اختلاف تاریخی کرباسچی و عارف/ چرا کارگزاران لیست انتخاباتی از پیش بازنده منتشر کرد؟

رویداد۲۴ کارگزاران سازندگی لیست انتخاباتی منتشر کرد. لیستی که در آن نامی از برخی نمایندگان فعلی مجلس نیست و در عوض تعدادی از جوانان گمنام در آن قرار گرفته‌اند؛ بعضی تعجب کردند و بعضی حمایت. اما کسی که تحولات چند سال اخیر اصلاح طلبان با خبر باشد می‌داند این اختلاف ریشه در سال‌های گذشته دارد. کرباسچی و عارف سال‌هاست یک دله نشده‌اند.

گفته می‌شد مشکل کرباسچی با عارف شخصی است و به دهه شصت و زمان استانداری کرباسچی در اصفهان و ریاست عارف در دانشگاه صنعتی اصفهان باز می‌گردد. این اختلاف از سال ۹۲ جدی شد. در محافل اصلاح طلبان می‌گویند شب انتخابات ۹۲، این کرباسچی بود که خاتمی را قانع کرد از روحانی حمایت کند و به عارف دستور انصراف بدهد. عارف هنوز از آن روز عصبانی است و هنوز از کرباسچی گله دارد. در مقابل اعضای کارگزاران معتقدند عارف بعدا سعی کرد دوستان خود را وارد شورای عالی کند تا در موقعیت مشابه، دستانش خالی نباشد.

زمانی که سهم کارگزاران از شورای عالی کمرنگ شد، انتقاد از عملکرد این شورا و شخص عارف در بین کارگزاران بیشتر شد تا جایی که برخی تصور می‌کردند این اختلاف نظر‌ها به خاطر رقابت زودهنگام جهانگیری و عارف در انتخابات ۱۴۰۰ باشد.

غلامحسین کرباسچی که یکی از صریح‌ترین چهره‌های سیاسی ایران محسوب می‌شود به صراحت در میانه این اختلاف قرار گرفت و عملکرد عاررف را نقد کرد: «آقای عارف که روزی در مقام ریاست دانشگاه تهران مانع سخنرانی آقای عبدالکریم سروش شد یا آقای سیدجواد طباطبایی را از معاونت پژوهشی برداشت یا روزی دیگر برخورد‌هایی با انجمن اسلامی داشته چطور امروز به شخصیت محوری اصلاحات تبدیل شده و از او برای هر منصب و مقامی صحبت می‌شود. امروز از خود آقای عارف بپرسید، تعریف شما از اصلاحات چیست؟ بپرسید آیا حرف‌های آقای آرمین یا آقای تاجزاده را قبول دارید؟»

کرباسچی البته در کنایه زدن خود جریان شعسا را هم بی نصیب نگذاشت «در جبهه اصلاحات اگر ما خودمان نقص و آسیبی می‌بینیم نباید لاپوشانی و توجیه کنیم. ما به کرات فردی را در مسئولیت‌هایی به کار گرفته‌ایم و بعد فهمیدیم که اشتباه بوده، یا در بخشی یک مکانیسم ایجاد کردیم و بعد فهمیدیم، درست نبوده است. اگر آن معیار‌ها و تعاریف هویتی وجود داشته باشد هر کدام از این موارد را می‌توان با آن تعریف سنجید. دیگر نمی‌توانیم بدون دلیل بگوییم فلان فرد خوب است یا خوب نیست، بلکه می‌توانیم با سند و معیار بگوییم که او برای مثال دیر سر کار می‌آید یا به مسئولیت خود پایبند نیست.»

بیشتر بخوانید: کدام اصلاح طلبان لیست انتخاباتی دادند؟ کدام اصلاح طلبان سکوت کردند؟

به گزارش رویداد۲۴ سال ۹۴ نیز شایعه بود کارگزاران با سرلیستی عارف مخالف است و اختلاف تا جایی بالا گرفت که هاشمی رفسنجانی هم به این موضوع ورود پیدا کرد و حتی در برخی از خبر‌ها آمده است که در این مورد تذکراتی نیز به کرباسچی داده بود.

آخرین کنایه کرباسچی به عارف هم مربوط به زمانی است که عارف نامزد انتخابات نشد. کرباسچی در واکنش به این تصمیم گفته بود «نمی‌دانم چرا آقای عارف ثبت نام نکرده است، شاید ایشان یک طرحی برای انتخابات ریاست جمهوری دارند و می‌خواهند وقتشان را بیشتر در آن زمینه بگذارند، یا شاید فکر کردند رای نمی‌آورند و سنگین‌تر این است که حضور پیدا نکنند، یا شاید هم دیده‌اند در مجلس کار مهمی را پیش نبرده‌اند و با خود گفته‌اند چه دلیلی دارد به مجلس بروم و یک صندلی را اشغال کنم.»

ماجرا از خرداد ۹۶ جدی‌تر شد؛ وقتی لیست امید در شورای شهر تهران برنده انتخابات شد و قرار شد محسن هاشمی به عنوان ریاست شورای شهر انتخاب شود و محمدعلی نجفی به عنوان شهردار تهران انتخاب شود. روی کاغذ کارگزاران سازندگی برنده انتخابات بود، اما خیلی زود مشخص شد که این طیف‌بندی فقط روی کاغذ بوده است. گویا نه نجفی به آنچه کارگزاران تئوریزه می‌کرد، باورد داشت و نه محسن هاشمی در قامت رئیس شورای شهر تهران توانسته بود شورا را به سمتی که مورد نظر خود بود هدایت کند.

اختلاف و ائتلاف

همراهی کارگزاران سازندگی و اصلاح‌طلبان جوانی که بعدا جبهه مشارکت را تاسیس کردند، تا سال ۸۴ ادامه داشت. هرچند حذف هاشمی رفسنجانی از فهرست جبهه مشارکت در انتخابات مجلس ششم تا حدی خانواده هاشمی را نسبت به این جریان بدبین کرده بود، اما ارتباطات در سطوح دیگر محکم و محکم‌تر می‌شد.

سال ۸۴ تلاش زیادی شد تا نیرو‌های سیاسی اصلاح‌طلب و توسعه‌گرا روی گزینه‌ای مثل میرحسین موسوی یا محمدعلی نجفی به توافق برسند. اما این اتفاق رخ نداد. با این حال، جبهه مشارکت، دور دوم انتخابات تمام‌قد از هاشمی حمایت کرد. شاید همین حمایت بود که موجب شد سال ۸۶، دو حزب لیست مشترکی با نام یاران خاتمی منتشر کنند و هاشمی و خاتمی دست در دست هم پای صندوق رای حاضر شوند. این ائتلاف تا خرداد ۸۸ و حمایت این دو جریان از میرحسین موسوی ادامه داشت.

لیست عجیب کارگزاران با برند هاشمی

بهمن ۹۸، شاید نقطه پایانی بر این ائتلاف باشد. کارگزاران سازندگی لیست انتخاباتی داد. لیستی که روزنامه سازندگی با تیتر «یاران هاشمی» آن را منتشر کرد و بعدا حسین مرعشی گفت که خاتمی به آن‌ها گفته‌ای کاش در سراسر کشور لیست انتخاباتی منتشر می‌کردید. البته این لیست با واکنش‌هایی هم مواجه شد.

یک منبع آگاه به رویداد۲۴ می‌گوید اختلافات درونی کارگزاران برای این لیست بالا بوده است. برخی موافق حضور در انتخابات نبودند. حتی لیست اولیه با لیستی که دو سه روز بعد منتشر شده بود، چهار اختلاف اساسی داشت. در دو مورد نامزد‌های لیست تغییر کردند و مثلا خانم فریده اولادقباد در فهرست اولیه قرار نداشت و در فهرست نهایی اضافه شد و در دو مورد اسامی نامزد‌های انتخاباتی، اشتباه چاپ شده بود. برخی اخبار از اختلاف‌های درونی حزب کارگزاران درباره لیست هم صحبت می‌کنند و گویا همه اعضای حزب موافق انتشار آن در شرایط فعلی نبوده‌اند.

اسماعیل گرامی مقدم از جمله افرادی بود که از لیست کارگزاران انتقاد کرد. او معتقد بود کارگزاران نباید به سراغ چهره‌های دست چندم می‌رفت و به جای لیست سی نفره، لیست کوتاه‌تری منتشر می‌کرد. شاید کارگزاران قصد داشته با لیست سی نفره پیامی را به بعضی نمایندگان فعلی مجلس برساند که آن‌ها را برای نمایندگی لیست امید مناسب نمی‌داند.

به گزارش رویداد۲۴ مصطفی کواکبیان و محمدعلی وکیلی، شاخص‌ترین چهره‌هایی بودند که از فهرست کارگزاران کنار گذاشته شدند. مرعشی در واکنش به حذف این نام‌ها گفته بود دوستان ما تاکید داشتند هر ۱۳ نماینده‌ای که از لیست امید باقی مانده‌اند در لیست باشند، ولی ما خود را محدود به هر پیش‌شرطی نمی‌دانستیم و عملکرد نمایندگان لیست امید برای ما در قرار دادن آن‌ها در لیست از اهمیت بالاتری برخوردار است.

در واکنش به این فهرست، کواکبیان یک فیلم تبلیغاتی در رسانه‌های همسو با خود منتشر کرد و خود را یار واقعی هاشمی خواند. در همایش حامیان وکیلی در ورزشگاه شیرودی نیز، از یک طرف یاسر هاشمی در حمایت از وکیلی سخنرانی کرد و از طرف دیگر پیام فائزه هاشمی قرائت شد که در آن آمده بود «در روز‌های گذشته لیست (یاران هاشمی) از طرف حزب کارگزاران سازندگی ایران اسلامی برای رقابت در انتخابات مجلس شورای اسلامی (دوم اسفند) منتشر شد. اما در این لیست جای برخی یاران آقای هاشمی از جمله دکتر محمدعلی وکیلی خالی بود. دکتر وکیلی از جمله یاران نام آشنا چه در بودن و چه در نبودن ایشان است. دکتر وکیلی و رسانه‌اش روزنامه ابتکار در وفاداری به آقای هاشمی و تفکراتش سنگ‫تمام گذاشت. شایسته بود که در تنظیم این لیست همراهان واقعی و صدیق ایشان فراموش نمی‌شدند و از حضور وکیلی‌ها در لیست، جهت نشان دادن مرام هاشمی‫ بهره برده می‌شد.» ‬‬‬‬

لیست کارگزاران با چنین سابقه‌ای منتشر شد. اخبار غیر رسمی نشان می‌دهد این لیست توفیقی نداشته؛ چه آنکه حمایت بدنه اصلاح طلبان را نداشته است. کارگزاران در شرایط کنونی از اقدام خود دفاع می‌کنند. سال‌ها بعد شاید بتوانند به این پرسش پاسخ دهند که چرا اعتبار حزب خود و البته اعتبار هاشمی را در شرایطی به حراج گذاشتند که خود از قبل می‌دانستند به اصلاح طلبان در این انتخابات امیدی نیست.