خشونت در ادبیات کودک و نوجوان

رویداد۲۴  در تعدادی از رمان‌های نوجوان با حجم بالایی از توصیفات خشونت بار مواجه هستیم، به طور مثال در رمان‌هایی از دیوید آلموند با خشونتی بسیار سخت، عریان و آشکار روبرو هستیم که در شکل و ابعاد گوناگون به تصویر کشیده شده است .. از خشونت ناشی از جنگ در رمان تابستان زاغچه تا خشونت علیه همسالان در آتش خوار‌ها و خشونت فیزیکی و کلامی در کتاب وحشی..
حال این سوال مطرح است که آیا وجود خشونت در رمان‌های نوجوان مناسب و قابل دفاع است؟ آیا طرح خشونت به نوعی ترویج خشونت است؟ منتقدان می‌گویند: بود یا نبود خشونت نیست که کتاب را مناسب یا نامناسب میکند بلکه مهم نحوه پرداختن به آن است، پرداختن به خشونت نباید آن را پیش پا افتاده جلوه دهد یا کنش‌های تخریبگر را ترغیب کند.

منتقدان میگویند باید دید خشونت چه کمکی به داستان میکند آیا شخص خشونتگر از نتایج کارش آزار می‌بیند یا پاداش می‌گیرد؟ آیا شخص خشونتگر ابراز ندامت می‌کند؟ آیا خشونت امری عادی و پیش پا افتاده معرفی می‌شود؟

 

---

آنچه ما در رمان‌های دیوید آلموند از طرح و توصیف خشونت میبینیم این است که آلموند سعی میکند مخاطب را با همذات پنداری با شخصیت داستان و احساس درد و رنج ناشی از خشونت به سوی کنترل خشم هدایت کند.
چرخه‌ی خشونت همواره در رمان‌های آلموند شکسته میشود، اوسعی میکند نشان دهد که می‌توان به خشونت پایان داد.
آنچه از خشونت در کتاب‌های آلموند به تصویر کشیده میشود واقعیت‌های جهان امروز ماست، جنگ، مهاجران جنگی، درگیری‌های نوجوانان، خشونت‌های فیزیکی و کلامی همه واقعیت‌های غیر قابل انکاری هستند که آلموند آن‌ها را به تصویر می‌کشد و حس همدردی مخاطب نوجوان را با خود همراه میکند تا او اینگونه رفتار نکند

نکته قابل توجه دیگر در رمان‌های آلموند کارکرد هنر در مقابله با خشونت است، آلموند برای کاهش خشونت یا مقابله با آن از ابزار هنر استفاده می‌کند. در رمان آتش خوار‌ها شخصیت‌های داستان با استفاده از هنر عکاسی و در کتاب تابستان زاغچه با هنر نقاشی به مقابله با خشونت می‌روند و در کتاب وحشی میبینیم شخصیت اصلی رمان با نوشتن داستان و به پایان بردن آن و با کنترل خشمش از درد خود می‌کاهد و با تخلیه روانی موفق به حل مشکلات روحی خود می‌شود.

در انتها میتوان گفت چگونگی طرح خشونت و نحوه‌ی پرداختن به آن است که به حضور آن در کتاب‌های کودک و نوجوان اجازه‌ی بودن یا نبودن می‌دهد. در واقع میتوان گفت این نویسنده است که می‌تواند با مهارت خود از خشونت بر علیه خشونت استفاده کند و به کاهش خشونت در جهان امروز کمک کند.