تشدید تنش‌ها بین ایران و اسرائیل در هفته‌های اخیر

رویداد۲۴ آموس هارل در هارتص نوشت: دیر یا زود شاهد وخیم‌تر شدن اوضاع در خاورمیانه خواهیم بود. ایران در طول ماه‌های گذشته در حال تلاش برای انتقال تسلیحات پیشرفته هدایت شونده به حزب الله و استقرار پایگاه‌های نظامی در سوریه بوده است. حتی کمپین حملات هوایی اسرائیل علیه نیرو‌های مرتبط با ایران نیز نتوانست مانعی در مقابل برنامه‌های تهران ایجاد کند. مقامات ایرانی چندین بار هشدار داده اند که حملات اسرائیل را بی پاسخ نخواهند گذاشت. بعد از حوادث ماه‌های آگوست و سپتامبر شاهد تغییر معادلات منطقه‌ای بودیم، به طوری که هر حمله هوایی اسرائیل با واکنش سریع طرف مقابل روبرو شده است.

 با توجه به شرایط پرتنش کنونی می‌توان نتیجه گیری کرد که در آستانه دور جدیدی از تقابل نظامی در منطقه قرار داریم. اقدامات پیشگیرانه اسرائیل برای خنثی سازی حملات برنامه ریزی شده ایران یا حملات هوایی نیروی هوایی اسرائیل علیه محموله‌های سلاح نیرو‌های مرتبط با ایران می‌تواند موجب تشدید درگیری‌ها در خاورمیانه شود. بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقدند که برای مدتی طولانی شاهد تنش و بی ثباتی در مناطق اطراف اسرائیل از جمله سوریه، لبنان و نوار غزه خواهیم بود.

اما هر رویدادی در این مناطق می‌تواند به سرعت بر روی شرایط کل منطقه تاثیرگذار باشد. افزایش تنش در شمال اسرائیل می‌تواند احتمال درگیری نظامی در جنوب را نیز افزایش دهد. مطابق با گزارش منابع اطلاعاتی ارتش اسرائیل، رهبران حماس در حال تلاش برای آرام کردن اوضاع هستند و از شروع یک جنگ جدید هراس دارند. اما سازمان جهاد اسلامی فلسطین اینظور نیست.

هم زمان نباید از بحران سیاسی کنونی در داخل اسرائیل غافل شویم. همه بازیگران کلیدی در مذاکرات مرتبط با تشکیل دولت وحدت ملی از جمله روون ریولین، رئیس جهمور و بنیامین نتانیاهو، در روز‌های گذشته با لحن ناامیدانه‌ای در مورد وضعیت امنیتی اسرائیل صحبت کرده اند. آن‌ها معتقدند که شهروندان به طور کامل از تهدیدات موجود آگاه نیستند.

نتانیاهو موفق به تشکیل دولت جدید نشد و ماموریت محوله را دوباره به رئیس جمهور واگذار کرد. او اخیرا در یکی از ویدئو‌های خود بنی گاتس، رهبر ائتلاف رقیب را متهم کرده است که اهمیتی برای تهدیدات پیش روی اسرائیل قائل نیست. نتانیاهو ادعا می‌کند که گاتس تمام پیشنهاد‌های ارائه شده برای تشکیل یک دولت متحد را رد کرده است. نتانیاهو اشاره کرد که رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل اخیرا در مورد چالش‌ها و تهدیدات امنیتی قریب الوقوع با رهبر حزب آبی و سفید صحبت کرده است. آویو کوچاوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل در مصاحبه با خبرگزاری‌ها گفت که رهبران امنیتی اسرائیل به زودی در مورد مقابله با تهدیدات ایران تصمیم گیری خواهند کرد.

اما هم زمان با تشدید تنش بین ایران و اسرائیل شاهد عقب نشینی تدریجی آمریکا از خاورمیانه بوده ایم. اخیرا دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا دستور خروج نیرو‌های آمریکایی از شمال شرقی سوریه را صادر کرد. این تصمیم او در واقع چراغ سبزی به عملیات نظامی ارتش ترکیه علیه کرد‌های سوریه بود. این اشتباه آمریکا فرصتی برای افزایش نفوذ روس ها، ترک ها، حکومت بشار اسد و جمهوری اسلامی ایران فراهم کرد. بدون تردید وقایع اخیر به نفع اسرائیل نیز نبوده اند.

ترامپ تاکید کرده است که به دنبال خاتمه دادن جنگ‌های بی پایان آمریکا در خاورمیانه است. البته در نهایت اسرائیل و اردن دولت ترامپ را قانع کردند که بخش کوچکی از سربازان آمریکایی را در جنوب سوریه حفظ کند. ظاهرا لیندزی گراهام و یک ژنرال بازنشسته آمریکایی موفق به تغییر نظر رئیس جمهور شده بودند. آن‌ها نقشه‌ای از میادین نفتی در منطقه را به ترامپ نشان دادند. ترامپ رویکردی معامله‌ای در قبال سیاست خارجی دارد. اگرچه کرد‌ها کمک زیادی به شکست گروه داعش کرده بودند، اما در نهایت ترامپ به آن‌ها خیانت کرد. این در حالی است که عربستان سعودی با پرداخت مبالغ هنگفت توانست ترامپ را برای اعزام نیرو‌های جدید به پایگاه نظامی خود در عربستان قانع کند.

اما در شرایط کنونی جایگاه منطقه‌ای ایران خوب به نظر می‌رسد. رئیس جمهور آمریکا تقریبا یک سال قبل از توافق هسته‌ای ایران خارج شد و بار‌ها تمایل خود برای بازگشت به میز مذاکره و دست یابی به یک توافق جدید را ابراز کرده است. البته ایرانی‌ها دوست دارند که از موضع قدرت وارد مذاکرات شوند. آن‌ها در ماه‌های اخیر چندین مورد از محدودیت‌های توافق هسته‌ای را نقض کرده اند.

تحریم‌های اقتصادی آمریکا رهبران ایران را وادار به بازگشت به میز مذاکره نکرده است. تهران همچنان در حال ادامه دادن برنامه‌های قاچاق (!) تسلیحات پیشرفته و راه اندازی پایگاه‌های نظامی جدید است. البته ایران نیز در ماه‌های اخیر با چالش‌های جدیدی روبرو شده است.

اوایل این هفته نانسی پلوسی، سخنگوی مجلس نمایندگان آمریکا به همراه گروهی از دیپلمات‌های آمریکایی وارد اردن شد. در این دیدار مقامات آمریکایی با پادشاه اردن در مورد وضعیت سوریه مشورت کردند. فرایند صلح بین فلسطین و اسرائیل نیز یکی از محور‌های اصلی این سفر بوده است. این موضوع قابل توجه بود که تیم دیپلماتیک آمریکا در بازدید منطقه‌ای خود به اسرائیل سفر نکردند. آیا نتانیاهو از دیدار با خانم پلوسی، رقیب داخلی ترامپ پرهیز کرده است؟ یا اینکه خانم پلوسی تمایلی به دیدار با نتانیاهو نداشته است؟ در هر صورت این موضوع نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر شاهد تشدید اختلاف بین حزب لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو و دموکرت‌های آمریکا بوده ایم.