اساس مساله اعتراضات مردم، نه تخم‌مرغ است و نه بنزین؛ مساله شکاف طبقاتی و نابرابری است

رویداد۲۴ دکتر امان الله قرایی مقدم، استاد جامعه شناسی در ارزیابی جامعه شناختی از اعتراضاتی که نسبت به سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین طی روز‌های گذشته اتفاق افتاد گفت: «اعتراضات اخیر را می‌توان در مقامی نوعی خیزش اجتماعی ارزیابی کرد. هر چند بحث بنزین جرقه اعتراضات را روشن کرد، اما مساله اصلی را باید در محرومیت‌ها، محدودیت‌ها، سواستفاده‌ها از قدرت، سطح چشم‌گیر فساد اقتصادی، رانت، رشوه و حقوق‌های نجومی مورد ارزیابی قرار داد. عدم مشارکت واقعی شهروندان در ساختار اجتماعی و سیاسی، زمینه نارضایتی را در جامعه ایجاد کرده است.»

وی افزود: «این عوامل روی‌هم رفته چه در دی ۹۶ و چه در آبان ۹۸ موجب شده، این نارضایتی‌های انباشت شده از عملکرد‌ها و کنش‌های بخش قدرت نوعی ناامیدی را ایجاد کند. در ۹۶ نیز شاهد بودیم که آقای علم الهدی جرقه‌ای را روشن کرد و به سرعت غالب شهر‌های کشور را در برگرفت. بنابراین، با جرات می‌توانیم بگوییم که اساس مساله نه تخم‌مرغ است و نه بنزین؛ در هر شرایط مشابهی این پتانسیل وجود دارد که چنین اعتراضاتی اتفاق بیافتد. در واقع، ناامیدی مردم از اصلاح امور و بیزار شدن از تفاوت، تضاد، شکاف طبقاتی، نابرابری در سطح عدالت اجتماعی، موجب شد این اعتراضات در زمانی بسیاری کوتاه در غالب مناطق کشور شکل بگیرد.»

 

---

این جامعه‌شناس در بخشی دیگر از گفته‌های خود تصریح کرد: «مساله بعد این است که جامعه تا حدود زیادی خودآگاه‌تر شده است. در حقیقت، خودآگاهی مهم‌ترین مساله‌ای است که می‌تواند زمینه‌ساز تحولات اجتماعی شود. اکنون روند تحولات نشان می‌دهد که در نتیجه تغییرات جدید در سطح کلان، جامعه ایران به سطحی بیشتر از خودآگاهی دست پیدا کرده است.»

قرایی مقدم، در ادامه تاکید کرد: «در سطحی دیگر دولت نیز دریافته که اعتراضات شتاب گرفته است. اگر فاصله اعتراضات ۸۸ تا ۹۶ حدود ۸ سال بود اکنون فاصله اعتراضات جدید به دو سال کاهش پیدا کرده است. روند اعتراضات دولت را به تفکر واداشته تا در کنش‌ها و قدرت‌نمایی‌های خود با ملاحظه بیشتر با مردم رفتار کند. واقعیت این است که اعتراضات اخیر به گرانی بنزین را طبقات بالا و متوسط جامعه نمایندگی نمی‌کردند بلکه بنیان اعتراض در غالب شهر‌های کشور اعم از تهران، شیراز، کرمانشاه و... طبقات پایین جامعه بودند. در واقع می‌توان اظهار داشت که نوع حرکت از پایین به بالا است و شاهد خودآگاهی بیشتر طبقات فرودست و محروم هستیم.»

این جامعه‌شناس در بخش پایانی گفته‌های خود، مهم‌ترین تاثیر اعتراضات اخیر را افزایش بی‌اعتمادی، ناامیدی و یاس در سطح کلان جامعه ارزیابی کرد و گفت: «مساله کنونی شکاف میان دولت با مردم است. فارغ از ضربه اقتصادی، بحث گرانی بنزین، ضربه سیاسی بزرگی را به دولت وارد کرد. اکنون مساله این است که نسل جوان و نوظهور چگونه می‌توانند با دولت تعامل کنند...»