چرا اسرائیل از احتمال دیدار روحانی و ترامپ نگران است؟

رویداد۲۴ با جدی شدن سناریوی دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا در رسانه ها، محافل اطلاعاتی اسرائیلی و محافظه‌کاران آمریکایی به دلایل مختلف از امکان تنش‌زدایی میان تهران و واشنگتن نگران شده‌اند.

روز دوشنبه، در لحظات پایانی نشست سران گروه هفت در گردشگاه بیاریتس فرانسه، مشخص شد که تلاش‌هایی برای ترتیب یک دیدار تاریخی میان روسای جمهور ایران و آمریکا در جریان است. امری که برخی محافل منطقه‌ای و آمریکایی را نگران کرد.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در یک نشست خبری مشترک با همتای آمریکایی‌اش، دونالد ترامپ، گفت: «مذاکرات برای فراهم کردن مقدمات ملاقات آقای ترامپ با حسن روحانی در جریان است و من امیدوارم در هفته‌های آینده، بر اساس این گفتگو‌ها بتوانیم شاهد دیدار پرزیدنت روحانی و پرزیدنت ترامپ باشیم.» ترامپ نیز مدعی شد: «احساس خوبی درباره ایران دارم. فکر می‌کنم او (روحانی) قرار است بخواهد (با من) دیدار کند و وضعیت‌شان را حل کند. آن‌ها به شدت رنج می‌کشند.» در همین نشست خبری، مکرون گفت: روحانی به او گفته است که از دیدار با ترامپ استقبال می‌کند.

این دیدار هنوز انجام نشده و معلوم نیست که در آینده انجام شود یا نه. روحانی حتی اظهاراتش درباره دیدار با ترامپ را تعدیل کرد و یک روز پس از اعلام آمادگی تلویحی برای دیدار با همتای آمریکایی، تغییر رفتار ایران را به رفع تحریم‌های آمریکا مشروط کرد. با این حال، حتی مطرح شدن احتمال دیدار روحانی و ترامپ هم محافل اسرائیلی و محافظه‌کار آمریکا را نگران کرد. اما این محافل از چه نگران هستند؟

نکند ترامپ از روحانی رودست بخورد؟!

دولت بنیامین نتانیاهو هیچ گاه از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دل خوشی نداشت. نتانیاهو معتقد بوده و هست که دولت باراک اوباما توافق بدی با ایران امضا کرد که امنیت اسرائیل را در بلندمدت تامین نمی‌کند. بر این اساس، زمانی که ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا رسید، او فرصت را برای نابود کردن برجام مناسب دید و کاخ سفید را برای خروج از این توافق تحت فشار قرار داد. در همین راستا، چندین بار ادعا کرد که برجام جلوی ساخت بمب اتمی توسط ایران را نمی‌گیرد و برای موجه نشان دادن این ادعا، چند هفته پیش از خروج ترامپ از برجام، حدود نیم تن سند به نمایش گذاشت و گفت: این اسناد را موساد از آرشیو برنامه هسته‌ای ایران در منطقه شورآباد تهران سرقت کرده است. ترامپ هم در روز خروج از برجام، به این اسناد استناد کرد و کارزار فشار حداکثری اقتصادی علیه ایران را آغاز کرد.

اما اکنون پس از جدی شدن احتمال دیدار روحانی و ترامپ در رسانه ها، برخی تحلیلگران جامعه اطلاعاتی اسرائیل نگران هستند که ترامپ به طور ناگهانی برجام را احیا کند. روزنامه اسرائیلی هاآرتص، در گزارشی تحلیلی، با اشاره به همین نگرانی نوشت نگرانی عمده در اسرائیل، که فعلا فقط در جلسات کاملا غیرعلنی ابراز می‌شود، این است که ترامپ خود را در یک اتاق با مذاکره‌کنندگانی ببیند که از او بسیار «مکارتر» و درباره مسئله (هسته‌ای) آگاه‌ترند. اشتیاق ترامپ به اثرگذاری بر امور جهانی و اثبات اینکه او می‌تواند توافق بهتری از رئیس‌جمهور قبلی بدست آورد، به این نگرانی دامن زده است.

هاآرتص افزود: «ترامپ که فکر می‌کند استاد اعظم هنر رسیدن به توافق است، ممکن است فورا به توافقی با ایرانیان برسد که برای او قابل قبول به نظر برسد، اما در واقعیت، توافق بسیار بدتری خواهد بود.»

همزمان با فراهم شدن مقدمات دیدار روحانی و ترامپ، سیاست اسرائیل در منطقه به شکل عجیبی تهاجمی‌تر شده و تل آویو با ادعای مقابله با نیرو‌های نزدیک به ایران، ظرف ۲۴ ساعت، به شکلی بی‌پروا به سه کشور سوریه، عراق و لبنان حمله کرد. اسرائیل ادعا می‌کند که هدف مشترک همه این حملات، جلوگیری از استقرار نظامی ایران در این کشور‌ها به منظور تهدید اسرائیل است. اما نوع حملات اسرائیل نشان می‌دهد که این ادعا ممکن است درست نباشد.

 

در یکی از حملات، اسرائیل خودروی یکی از فرماندهان حشد الشعبی را در مرز عراق و سوریه هدف قرار داد. درست است که طبق برخی گزارش‌ها این فرمانده شهید شده، اما اسرائیل می‌داند که حذف یک فرمانده رده چندم بعید است که بر طرح‌های حشدالشعبی تاثیر چشمگیری بگذارد. افزون بر این، پهپاد‌های اسرائیل که به محل اسقرار حزب الله در بیروت حمله کردند، یک مرکز رسانه‌ای را هدف قرار دادند. حمله‌ای که آشکارا ماهیت نمادین و سمبلیک داشت. چرا که تهدید این مرکز رسانه‌ای به هیچ وجه فوری نبود.

ظاهرا، اسرائیل بسیار زود از تحرکات وزیر خارجه ایران در بیاریتس جهت تسهیل دیدار روحانی و ترامپ مطلع شده و برای جلوگیری از انجام چنین دیداری، که ممکن است به توافق ایران و آمریکا منتهی شود، به قصد تحریک ایران و متحدانش به گروه‌های حشدالشعبی و حزب الله لبنان حمله کرد.

هاآرتص می‌گوید نگرانی دیگر اسرائیل این است که وقتی ترامپ وارد گفتگو‌ها بر سر یک توافق جدید با ایران شود، اسرائیل دیگر هیچ فضایی برای اقدام نخواهد داشت. چون نتانیاهو و کابینه‌اش، مکررا از ترامپ تمجید کرده‌اند که او از همه روسای جمهور دیگر آمریکا، بیشتر طرفدار اسرائیل است. از این رو، خودشان را در موقعیت دشواری قراد داده‌اند. زمانی که اوباما مشغول مذاکره با ایران بود، اسرائیل حداقل می‌توانست به نحوی اعمال فشار کند و بر مفاد توافق تاثیر بگذارد. علاوه بر این، اسرائیلی‌ها می‌توانستند نگرانی‌های خود را به تیم‌های مذاکراتی غربی و آمریکایی منتقل کنند و حتی برخی از تاکیدات اسرائیل در توافق هسته‌ای اعمال شد. اما اکنون، اسرائیلی‌ها نگران هستند که ترامپ حتی بدون مشورت با مشاوران امنیتی خودش - همانطور که این کار را در اولین دیدارش با کیم جونگ اون انجام داد- با ایران به توافق برسد. در چنین حالتی، به تعبیر هاآرتص، توافق ترامپ از توافق اوباما بسیار بدتر خواهد بود.

پس آن ۱۲ شرط چه شد؟!

اما صرفنظر از توانمندی مذاکراتی ترامپ، دستور کار ملایم او برای مذاکرات احتمالی با ایران نیز واکنش تند برخی محافل محافظه‌کار آمریکایی را در پی داشته است. روز دوشنبه، ترامپ سه محور اصلی برای مذاکرات با ایران مطرح کرد. او گفت: هدف آمریکا این است که ایران تسلیحات هسته‌ای و موشک‌های بالستیک نداشته باشد و همچنین مدت محدودیت‌های هسته‌ای طولانی‌تر از محدودیت‌های برجام باشد.

این در حالی است که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، پس از خروج یکجانبه کاخ سفید از برجام، برای امضای توافق با ایران ۱۲ شرط تعیین کرده بود که طیف وسیعی از مسائل را در برمی‌گیرند.

این تفاوت به سرعت توجه رسانه‌های محافظه‌کار آمریکا را جلب کرد. وبگاه واشنگتن اگزمینر در گزارشی با اشاره به درخواست‌های دوازده‌گانه پمپئو، نوشت: «رویکرد ترامپ در عمل و حرف متفاوت است.» این وبگاه ادامه داد: «نمی‌توان از تفاوت‌های مذاکراتی ترامپ و پمپئو غافل شد. اکنون این تفاوت‌ها واضح هستند.»

علاوه بر این، الی لیک، دیدگاه‌نویس خبرگزاری بلومبرگ، که دیدگاه‌های سختگیرانه‌ای درباره ایران دارد، طی یادداشتی در همین خبرگزاری نوشت: «یک زمانی، برای بازگشایی مذاکرات، ۱۲ شرط وجود داشت. (اما) الآن، فقط سه شرط وجود دارد.»

احتمالا عقب‌نشینی ظاهری ترامپ از شروط پمپئو اسرائیلی‌ها را نگران خواهد کرد. چون یکی از شروط پمپئو این بود که ایران دست از تهدید اسرائیل بردارد. الی لیک، نیز مانند اسرائیلی‌ها، ترامپ را به تلاش برای امضای توافق ناقصی مثل توافق اوباما متهم کرد.