چرا و چطور «تتلو» صاحب ۱۶میلیون کامنت شد؟

رویداد۲۴ علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس، پژوهشگر و استاد دانشگاه در تحلیل ماجرای اخیر (بیش از ۱۶ میلیون کامنتی که برای یکی از پست‌های امیر تتلو در فضای مجازی گذاشته شده و بار دیگر این فرد را در محور توجه قرار داده است) گفت: این موضوع دو قسمت دارد؛ تحلیل روانشناختی و جامعه شناختی. آن بخشی که به امیر تتلو مربوط می‌شود، و رفتار‌هایی که از این آدم سر می‌زند را باید از بعد روانشناسی بررسی کرد.

 

نوعی قبح زدایی و شرم ستیزی معمولا در این رفتار این افراد وجود دارد که تلاش می‌کنند تا رخداد‌ها و پدیده‌های نامتعارف را که مورد پسند اکثریت جامعه نیست، به عنوان یک امر طبیعی جلوه بدهند؛ به عنوان مثال جمله‌ای که این آقا در گرجستان مطرح کرد یکی از این قبح زدایی‌ها است که حتما می‌تواند آثار سوءتربیتی برای بخشی از این دو میلیونی که دنبال کنندگان وی هستند، داشته باشد؛ ضمن این که قسمتی از این تحلیل مستلزم این است که باید این آدم از نظر روحی و روانی مورد مطالعه قرار گیرد و رفتارهایش زیر نظر یک روانشناس بررسی شود؛ با توجه به رفتار‌های ایشان به نظرم می‌رسد که ایشان تیپ شخصیتی ضداجتماعی یا به اصطلاح ای. اس. پی. دی Antisocial personality disorder) یا ASPD) دارد؛ معمولا شخصیت‌های ضداجتماعی هنجارشکن هستند که این رفتار در نزد برخی از مردم (و حتی متاسفانه نزد برخی انتلکتوئل‌ها یا روشنفکران) به صادق و روراست بودن تعبیر می‌شود، در حالی که همانطور که عرض کردم، بیشتر شرم ستیزی است تا صادق بودن.

این جامعه شناس افزود: اما در باب تحلیلی که به لحاظ اجتماعی، از این که چرا افرادی این شخصیت‌ها را دنبال می‌کنند، می‌توان ارائه داد این است که اولا دنبال کنندگان این افراد یک دست نیستند؛ گروهی از افراد هستند که اساسا از سلبریتی‌ها و این گونه افراد نوعی قهرمان می‌سازند؛ و این قهرمان خیالی را در ذهن خود می‌پرورانند و موفقیت را در این می‌بینند که فرد مشهور، نامدار، پولدار می‌شود؛ ضمن اینکه متاسفانه ما در داخل کشور در پاره‌ای از اوقات اشتباهاتی را مرتکب می‌شویم و بنابر برخی ملاحظات مسائل این افراد را بزرگ می‌کنیم؛ مانند خطایی که در انتخابات ریاست جمهوری صورت گرفت و دیدیم که تتلو در آنجا نقش آفرینی کرد؛ در نتیجه، این رفتار‌ها به این گونه شخصیت ها، وجهه‌ای میان مدت و کوتاه مدت می‌بخشد.

ول گردی مجازی

«گروهی دیگر از افراد هستند که اصولا از سرکنجکاوی این افراد را دنبال کرده و کامنت‌ها می‌گذارند؛ این دسته شامل آدم‌هایی است که از مرحله وب کاوی به مرحله وب گردی و از آن به ول گردی مجازی رسیده اند؛ یعنی آدم‌هایی که اعتیاد مجازی دارند و ساعات طولانی در پیج‌ها و شبکه‌های مختلف اجتماعی می‌گردند و از هر جایی به دنبال موارد و جذابیت هایی، چون امیر تتلو و حواشی آن هستند».

وی افزود:گروهی هم هستند که در جهت مخالفت به این ماجرا‌ها ورود می‌کنند، غافل از این که اساسا کامنت گذاشتن زیر پست چنین آدم هایی، خود نوعی رسمیت بخشیدن و بها دادن و بازتولید رفتا‌های این افراد است؛ کما این که در مورد مذکور، رکوردی که شکسته شده، باعث تیز شدن شاخک‌های برخی شده و باعث می‌شود گرایشی چه موافق و چه مخالف به لحاظ اجتماعی، در توجه کردن به این آدم ایجاد شود و او هم همین را می‌خواهد؛ چون امیر تتلو می‌داند که انسان مشهوری هست، ولی الزاما انسان محبوبی نیست؛ اگرچه در گروه‌هایی محبوب است، ولی این گونه نیست که بگوییم این ۱۶ میلیون کامنت و توجه، نشان از محبوبیت او دارد.

جامعه تتلو ساز

این استاد دانشگاه، در تحلیل جامعه شناختی شرایط موجد این ماجرا تصریح کرد: بعد مهم اجتماعی در این داستان خلاء است؛ یعنی متاسفانه جامعه ما با خلاء‌ای مواجه است که این باعث می‌شود هر از چند گاهی یک پدیده کم ارزش و کوچک، ناگهان مانند بمب بترکاند و چند روزی جامعه را تحت تاثیر قرار دهد و گرایش بسیار زیادی به این سمت کشیده شود؛ این رفتار نشان می‌دهد که بسیاری از مردم ما برای زندگی برنامه ندارند و ما به دلیل این که نمی‌توانیم اوقات فراغت مناسب و موثر و درستی را داشته باشیم، ممکن است از هر جایی سر دربیاوریم؛ جریان امیر تتلو یکی از ساده‌ترین‌های مثال‌های این موضوع است؛ اگر مطالعه‌ای در این باره صورت گیرد، نشان خواهد داد که جامعه از این جهت در خط قرمز و التهاب است و شرایط مناسبی را تجربه نمی‌کند.

این جامعه شناس یادآور شد: مسئولان و مدیران اجرایی کشور در وهله اول باید شرایط التهاب آور اجتماعی امروز ما را به ویژه در بین بچه‌های دهه ۷۰ و ۸۰ درک کنند؛ یعنی زبان و نیاز این جوان‌ها را بفهمند و سپس مطابق این زبان و نیاز برایشان برنامه ریزی مناسب کنند؛ یعنی این برنامه ریزی نه با سلیقه‌ی من مسوول ۵۰ ساله بلکه با سلیقه آن جوان تطابق داشته باشند و زیربنایش ارزش‌ها و هنجار‌های بومی خود ما را در بر داشته باشد تا ما شاهد اتفاقات و رخداد‌هایی از این قبیل نباشیم؛ اعتقادم بر این است که تا زمانی که نتوانیم زبان نسل نو را درست بفهمیم و مطابق آن عمل کنیم، متاسفانه این شرایط ادامه پیدا خواهد کرد و هر روز یک تتلوی جدید در جامعه برجسته می‌شود و سر بر می‌آورد و شرایط را نامناسب می‌سازد.