جامعه مدرسین نیازمند بازسازی تشکیلاتی؟ /راز سکوت ۶ ساله
درست در شرایطی که جامعه روحانیت مبارز به اصلاح و بازسازی درون تشکیلاتی روی آورده، جامعه مدرسین دیگر تشکل مهم روحانیت در جریان اصولگرا همچنان در مسیر سکوت پیش می‌رود.
رویداد۲۴ چندسالی می‌شود که اصولگرایان دیگر رودربایستی‌ها را کنار گذاشته‌اند و ترجیح داده‌اند تا به جای سازوکار‌هایی متکی بر محوریت «جامعتین» ساز و کار‌های دیگری راه بیاندازند، از همان سال ۹۲ که در جریان یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری «علی اکبر ولایتی» جواب تماس‌های آیت الله مهدوری کنی را نداد که مبادا مجبور شود به نفع قالیباف از انتخابات کنارگیری کند، روند عبور از جامعتین در جریان اصولگرایی هم کلید خورد؛ این پروژه هر روز با روی کار آمدن یک تشکل یا سازوکار انتخاباتی جدی‌تر دنبال شد، یک روز «جمنا» علم شد و روز دیگر صحبت از تشکیل «شورای وحدت» یا همان «شاجا» به میان آمد بدون آنکه جایگاه و نقشی محوری برای جامعتین در هرکدام از این سازوکار‌ها تعریف شود تا هرکدام مقدمه‌ای شوند برای یک «عبور»، عبور از شیخوخیت اصولگرا.
در این میان، اما جامعه روحانیت مبارز که این کمرنگ شدن اصلا به مذاقش خوش نیامد، ترجیح داد تا با تغییرات و بازسازی درون تشکیلاتی دوباره خود را به آن جایگاه اصلی برساند. همین نیت آن‌ها را به سمت اصلاح اساسنامه و البته تغییراتی در سطوح مدیریتی و تشکیلاتی سوق داد. آن‌ها جلساتی هم با احزاب اصولگرا ترتیب دادند تا از این طریق مرجعیت خود را بار دیگر احیا کنند.
درست در شرایطی که جامعه روحانیت مبارز به بازسازی رو آورده بود در نقطه مقابل «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم» یعنی ضلع دوم جامعتین، سکوت اختیار کرده و ترجیحش را بر آن قرار داد که دیگر وارد سازوکار‌ها و مباحث انتخاباتی جریان اصولگرا نشود تا مبادا در وانفسایی که اصولگرایان هر روز درگیر یک مدل اختلاف می‌شوند ترکش‌های آن به این تشکل روحانی قم نشین برخورد کند.
اما پشت پرده سکوت چندساله اخیر جامعه مدرسین را نباید تنها در اختلافات در درون جریان اصولگرا جستجو کرد. زمزمه‌ها می‌گویند پشت پرده این سکوت به اختلافات در درون این تشکل هم می‌رسد.
جامعه مدرسین تا یک قدمی تجزیه
اختلاف در جامعه مدرسین از همان سال ۹۲ پررنگ و علنی شد تا جایی که گفته شد اعضای این تشکل به طیف حامیان آیت‌الله مصباح یزدی، طیف حامیان آیت‌الله یزدی و طیفی دیگر از روحانیون اعتدالی و مخالف هر دو طیف نام برده شده، تقسیم شدند. در همان مقطع اظهارات آیت‌الله محمد یزدی این اختلافات را علنی کرد. او چند هفته بعد از انتخابات ریاست جمهوری و شکست اصولگرایان در مصاحبه‌ای با خبرگزاری مهر گفت: «بنده به عنوان یکی از اعضای جامعه مدرسین وظیفه خود می‌دانستم که این تشکل گرفتار تجزیه نشود و آن حالتی که برای جامعه روحانیت و مجمع روحانیون مبارز در تهران پیش آمد (که دچار دو دستگی شدند و خود به خود در مسائل سیاسی هم دو دسته شدند) ما سعی کردیم در جامعه مدرسین این تجزیه پیش نیاید. خوب است طلاب محترم حوزه اطلاع داشته باشند و بدانند که کار تا مرز عملی شدن این تجزیه پیش رفت.»
یزدی گفته بود: «نزدیک بود که یک تشکل جدیدی شکل بگیرد. چه توسط کسانی که در جلسات جامعه شرکت می‌کنند و چه آن‌هایی که شرکت نمی‌کنند. خوشبختانه به دلایل مختلف و به خواست خداوند متعال جلوی این تجزیه گرفته شد و خدا را شکر می‌کنیم که در حال حاضر هیچ تجزیه‌ای در جامعه مدرسین وجود ندارد. همه اعضای محترم چه کسانی که در جلسات جامعه شرکت می‌کنند و چه کسانی که شرکت نمی‌کنند، همه را محترم می‌شماریم.»
این عضو جامعه مدرسین به اختلافاتی که «مصباح یزدی» یکسر آن بود هم اشاره کرده و گفته بود: «زمانی که احساس کردم در حوزه، یک حزب و گروهی که خود را منتسب به آیت الله مصباح می‌دانند به وجود می‌آید، به بعضی از روحانیون محترمی که با ایشان ارتباط خاص دارند، در جلسات خصوصی که با آن‌ها داشتم، گفتیم که از تفرقه و تجزیه جلوگیری کنیم، ولی متأسفانه مشکل حل نشد.»
اختلافاتی که هنوز جدی است
از انتخابات سال ۹۲ شش سال می‌گذرد و در طول این سال‌ها یک انتخابات مجلس و یک انتخابات ریاست جمهوری پشت سر گذاشته است، اما در طول همه این انتخابات‌ها جامعه مدرسین سکوت کرد و این سکوت امروز هم که تنور انتخابات داغ شده است به نظر می‌رسد بنایی برای شکسته شدنش وجود ندارد. حال سوال اینجاست دلیل این سکوت چیست؟! آیت‌الله مسعودی خمینی در پاسخ به این سوال به خبرآنلاین گفت: «آقایان وقتی در جریان انتخابات بحث می‌کنند هر کسی نظری دارد و آن را مطرح می‌کند؛ یک زمان این نظرات مختلف به جایی می‌رسد که دیگر نمی‌دانند به لحاظ شرعی آیا می‌توانند اعلام موضعی داشته باشند یا خیر؟ به این معنا که آیا کسی را معرفی بکنند یا خیر. این موضوع در جامعه مدرسین خیلی مطرح است که آیا اساسا اعلام موضعی داشته باشند یا خیر؟»
او ادامه داد: «در حقیقت این موضوع که اگر توافق کلی حاصل نشود جامعه مدرسین اعلام موضع نمی‌کند یکی از مسائل اصلی است. ظاهرا وقتی نمی‌توانند به یک نقطه مشترک دست پیدا کنند سکوت پیشه می‌گیرند.»
او درباره زمزمه‌های اختلاف در جامعه مدرسین نیز گفت: «اختلاف نظر که قطعی است، در هر جمعی می‌توان این اختلاف نظر‌ها را مشاهده کرد.»
او درباره اختلافاتی که بین طیف نزدیک به مصباح یزدی از یک سو، طیف آیت الله یزدی از سوی دیگر و حتی چهره هایی، چون آیت الله مقتدایی و ... وجود دارد نیز می‌گوید: «این اختلافات همان زمان جدی بود امروز هم جدی است منتها وقتی ببینیم مصلحت نیست سکوت می‌کنیم و داد و قالی راه نمی‌اندازیم که مورد سوء استفاده در داخل و خارج قرار نگیرد.»
مقتدایی: جامعه مدرسین نمی‌خواهد از کسی حمایت کند
در مقابل آیت‌الله مقتدایی معتقد است جامعه مدرسین سکوتی نداشته و تنها مصداقی موضع گیری نکرده است. او به خبرآنلاین می‌گوید: «جامعه مدرسین هیچگاه در انتخابات سکوت نکرده است، اما اینکه بخواهد به صورت مصداقی از فردی حمایت کند این موضوع را به صلاح ندانسته است. اما همواره مردم را به حضور در انتخابات تشویق کرده‌اند»
او درپاسخ به این سوال که قبلا جامعه مدرسین از یک لیست اصولگرا حمایت می‌کرد و با توصیه‌هایی برای رسیدن به وحدت ان‌ها مطرح می‌کرد، اما این چند سال حتی چنین توصیه‌هایی هم از این تشکل روحانی نمی‌بینیم گفت: «به هر حال اگر اعضای جامعه مدرسین سکوتی دارند به این دلیل است که نمی‌خواهند از فرد یا گروهی حمایت کنند و این سکوت به این معنا تعبیر می‌شود. اما آن‌ها برای حمایت از عزت اسلام و نظام سکوت نکرده‌اند و همواره مردم را به حضور در پای صندوق‌های رای دعوت کرده‌اند»
ممدوحی: چه کسی گفته در جامعه مدرسین اختلاف وجود دارد؟
ممدوحی از دیگر اعضای جامعه مدرسین نیز نظری نزدیک به مقتدایی دارد البته با این تفاوت که او معتقد است جامعه مدرسین هم سکوتی نکرده و هم نقش هدایتگری خود را ایفا کرده و می‌کند. او به خبرآنلاین گفت: «سکوت جامعه مدرسین به این معناست که اشخاص و افراد را مشخصا تعیین و از ان‌ها حمایت نمی‌کند، اما اینگونه هم نیست که هدایتگری نداشته باشد»
او درباره اینکه این نقش هدایتگری را در انتخابات اخیر یا انتخابات پیش‌رو چگونه ایفا کرده است می‌گوید: اکنون جامعه مدرسین جلسه‌ای ندارد که بخواهند در این رابطه تصمیمی بگیرند حال بعد از ماه مرداد باید دید که چه تصیمی خواهند گرفت.
ممدوحی گفت: جامعه مدرسین از قبل برای اصولگرایان توصیه‌هایی داشته‌اند و این توصیه کردن‌ها بستگی به موقعیت دارد.
او وجود هرگونه اختلاف نظر را در میان اعضای جامعه مدرسین نیز تکذیب کرده و می‌گوید: «اصلا چنین موضوعی در میان اعضا وجود ندارد و هر کسی این را گفته است بیخود گفته است»
بازسازی در جامعه مدرسین؟ /مسعودی خمینی: مخالف نیستم /مقتدایی: نیازی به بازسازی نیست
با وجود همه این تفسیر به نظر می‌رسد شاید جامعه مدرسین حوزه علمیه نیز بخواهد پا جای پای جامعه روحانیت بگذارد و دست به همان بازسازی و اصلاح تشکیلاتی بزند، اما اینکه چقدر چنین عزمی وجود دارد سوالی بود که آیت‌الله مسعودی خمینی درباره آن به خبرآنلاین گفت: «این موضوعی است که من خیلی دقیق نمی‌توانم درباره آن صحبت کنم. به هر حال این مشکل در داخل جامعه مدرسین وجود دارد که آیا این بازسازی لازم است یا خیر؟ یا اینکه افرادی در جامعه مدرسین هستند که این موضوع مطرح می‌شود که آیا آن‌ها با جامعه مدرسین سنخیت دارند یا خیر؟ من اگر بخواهم این مسائل را مطرح کنم خود موجب اختلاف می‌شود که این اختلاف به مصلحت نظام و اسلام نیست.»
البته او در مقام نظر و تحلیل شخصی با این بازسازی موافق است و در پاسخ به این سوال که شما نیاز به یک بازسازی را در این تشکل احساس می‌کنید گفت: «این نیاز وجود دارد، اما باید بر اساس عدالت و انصاف و خدایی تصمیم بگیرند نه آنکه تصیم‌گیری‌ها بر این اساس باشد که من با چه کسی مخالف هستم و با چه کسانی موافق؛ بنابراین تصمیمات باید با در نظر گرفتن خدا انجام شود و خدایی نکرده بر اساس هوای نفس با دیگری مخالف نباشم. این موضوعی است که باید در درون جامعه مدرسین حل شود.»
البته آیت‌الله مقتدایی نظری مخالف او داشت و به خبرانلاین گفت: «این بستگی به نظر جامعه مدرسین دارد و تا امروز آن‌ها به چنین تصمیمی نرسیده اند» او درباره نظر شخصی‌اش در این راستا نیز گفت: «من در حال حاضر عیب و نقصی در سازوکار فعلی نمی‌بینم که نیاز به بازسازی داشته باشد.»
در این میان، اما جامعه روحانیت مبارز که این کمرنگ شدن اصلا به مذاقش خوش نیامد، ترجیح داد تا با تغییرات و بازسازی درون تشکیلاتی دوباره خود را به آن جایگاه اصلی برساند. همین نیت آن‌ها را به سمت اصلاح اساسنامه و البته تغییراتی در سطوح مدیریتی و تشکیلاتی سوق داد. آن‌ها جلساتی هم با احزاب اصولگرا ترتیب دادند تا از این طریق مرجعیت خود را بار دیگر احیا کنند.
درست در شرایطی که جامعه روحانیت مبارز به بازسازی رو آورده بود در نقطه مقابل «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم» یعنی ضلع دوم جامعتین، سکوت اختیار کرده و ترجیحش را بر آن قرار داد که دیگر وارد سازوکار‌ها و مباحث انتخاباتی جریان اصولگرا نشود تا مبادا در وانفسایی که اصولگرایان هر روز درگیر یک مدل اختلاف می‌شوند ترکش‌های آن به این تشکل روحانی قم نشین برخورد کند.
اما پشت پرده سکوت چندساله اخیر جامعه مدرسین را نباید تنها در اختلافات در درون جریان اصولگرا جستجو کرد. زمزمه‌ها می‌گویند پشت پرده این سکوت به اختلافات در درون این تشکل هم می‌رسد.
جامعه مدرسین تا یک قدمی تجزیه
اختلاف در جامعه مدرسین از همان سال ۹۲ پررنگ و علنی شد تا جایی که گفته شد اعضای این تشکل به طیف حامیان آیت‌الله مصباح یزدی، طیف حامیان آیت‌الله یزدی و طیفی دیگر از روحانیون اعتدالی و مخالف هر دو طیف نام برده شده، تقسیم شدند. در همان مقطع اظهارات آیت‌الله محمد یزدی این اختلافات را علنی کرد. او چند هفته بعد از انتخابات ریاست جمهوری و شکست اصولگرایان در مصاحبه‌ای با خبرگزاری مهر گفت: «بنده به عنوان یکی از اعضای جامعه مدرسین وظیفه خود می‌دانستم که این تشکل گرفتار تجزیه نشود و آن حالتی که برای جامعه روحانیت و مجمع روحانیون مبارز در تهران پیش آمد (که دچار دو دستگی شدند و خود به خود در مسائل سیاسی هم دو دسته شدند) ما سعی کردیم در جامعه مدرسین این تجزیه پیش نیاید. خوب است طلاب محترم حوزه اطلاع داشته باشند و بدانند که کار تا مرز عملی شدن این تجزیه پیش رفت.»
یزدی گفته بود: «نزدیک بود که یک تشکل جدیدی شکل بگیرد. چه توسط کسانی که در جلسات جامعه شرکت می‌کنند و چه آن‌هایی که شرکت نمی‌کنند. خوشبختانه به دلایل مختلف و به خواست خداوند متعال جلوی این تجزیه گرفته شد و خدا را شکر می‌کنیم که در حال حاضر هیچ تجزیه‌ای در جامعه مدرسین وجود ندارد. همه اعضای محترم چه کسانی که در جلسات جامعه شرکت می‌کنند و چه کسانی که شرکت نمی‌کنند، همه را محترم می‌شماریم.»
این عضو جامعه مدرسین به اختلافاتی که «مصباح یزدی» یکسر آن بود هم اشاره کرده و گفته بود: «زمانی که احساس کردم در حوزه، یک حزب و گروهی که خود را منتسب به آیت الله مصباح می‌دانند به وجود می‌آید، به بعضی از روحانیون محترمی که با ایشان ارتباط خاص دارند، در جلسات خصوصی که با آن‌ها داشتم، گفتیم که از تفرقه و تجزیه جلوگیری کنیم، ولی متأسفانه مشکل حل نشد.»
اختلافاتی که هنوز جدی است
از انتخابات سال ۹۲ شش سال می‌گذرد و در طول این سال‌ها یک انتخابات مجلس و یک انتخابات ریاست جمهوری پشت سر گذاشته است، اما در طول همه این انتخابات‌ها جامعه مدرسین سکوت کرد و این سکوت امروز هم که تنور انتخابات داغ شده است به نظر می‌رسد بنایی برای شکسته شدنش وجود ندارد. حال سوال اینجاست دلیل این سکوت چیست؟! آیت‌الله مسعودی خمینی در پاسخ به این سوال به خبرآنلاین گفت: «آقایان وقتی در جریان انتخابات بحث می‌کنند هر کسی نظری دارد و آن را مطرح می‌کند؛ یک زمان این نظرات مختلف به جایی می‌رسد که دیگر نمی‌دانند به لحاظ شرعی آیا می‌توانند اعلام موضعی داشته باشند یا خیر؟ به این معنا که آیا کسی را معرفی بکنند یا خیر. این موضوع در جامعه مدرسین خیلی مطرح است که آیا اساسا اعلام موضعی داشته باشند یا خیر؟»
او ادامه داد: «در حقیقت این موضوع که اگر توافق کلی حاصل نشود جامعه مدرسین اعلام موضع نمی‌کند یکی از مسائل اصلی است. ظاهرا وقتی نمی‌توانند به یک نقطه مشترک دست پیدا کنند سکوت پیشه می‌گیرند.»
او درباره زمزمه‌های اختلاف در جامعه مدرسین نیز گفت: «اختلاف نظر که قطعی است، در هر جمعی می‌توان این اختلاف نظر‌ها را مشاهده کرد.»
او درباره اختلافاتی که بین طیف نزدیک به مصباح یزدی از یک سو، طیف آیت الله یزدی از سوی دیگر و حتی چهره هایی، چون آیت الله مقتدایی و ... وجود دارد نیز می‌گوید: «این اختلافات همان زمان جدی بود امروز هم جدی است منتها وقتی ببینیم مصلحت نیست سکوت می‌کنیم و داد و قالی راه نمی‌اندازیم که مورد سوء استفاده در داخل و خارج قرار نگیرد.»
مقتدایی: جامعه مدرسین نمی‌خواهد از کسی حمایت کند
در مقابل آیت‌الله مقتدایی معتقد است جامعه مدرسین سکوتی نداشته و تنها مصداقی موضع گیری نکرده است. او به خبرآنلاین می‌گوید: «جامعه مدرسین هیچگاه در انتخابات سکوت نکرده است، اما اینکه بخواهد به صورت مصداقی از فردی حمایت کند این موضوع را به صلاح ندانسته است. اما همواره مردم را به حضور در انتخابات تشویق کرده‌اند»
او درپاسخ به این سوال که قبلا جامعه مدرسین از یک لیست اصولگرا حمایت می‌کرد و با توصیه‌هایی برای رسیدن به وحدت ان‌ها مطرح می‌کرد، اما این چند سال حتی چنین توصیه‌هایی هم از این تشکل روحانی نمی‌بینیم گفت: «به هر حال اگر اعضای جامعه مدرسین سکوتی دارند به این دلیل است که نمی‌خواهند از فرد یا گروهی حمایت کنند و این سکوت به این معنا تعبیر می‌شود. اما آن‌ها برای حمایت از عزت اسلام و نظام سکوت نکرده‌اند و همواره مردم را به حضور در پای صندوق‌های رای دعوت کرده‌اند»
ممدوحی: چه کسی گفته در جامعه مدرسین اختلاف وجود دارد؟
ممدوحی از دیگر اعضای جامعه مدرسین نیز نظری نزدیک به مقتدایی دارد البته با این تفاوت که او معتقد است جامعه مدرسین هم سکوتی نکرده و هم نقش هدایتگری خود را ایفا کرده و می‌کند. او به خبرآنلاین گفت: «سکوت جامعه مدرسین به این معناست که اشخاص و افراد را مشخصا تعیین و از ان‌ها حمایت نمی‌کند، اما اینگونه هم نیست که هدایتگری نداشته باشد»
او درباره اینکه این نقش هدایتگری را در انتخابات اخیر یا انتخابات پیش‌رو چگونه ایفا کرده است می‌گوید: اکنون جامعه مدرسین جلسه‌ای ندارد که بخواهند در این رابطه تصمیمی بگیرند حال بعد از ماه مرداد باید دید که چه تصیمی خواهند گرفت.
ممدوحی گفت: جامعه مدرسین از قبل برای اصولگرایان توصیه‌هایی داشته‌اند و این توصیه کردن‌ها بستگی به موقعیت دارد.
او وجود هرگونه اختلاف نظر را در میان اعضای جامعه مدرسین نیز تکذیب کرده و می‌گوید: «اصلا چنین موضوعی در میان اعضا وجود ندارد و هر کسی این را گفته است بیخود گفته است»
بازسازی در جامعه مدرسین؟ /مسعودی خمینی: مخالف نیستم /مقتدایی: نیازی به بازسازی نیست
با وجود همه این تفسیر به نظر می‌رسد شاید جامعه مدرسین حوزه علمیه نیز بخواهد پا جای پای جامعه روحانیت بگذارد و دست به همان بازسازی و اصلاح تشکیلاتی بزند، اما اینکه چقدر چنین عزمی وجود دارد سوالی بود که آیت‌الله مسعودی خمینی درباره آن به خبرآنلاین گفت: «این موضوعی است که من خیلی دقیق نمی‌توانم درباره آن صحبت کنم. به هر حال این مشکل در داخل جامعه مدرسین وجود دارد که آیا این بازسازی لازم است یا خیر؟ یا اینکه افرادی در جامعه مدرسین هستند که این موضوع مطرح می‌شود که آیا آن‌ها با جامعه مدرسین سنخیت دارند یا خیر؟ من اگر بخواهم این مسائل را مطرح کنم خود موجب اختلاف می‌شود که این اختلاف به مصلحت نظام و اسلام نیست.»
البته او در مقام نظر و تحلیل شخصی با این بازسازی موافق است و در پاسخ به این سوال که شما نیاز به یک بازسازی را در این تشکل احساس می‌کنید گفت: «این نیاز وجود دارد، اما باید بر اساس عدالت و انصاف و خدایی تصمیم بگیرند نه آنکه تصیم‌گیری‌ها بر این اساس باشد که من با چه کسی مخالف هستم و با چه کسانی موافق؛ بنابراین تصمیمات باید با در نظر گرفتن خدا انجام شود و خدایی نکرده بر اساس هوای نفس با دیگری مخالف نباشم. این موضوعی است که باید در درون جامعه مدرسین حل شود.»
البته آیت‌الله مقتدایی نظری مخالف او داشت و به خبرانلاین گفت: «این بستگی به نظر جامعه مدرسین دارد و تا امروز آن‌ها به چنین تصمیمی نرسیده اند» او درباره نظر شخصی‌اش در این راستا نیز گفت: «من در حال حاضر عیب و نقصی در سازوکار فعلی نمی‌بینم که نیاز به بازسازی داشته باشد.»
منبع: خبرآنلاین
خبر های مرتبط
