گزارش‌های نصفه و نیمه!/ آمار کشته‌شدگان اعتراضات آبانماه چقدر قابل استناد است؟
رویداد۲۴ سرانجام آمار کشته شدگان اعتراضات آبانماه منتشر شد؛ آنهم در شرایطی که اعتراضات مردمی به خاطر قتل جورج فلوید، به سرتاسر آمریکا کشیده است. در ایران مجتبی ذوالنوری رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم با ارایه آماری از خسارات جانی و مالی حوادث آبان ۹۸، تعدا کشته‌های این حوادث را ۲۳۰ نفر اعلام کرد.
آنگونه که ذوالنور گفته ۷ درصد در درگیری‌های مستقیم با نیرو‌های انتظامی جان باختند و ۱۶درصد در حمله به مراکز نظامی و انتظامی جان خود را از دست دادند. همچنین ۳۱ درصد در حمله به مراکز عمومی مثل فروشگاه‌ها، پمپ بنزین‌ها، بانک‌ها و مساجد جان باخته‌اند و ۲۰ درصد از جان باختگان در قالب نیرو‌های تامین کننده امنیت و نظم بوده‌اند.
بنا به آماری که ذوالنوری ارائه کرده، ۲۲ درصد از جانباختگان سابقه محکومیت‌های کیفری داشته‌اند و ۲۶ درصد جزو آشوبگران نبودند و به دلایل نامعلوم جان باخته‌اند؛ مثلاً شقیقه آنها از فاصله سه متری هدف قرار گرفته بود.
ذوالنوری همچنین گفته در این اعتراضات ۴۹۷ مرکز دولتی و بخش خصوصی مورد خسارت جدی قرار گرفت. ۴۲۲ خودرو مردم آسیب جدی دیدند و سوختند.۲۳۰ خودرو دولتی و عمومی را آسیب دیدند و به ۵۶۹ خودرو و موتور نیرو‌های امنیتی و انتظامی آسیب زده شد. همچنین ۹۹۱ بانک یا تخریب شد یا آتش زده شده و۱۲۳ مرکز سوخته و تخریب شد.
چند روز پیش وزیر کشور گفته بود به زودی تعداد کشته‌های آبان ماه اعلام می‌شود. او تلویحا گفته بود تعداد کشته‌ها بین ۲۰۰ تا ۲۲۵ نفر است. او گفته بود «حدود ۴۰ یا ۴۵ نفر یعنی حدود ۲۰ درصد کشته‌شدگان، افرادی بودند که با سلاح‌هایی کشته شدند که سلاح سازمانی نبود و آنها شهید محسوب می‌شوند.»
به گزارش رویداد۲۴ این آمار در حالی اعلام می‌شود که رسانه‌های خارج از کشور رقمی بسیار بالاتر را به عنوان تعداد کشته‌های آبان اعلام کرده بودند. یک خبرگزاری خارجی عدد ۱۵۰۰ نفر را نیز اعلام کرده بود که بعد از مدتی تبدیل به محل تحلیل فعالان سیاسی خارج از کشور شد.
البته در همین آمار تفکیک استانی مشخص نیست. به عنوان مثال در ماجرای اعتراضات به افزایش قیمت بنزین، خشونت در منطقه خوزستان و ماهشهر بسیار زیاد شد و گفته شد معترضان به سمت نیزاری کشانده شدند و آنجا کشته شدند. پس از آن فیلم‌هایی از مردم منطقه منتشر شد که می‌گفتند چرا برای ما نفربر و دوشکا آورده‌اند. با چنین شرایطی معلوم نشده چند نفر در استان خوزستان کشته شدند.
بیشتر بخوانید: مردم ماهشهر: مگر ما کی هستیم که برایمان دوشکا و نفربر آوردید؟ +فیلم
همچنین تفکیک سنی کشته شدگان موضوع دیگری بود که در آمارهای ذوالنوری به آن اشاره نشده است. برخی خانواده‌ها از کشته شدن فرزندان نوجوان خود گفته بودند که به این موضوع نیز در گزارش امروز هیچ اشاره‌ای نشده است. در حقیقت آمار کشته شدگان آبانماه که پس از هفت ماه منتشر شده، به گونه‌ای است که به علت کلی بودن آن اساسا قابل استناد نیست.
در جریان اعتراضات آبان به گرانی بنزین، اجساد افراد مختلف در حاشیه سدها و اطراف شهر پیدا شده است. در برخی موارد مانند استان خوزستان، مشخص بود که اجساد مربوط به درگیری در نیزارهای ماهشهر بود و در موراد دیگر مشخص نبود اجساد مشکوک چگونه کشته شده‌اند.
روز دوشنبه محمود صادقی نماینده تهران در مجلس دهم در پاسخ به این پرسش که چرا نمایندگان مجلس دهم آمار کشته شدگان آبان ۹۸ را اعلام نکردند، می‌گوید: «در مجلس دهم تلاش شد در قالب کمیسیون اصل ۹۰ و کمیسیون‌های سیاسی این کار پیگیری شود و گزارش‌های مفصلی نیز مطرح شد، اما از آنجایی که این پیگیری‌ها با مسئله انتخابات و کرونا پیوند خورد و همچنین جنبه محرمانه و امنیتی پیدا کرد، کسانی که مطلع شدند ریسک اعلام آن را نپذیرفتند.»
آنگونه که صادقی گفته مجلس دهم بار‌ها این موضوع را پیگیری کرد و حتی موضوع استیضاح وزیر کشور نیز درهمین راستا بود. نمایندگان تهران نیز دیدار‌های طولانی از برخی مناطق از جمله اسلامشهر داشتند، اما چون آمار‌ها جسته و گریخته بود، یکجایی باید این آمار‌ها تجمیع می‌شد تا مشخص شود چه تعداد جان‌باخته و مجروح بوده‌اند و که تعداد از نیرو‌های انتظامی را هم شامل می‌شد. من آمار ۲۴۹ یا ۲۵۰ نفر کشته را شنیده بودم که به آماری که آقای رحمانی فضلی و سازمان عفو بین‌الملل هم اعلام کرده‌اند، نزدیک است.
بیینید: توزیع عادلانه تیر! / چرا استیضاح وزیر کشور اعلام وصول نمی‌شود؟
عفو بین الملل کشته شدن ۳۰۴ نفر را در ایران تایید کرده است؛ با این حال به خاطر محدودیت‌های قانونی، امکان فعالیت این سازمان‌ها در ایران وجود ندارد و نمی‌توان با اطمینان به این ارقام استناد کرد.
به ادعای سازمان عفو بین الملل بین روز‌های ۲۵ تا ۲۸ آبان (۱۵ تا ۱۸ نوامبر) دست‌کم ۳۰۴ نفر در اعتراضات کشته و هزاران نفر مجروح شدند.
عفو بین الملل می‌گوید این‌ها شامل نوجوانان هم بوده است. در این گزارش به نام محمد داستانخواه ۱۵ ساله که در شیراز هنگام بازگشت از مدرسه به خانه از ناحیه قلب هدف قرار گرفت و کشته شده و علیرضا نوری ۱۷ ساله که در شهریار در استان تهران کشته شد، اشاره شده است.
بیینید: آمارهای محرمانه؛ از قرارداد مربی تیم ملی تا تعداد جان باختگان اعتراضات
به گزارش رویداد۲۴ اعتراضات آبان ماه حداقل ۲۸ استان کشور را درگیر کرد. رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور گفته بود: «سه استان در جریان حوادث اخیر، هیچگونه ورودی به زندان نداشته‌اند.» این سخنان بازتاب فراوانی داشت و برخی اینگونه تفسیر کردند که وقتی افراد بازداشت نشدند، یعنی در خیابان کشته شده‌اند.
شمخانی در دیدار خانواده یکی از کشته‌شدگان حوادث آبان ماه گفته بود «بیش از ۸۵ درصد از جانباختگان رخداد‌های اخیر در شهرستان‌های تهران در هیچیک از تجمع‌های اعتراضی حضور نداشته‌اند و به صورت مشکوک با سلاح‌های سرد و گرم غیر سازمانی کشته شده‌اند؛ لذا اجرای پروژه کشته‌سازی از سوی معاندین در این منطقه قطعی است.»
سخنان شمخانی هم در تناقض با اظهارات دیگر مسئولان بود و حاشیه‌ساز شد. مثلا دبیر شورای عالی امنیت ملی می‌گفت «بیش از ۸۵ درصد از جانباختگان حوادث اخیر در شهرستان‌های تهران در هیچیک از تجمع‌ها حضور نداشتند و به صورت مشکوک با سلاح‌های سرد و گرم غیرسازمانی کشته شده‌اند.» از آن سو دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه آمار متناقض دیگری اعلام می‌کرد: «۸۵ درصد کشته‌ها مربوط به نیرو‌های امنیتی یا افرادی بوده که در حال دفاع از منازل خود در برابر تهاجم آشوبگران بوده‌اند.»
با این حال تعداد کشته‌شدگان از همان زمان اعلام نشد و شهادت سردار سلیمانی و شلیک به هواپیمای اوکراینی، انتخابات مجلس یازدهم و شیوع ویروس کرونا هم به مرور این اتفاقات را به حاشیه برد.
قبل از این حوادث سخنگوی قوه قضائیه، سازمان پزشکی قانونی و وزارت کشور مدام اصرار داشتند که آنها نهاد مربوط برای اعلام تعداد کشته‌شدگان آبان نیستند. مثلا سخنگوی قوه قضائیه گفته بود «در ارتباط با بازداشت شدگان مسئول ما هستیم و آمار هم دست ماست. در جلسات قبل آمار را هم اعلام کردم، اما این بازداشت‌شدگان از یک عددی شروع شد و به لحاظ سیاستی که داشتیم، کاهش یافت، زیرا بین معترض و اغتشاشگر که بانک و پمپ بنزین آتش زده و آدم کشته تفاوت قائل شدیم. در بحث جانباختگان نهاد متولی شورای امنیت است و قطعا شورای امنیت در مقطع مناسب در این ارتباط اطلاع‌رسانی خواهد کرد.»
محمدعلی وکیلی در جریان تبلیغات انتخابات گفته بود «جیب مردم کفاف ریسک تصمیم‌گیری‌های غلط را ندارد و شاهد آن حوادث آبان ماه سال ۹۸ است. حضور مردم در اعتراضات آبان ماه برای این بود که صدای شکستن استخوان‌هایشان را زیر بار وضعیت معیشتی به گوش ما برسانند. معنایش این نبود که آنها انقلاب دیگری خواهند کرد؛ بلکه آنها دیدند تصمیمی که گرفته شده با تبی که در جامعه وجود دارد متفاوت است.»
امروز در حالی که به صورت رسمی اعلام شده ۲۳۰ نفر تنها در ۳ روز کشته شده‌اند، سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران از همدردی با معترضان آمریکایی سخن گفته و تاکید کرده «دنیا صدای مظلومیت آنها را شنیده و کنار مردم آمریکا ایستاده است.» این در حالی است که وزارت امور خارجه در قبال کشته‌شدگان ایران هیچگونه موضعی نگرفته بود.
قوه قضائیه در ایران چرا اینجوریه؟ 
