پس‌ِ پشتِ "استیضاح حسن روحانی"

رویداد۲۴  از زمان آغاز به کار یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، هنوز مدت زیادی نگذشته، اما در همین مدت مجلس شمشیر را از رو برای دولت بسته است و در تقابل با دولت قد علم کرده است. آنچه طرح استیضاح رئیس جمهور از سوی مجلس را چندان عجیب نمی‌نمایاند.

روز شنبه متن طرح سوال نمایندگان از رئیس جمهور منتشر شد و یکشنبه، مجلس محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه را به توپ انتقادات تند خود بست.

سیر روند مجلس یازدهم تا کنون نشان می‌دهد تصور همراهی مجلس با دولت خطاست. رویه‌ای که شاید نخستین گام آن با توئیت کریمی قدوسی درباره خروج از برجام و انتقادات تند و تیز نمایندگان مجلس از فضای مجازی برداشته شد که دومی در جلسه با وزیر ارتباطات و فناوری بیشتر نمود یافت. سپس نوبت به جلسه با وزیر کشور شد تا یکی دیگر از صحنه‌های تقابل با دولت رونمایی شود. اما روند تقابل با دولت به همین جا ختم نشد. رؤسای کمیسیون‌های مجلس دست به کار شدند و در نامه‌ای انتقادی به رئیس جمهور بار دیگر نشان دادند مجلس سر یاری با دولت ندارد و یک سر انتقاد از دولت است. چنانچه رؤسای کمیسیون‎های مجلس به محض پایان کار و تشکیل کمیسیون‌های مجلس در نامه خود با لحنی تند و گزنده رئیس جمهور را به خاطر وضعیت کنونی شماتت کردند.

در این نامه آمده بود «از شما تقاضامندیم نصیحت این برادران ایمانی خود را بپذیرید و روند هفت ساله مدیریت خود را تغییر دهید چرا که مجلس یازدهم با هدف احیای انقلابی‌گری پا به میدان گذاشته و بر سر آرمان‌های خود خواهد ایستاد، پس بنای آنچه سابقاً با مجلس داشته‌اید را کنار بگذارید و بدانید نمایندگان مردم در مجلس یازدهم در مقابل حقوق مردمی که در طول تاریخ بی‌نظیرند، سکوت نخواهند کرد.»

این نامه نشان می‌داد مجلس یازدهم قرار دارد طرحی متمایز از مجلس دهم در برابر دولت بیندازد؛ طرحی که هر چه باشد قرار بر مدارا و تعامل ندارد. آن‌ها دراین نامه جز این که از روحانی خواسته بودند از مسیر هفت ساله مدیریت خود به عقب بازگردد توصیه دیگری نداشتند. نامه‌ای که به گفته محمدصالح جوکار رئیس کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی مجلس یک تذکر به رئیس جمهور بود.

تذکری که سپس با رونمایی از طرح سوال از رئیس جمهوری جدی‌تر شد. آنچه که می‌تواند پیش بینی‌های پیش از این برای مقابله با دولت را بیشتر محقق سازد و این را عیان سازد که طرح استیضاح رئیس‌جمهور از سوی مجلس اقدامی دور از ذهن نیست. اقدامی که پیش از این در زمان انتخابات، برخی از آن‌ها وعده‌اش را داده بودند.

بر این اساس شاید طرح سوال از رئیس جمهور خیز مجلس برای حمله بعدی به دولت آن هم با طرح استیضاح رئیس جمهور باشد؛ خیزی بلند که حتی سوال از وزرای اقتصادی دولت را رد کرده و راهی میان بر از طریق طرح سوال از رئیس جمهور را برگزیده است. راهی که شاید برد خبری آن خیلی بیشتر از طرح سؤال از وزرای اقتصادی باشد.

چو دانی و پرسی سوالت خطاست

محمدرضا خباز نماینده ادوار مجلس و فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره احتمال طرح استیضاح رئیس جمهور در مجلس یازدهم گفت: در آذر و آبان ماه ۱۳۹۸، مجموعه‌ای از افرادی‌که امروز قوه مقننه کشور را به دست گرفتند بحث‌هایی را برای مردم مطرح می‌کردند و در رسانه‌هایی که در اختیار داشتند به مردم قول‌هایی می‌دادند که مهمترین آن‌ها رفع مشکلات اقتصادی و وعده آرامش اقتصادی بود. اما بعضی از آن‌ها که سیاسی‌تر بودند رسما اعلام می‌کردند کسانی به مجلس بیایند که برای استیضاح رئیس جمهور آمادگی داشته باشند یعنی کسانی که حوصله این کار‌ها را ندارند تلاش برای آمدن به مجلس نکنند.

وی افزود: معنی این حرف‌ها این بود که پیش از ورود به مجلس نقشه راهی برای خود آماده کرده بودند که اگر به مجلس راه پیدا کنند استیضاح رئیس جمهور را امضا و به مجلس خواهند برد. آن زمان عده‌ای حرف‌های آن‌ها را جدی نمی‌گرفتند، اما حالا به تدریج مشخص شده و واقعیت یافته است و دم خروس پیدا شده است. به این معنی که هنوز یک ماه و نیم از عمر مجلس نگذشته به جای ارائه راه حل در مقابل دولت ایستادند. چون سوال و انتقاد کردن خیلی آسان است و جز به خداوند متعال و ۱۴ معصوم می‌توان به همه انتقاد کرد و ده‌ها محور انتقادی را پیش کشید. اما آنچه مسلم است انتقاد اگر جنبه سازندگی داشته باشد و منتقد هدفش اصلاح امور باشد باید در لحن و بیانش و تعیین ادبیاتی که برای سخن گفتن انتخاب می‌کند دلسوزی و همراهی و حل مشکل به چشم بخورد. اگر در مسیر انتقاد خود از دولت، راه حل ارائه می‌کردند طبیعتا مشخص می‌شد هدف‌شان اصلاح امور است در غیر این صورت همه شرایط کشور را می‌دانند و، چون دانی وپرسی سوالت خطاست.

خباز ادامه داد: برای مثال، کاهش ارزش پولی ملی امروز به خاطر نقدینگی فوق العاده‌ای است که دست بخش خصوصی است. نقدینگی دست بخش خصوصی ۳۰۰۰ میلیون تومان است. یعنی این قدر رشد نقدینگی بالا رفته است که این نقدینگی یک روز به سوی ارز می‌رود ارز می‌رود بالا، روز‌های دیگر به سوی طلا، مسکن یا ماشین و قیمت آن‌ها بالا می‌رود. شرایط امروز مانند آمدن سیلی است که در شهر افتاده و بنیان‌های شهر را خراب خواهد کرد. اگر سیلی درون شهر افتاد سیل زدگان نباید بر سر هم بزنند باید به فکر چاره باشند. دعوا کردن بر سر این که سیل آمده اظهر من الشمس است. یا نمایندگان برای حل مشکل پیشنهاد دارند یا فقط می‌خواهند این چهار سال را به صورت سیاسی با دعوا‌های سیاسی که هیچ به درد مردم نمی‌خورد و از داخلش چیزی نصیب مردم نخواهد شد بگذرانند.

نماینده ادوار مجلس اظهار کرد: ظاهر حرکات مجلس نشان می‌دهد مجلس قصد اصلاح امور را ندارد. فقط می‌خواهد بر دولت فشار بیاورد. من با فشار وارد کردن بر دولت مخالف نیستم. من خودم ۱۶ سال نماینده بودم سوال و استیضاح، ابزار مجلس است باید از این ابزار درست و به جا استفاده کرد. مانند تیغ جراحی است که اگر جراح سوءاستفاده کند به جان مریض می‌افتد و هیچ اثری ندارد.

او اضافه کرد: اگر نمایندگان دلیل مشکلات را نمی‌دانند مطالعه کنند اگر می‌دانند راه حل ارائه کنند تا مشکلات حل شود. در غیر این صورت چیزی جز دعوا و درگیری گیر مردم نمی‌آید. در شرایطی که دشمنان ما، خودشان بیشتر از ما و چند برابر ما درگیر کرونا هستند ما مسئله کرونا را برای زدن دولت مطرح می‌کنیم.

این فعال سیاسی بیان کرد: نمایندگان اگر دنبال استیضاح باشند دنبال دعوای سیاسی هستند. آن‌ها تعدادی افراد تندرو هستند که حامیان تندرویی دارند که اغلب هم فیلم سخنرانی‌های شان در فضای مجازی منتشر می‌شود. آن‌ها به ارکان نظام می‌تازند به آن‌هایی که نمی‌تازند از عواقبش می‌ترسند اگرنه به هیچ چیزی رحم نمی‌کردند. این گروه مجموعه افرادی را به مجلس فرستادند و حالا این افراد در پی تامین خواست این گروه تندرو هستند که جز به جنگ و درگیری و تندروی تن به چیزی نمی‌دهند.

خباز ادامه داد: من بار‌ها گفتم اسیتضاح و برکناری رئیس جمهور در شرایط فعلی کشور امکان پذیر نیست و بزرگان کشور اجازه نخواهند داد آقایان دست به این کار بزنند و در آخرین مرحله جلوی تندی‌های آنان را که امنیت کشور را به خطر می‌اندازند می‌گیرند، اما این نمایندگان تا حدی جولان می‌دهند تا موکلان تندروشان در بیرون از مجلس از رفتار آن‌ها خوشحال باشند و رفتار نامناسب آنان را تحسین کنند.

جلسه سران قوا تشکیل شود

حسین کنعانی‌مقدم فعال سیاسی اصولگرا نیز در این باره گفت: قاعدتا یکی از مهمترین وظایفی که مجلس دارد نظارت است که با سوال و استیضاح صورت می‌پذیرد. اما در شرایط فعلی ما نیاز داریم که قوا دست به دست هم بدهند تا مسایل را حل و فصل کنند.

وی همچنین به طرح پیشنهاد تشکیل جلسه سران سه قوه به جای طرح پرسش از رئیس جمهور پرداخت و اظهار کرد: لازم است جلسه سران قوا، تشکیل شود و در باره مسایل اقتصادی از رئیس جمهور سوال شود و اگر راهکاری هست ارائه شود. اما کشاندن این مباحث به صحن علنی مجلس با توجه به التهابات موجود در جامعه و مسایل و مشکلات موجود که مشکلی را حل نمی‌کند بلکه مشکلی به مشکلات دیگر اضافه می‌کند و آن این است که دولت در شرایطی که با بیماری کرونا و مسایل دیگر درگیر است باید عکس العمل نشان بدهد و این نتیجه‌ای نخواهد داشت جز اینکه با مباحثی که در جلسه مجلس مطرح می‌شود دولت تطهیر خواهد شد و موجب نخواهد شد تا دولت، رفتارش را تغییر بدهد و مسایل حل و فصل شود. اما اگر جلسه سران قوا تشکیل شود باید رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه با رئیس جمهور اتمام حجت کنند و اگر کمکی لازم است انجام بدهند اگر قانونی لازم است وضع شود اگر قوه قضائیه باید کاری کند انجام دهد و دولت هم تعهد بدهد از راهبرد‌های مقننه و قضائیه در مسایل اقتصادی استفاده کند و نگذارد شرایط بیشتر از این بحرانی‌تر شود.

بیشتر بخوانید: بحرانی به نام "سال آخر ریاست‌جمهوری"

وی افزود: رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه می‌توانند درخواست تشکیل این جلسه را بدهند. اما در این جلسه قرار بر این نباشد که آقای روحانی را محکوم و تنبیه کنند بلکه جلسه‌ای برای یافتن راهکار باشد تا دست به دست هم مسایل را حل کنند و گر نه دعوا بین قوا منفعتی برای مشکلات کشور ندارد.

او ادامه داد: مجلس یازدهم از ابتدای تشکیل خود می‌خواهد از قدرت نظارتی خود برای حل مسایل و مشکلات بیشتر استفاده کند خواه ناخواه وزرا را می‌خواهد تا در کمیسیون‌های مختلف طرح سوال بکنند و کار را دنبال کنند، اما رقابت سیاسی بین قوا سم مهلکی برای نظام است و ما باید از آن پرهیز کنیم. رقابت مال زمان انتخابات است و نباید پس از استقرار قوا این رقابت سیاسی تاثیری بر عملکرد سران قوا داشته باشد.