال‌های پشت پرده با تهران با مشارکت روسیه است. سیسی اخیرا به محمد بن زائد ولیعهد ابوظبی در ملاقات اخیرشان در قاهره از «ملاحظات روسیه برای اجتناب و جلوگیری از ورود به رویارویی مسلح» با تهران گفته است.

این منابع اضافه می‌کنند که سیسی نظرات مشترکی با مسکو در مورد عدم استقبال ار هر نوع جنگی در منطقه خلیج فارس دارد.

روابط صلح امیز فعلی بین ایران و مصر عمدتا نشات گرفته از روابط در حال گسترش و گرم سیسی و ولادیمیر پوتین است. در دو سال گذشته، سیسی کانال‌های ارتباطی با ایرانی‌ها از طریق عراق گشوده است، خصوصا با برقراری رابطه با نیرو‌های نزدیک به تهران در بغداد.