سرنوشت بازیگران ۱۸ تیر در کوی دانشگاه چه شد؟

رویداد۲۴ جنبش دانشجویی ایران، فراز و نشیب فراوانی را تجربه کرده است. با این حال مهمترین فراز اعتراضات دانشجویی به تیرماه سال ۷۸ باز می‌گردد. اگر چه دانشجویان در اعتراضات و کنش‌هایی مثل انقلاب اسلامی یا اعتراضات سال ۸۸ نیز حضور داشتند، اما اعتراضات سال ۷۸ از دو منظر در تاریخ ایران بی سابقه بود؛ یکی اینکه خااستگاه اعتراض فقط دانشگاه بود و جامعه از دانشگاه متاثر شد و اعتراضات به داخل دانشگاه محدود شد. دوم اینکه کوی دانشگاه نقطه عطفی در تاریخ مناسبات سیاسی ایران شد. مجلس ششم تحت تاثیر فضای عقب نشینی نیرو‌های تندرو بعد از حوادث کوی دانشگاه شکل گرفت و جریان‌های دانشجویی تا چند سال فضای باز بی نظیری را در دانشگاه تجربه کردند. امروز بیست سال از آن روز تاریخی می‌گذرد. در این گزارش سرنوشت چند چهره موثر اعتراضات کوی دانشگاه بررسی شده است.

عزت ابراهیم نژاد

تنها فردی که در ماجرای کوی دانشگاه تهران به گفته دوستانش به شهادت رسید و وفات او توسط نهاد‌های امنیتی نیز تایید شد. ابراهیم نژاد البته دانشجو نبود و به دیدن یکی از دوستانش در کوی دانشگاه رفته بود. زاکانی در مناظره با تاجزاده کشته شدن ابراهیم نژاد با کلت ۴۵ را تایید کرده بود.

سعید زینالی

مدتی بعد از وقایع کوی دانشگاه، مشخص شد یکی از افرادی که در ابتدا گمان می‌رفت بازداشت شده، به خانه بازنگشته است. سعید زینالی فردی بود که جستجو برای یافتن او هنوز ادامه دارد. برخی معتقدند او بازداشت شده اما هیچ نهادی بازداشت او را تایید نکرده است. سعید زینالی یکی از دراماتیک‌ترین سرنوشت‌ها را در میان افراد حاضر در کوی دانشگاه تهران داشت.

سال ۹۴ محسنی اژه‌ای سخنگوی وقت دستگاه قضایی، درباره وضعیت سعید زینالی گفته بود «تلاش‌های فراوانی شده که آیا وی بازداشت شده یا خیر؟ که موضوع هنوز ثابت نشده است. ممکن است ایشان یا هر کس دیگر مفقود شود یا ممکن است که پیدا نشوند، ولی این ادعا که می‌شود وی بازداشت شده درست نیست؛ چرا که تا آنجا که می‌دانم مدرکی بدست نیامده که وی بازداشت شده است. شما اگر می‌دانید که سیستم امنیتی مطلب را گفته به ما بدهید تا من آن را پیگیری کنم.»

سعید امامی یا سعید اسلامی

اصل ماجرای اعتراضات کوی دانشگاه وقتی رخ داد که تعدادی دانشجو در اعتراض به توقیف روزنامه سلام تجمع کردند و عده‌ای به آن‌ها حمله کردند. روزنامه سلام در آخرین شماره خود افشا کرده بود که سعید اسلامی یا سعید امامی متهم قتل‌های زنجیره‌ای، درباره مفاد قانون مطبوعات توصیه‌هایی به دری نجف آبادی وزیر وقت اطلاعات کرده بود. دلیل حمله نیرو‌های لباس شخصی به دانشجویان معترض به سعید امامی، هیچ گاه مشخص نشد. بعدا اعلام شد سعید امامی در زندان اوین با داروی نظافت خودکشی کرده است. کامران دانشجو، محمود احمدی نژاد و حمیدرضا ترقی از شاکیان روزنامه سلام بودند.

احمد باطبی

در جریان اعتراضات کوی دانشگاه، احمد باطبی یکی از دانشجویان یک پیراهن خونین را در دست گرفته بود و عکسی که حسن سربخشیان در آن لحظه از او ثبت کرد، به مرور تبدیل به تصویر اعتراض کوی دانشگاه در شبکه‌های ماهواره‌ای شد. او مدتی بازداشت شد، اما با سندی که لطف الله میثمی برای ضمانت او در دادگاه گذاشته بود، به مرخصی رفت اما از کشور گریخت. در آن زمان لطف الله میثمی ویژه نامه‌ای با موضوع بررسی ابعاد حادثه کوی دانشگاه منتشر کرده بود. باطبی مدعی است که در زندان به اعدام محکوم شده بود، اما در ایام مرخصی استعلاجی از کشور خارج شده است. وی بعد از خروج از ایران، به گروه‌های سلطنت طلب پیوست و مصاحبه‌های تندی علیه ایران انجام داد.

اروجعلی ببرزاده

در زمان محاکمه متهمان کوی دانشگاه، یک سرباز به اتهام ربودن ریش تراش محاکه شد. سربازی به نام اروجعلی ببرزاده. وی در حال حاضر رئیس یکی از کلانتری‌های تهران شده است.

مسعود ده نمکی

از معدود روزنامه نگاران اصولگرا که در هفته نامه جبهه، از لباس شخصی‌های کوی حمایت می‌کرد و علیه معترضین، مطالبی منتشر می‌کرد. ده نمکی بعدا از مطبوعات وارد سینما شد و فیلم‌های پرخرجی مثل مجموعه اخراجی‌ها و مجموعه رسوایی را ساخت.

فرماندهان سپاه

بعد از کوی دانشگاه، جمعی از فرماندهان سپاه برای خاتمی نامه نوشتند. از جمله سردار قالیباف. «جناب آقای خاتمی، چند شب پیش وقتی گفته شد عده‌ای با شعار علیه رهبر معظم انقلاب به سمت مجموعهٔ شهید مطهری در حرکتند، بچه‌های کوچک ما در چشم ما نگریستند، انگار از ما سؤال می‌کردند غیرت شما کجا رفته‌است؟» پیش از این رویداد۲۴ درباره نامه امضا کنندگان این نامه گزارشی منتشر کرده است. این نامه در تعبیر روزنامه‌های اصلاح طلب، تهدید خاتمی به کودتا قلمداد شد.

سردار نظری

سردار فرهاد نظری فرمانده انتظامی تهران در حادثه کوی دانشگاه بود. تصویر خنده‌های او در دادگاه کوی و بعد تبرئه او، از تصاویر فراموش نشدنی در سیاست ایران است. او بعدا برای مجلس هفتم از خرم آباد نامزد شد، اما مردم به او رای ندادند. سردار نظری در ابتدا کتابی درباره کوی و علیه اصلاح طلبان نوشت که با تبلیغات فراوان اصولگرایان بار‌ها تجدید چاپ شد، اما به مرور از صفحه اصلی سیاست ایران محو شد.