ایران در گام چهارم خط قرمز غرب را رد کرد/ انتظارات تهران با توان اروپا همخوانی نداشت

رویداد۲۴ اردشیر سنایی، با اشاره به نزدیکی به زمان پایان ضرب‌الاجل ایران برای اتخاذ گام پنجم کاهش تعهدات برجامی و پیش‌بینی عبور از خط قرمز‌های غرب در این گام، در خصوص ادعای «رویترز» مبنی بر فعال شدن «مکانیسم حل اختلاف» از سوی سه کشور اروپایی عضو برجام در سال جدید میلادی گفت: فکر می‌کنم جمهوری اسلامی ایران تاکنون و در چهار گام قبلی از خط قرمز‌های اروپا عبور کرده است کما اینکه شاهد بودیم در گام چهارم و در عملیات گازرسانی به سانتریفیوژ‌های جدید، سایت هسته‌ای فردو به فعالیت پیشین خود بازگشت؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم ما خط قرمز‌های غرب را پیش از این رد کرده‌ایم.

وی ادامه داد: در همین چهارچوب نیز به نظر می‌رسد خبر خبرگزاری رویترز نیز با دو هدف منتشر شده است؛ نخست اینکه ایران را تهدید کنند که با مکانیسم ماشه مجددا کلیه تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا عملی خواهد شد و دیگر اینکه فشار مضاعفی به ایران وارد شود تا تهران را وادار کنند از برداشتن گام پنجم که در روز‌های آتی به وقع خواهد پیوست چشم‌پوشی کند.

سنایی افزود: البته شواهد حاکی از این است که اروپا تصمیم خود را گرفته و می‌خواهد بعد از اتخاذ این گام، بیش از پیش در کنار ایالات متحده قرار بگیرد و البته می‌توان گفت که هنوز نیز تا حدی تمام تلاشش این است که از یک طرف مانع برداشته شدن گام‌های بعدی ایران شده و از طرف دیگر نیز برجام را حتی با وجود اینکه نفس‌های آخر را می‌کشد، برای خود حفظ کند. در مجموع روند تحولات به گونه‌ای پیش می‌رود که ایران گام بعدی را برخواهد داشت و اروپا هم چاره‌ای جز این ندارد که مکانیسم حل اختلاف را فعال کرده و در پروسه فشار بر ایران گام بردارد.

این استاد روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که اگر پیش فرض ما این باشد که کاهش تعهدات برجامی برای وادار ساختن اروپا به اجرای تعهداتش انجام گرفت، ادامه روند آن با توجه به تهدید اروپا تا چه میزان این خواسته را به بن بست کشانده است، گفت: انتظاری که ما از اروپا داشتیم این بود که بتواند در مقابل فشار تحریم‌های آمریکا بایستد و امکان مبادلات اقتصادی را با ما فراهم کند و همچنین امکان فروش نفت ایران هم کماکان وجود داشته باشد که البته در همین پروسه کاهش تعهدات نیز متوجه شدیم انتظاراتمان با توان و پتانسیل این کشور‌ها هماهنگی نداشت؛ لذا انتظارات تهران فراتر از توان اروپا بود.

وی ادامه داد: البته از سوی دیگر نیز جمهوری اسلامی ایران به این فکر می‌کرد که اگر کاری انجام ندهد، طرف مقابل فکر می‌کند که این شرایط همیشگی است و انتظار اینکه کاری انجام شود وجود نداشت. شاید تهران هم از ابتدا می‌دانست که اروپا توان برآورده کردن چنین انتظاراتی را ندارد، اما چاره‌ای هم وجود نداشت و انتظار این بود که با یک سری اقدامات عملی طرف مقابل را وادار به تحرک کند که اگر نمی‌توانند تعهدات خود را برآورده کنند، به این فکر بیفتند که آمریکا را برای کاهش فشار راضی کنند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی همچنین در پاسخ به این سوال که اگر تحولات با همین روند پیش رفته و شاهد فعال شدن «مکانیسم ماشه» از سوی تروئیکای اروپایی باشیم؛ تا چه میزان پایان اجرای پروتکل الحاقی و در ادامه خروج از ان. پی. تی از سوی تهران قابل تصور و نزدیک به واقعیت خواهد بود، گفت: به نظر می‌رسد حتی پیش از عملی شدن این مکانیسم و در گام بعدی ایران، متوقف کردن اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در اولویت‌های تهران قرار دارد، اما در خصوص خروج از ان. پی. تی بعید می‌دانم که مسئولان کشور حتی اگر تحریم‌ها برگردد نیز به علت عواقب غیرقابل پیش‌بینی این اتفاق بخواهند از ان. پی. تی خارج شوند.