روی دیگر سکه استعفای نخست وزیر لبنان

رویداد۲۴ نخست وزیر لبنان به دلیل فشار‌های خارجی و داخلی به دولت این کشور استعفای خود را تقدیم میشل عون رییس جمهور لبنان کرد و وی نیز علیرغم میل باطنی خود این استعفا را پذیرفت، اما در عین حال، عون، حسان دیاب را تا تشکیل دولت جدید، در سمت نخست وزیر پیش‌برد امور لبنان منصوب کرد.

استعفای نخست وزیر لبنان پس از آن صورت گرفت که مخالفان داخلی و خارجی در جریان انفجار مهیب سه شنبه گذشته بندر بیروت که جان بیش از ۱۷۰ نفر را گرفت و بیش از ۵ هزار زخمی و نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار خسارت دربر داشت، یک هجمه بزرگ تبلیغاتی و رسانه‌ای علیه دولت ۸ ماهه حسان دیاب براه انداخته و او را مقصر همه بدبختی‌های لبنان قلمداد کردند.

دیاب طی سخنانی، هدف فشار‌های داخلی و خارجی برای استعفای خود را بازگشت دوباره طبقه فاسد به قدرت اعلام کرد و گفت، "وجود فساد مزمن در کشور و طبقات سیاسی باعث فاجعه بیروت شد؛ کسانی که فساد آن‌ها فاجعه انفجار بیروت را آفرید، باید از خود خجالت بکشند که با دولت من که موفقیتش وجود آن‌ها را تهدید می‌کرد.

همکاری نکردند".

نخست وزیر پیشبرد امور لبنان تاکید کرد که " (مخالفان) واقعیت‌ها را جعل و حقایق را تحریف کردند و گناهان بزرگی مرتکب شدند، چراکه می‌دانند موفقیت دولت لبنان به معنای تغییر این طبقات بود. تمام دغدغه ما نجات کشور است و ما به خاطر آن‌ها بسیار تحمل کردیم، اما صدا‌های ناهنجار قطع نشد".

دوره شش ماهه نخست وزیری حسان دیاب

به رغم تحمیل سه دوره اعتراض و در ادامه تبدیل آن به اغتشاش به دلیل فساد موجود و ناکارآمدی در دولت قبل لبنان که توسط عوامل داخلی و خارجی در این کشور کلید خورد و منجر به استعفای سعدالدین حریری نخست وزیر سابق لبنان در پنجم آبانماه سال گذشته شد، "حسن دیاب" که فردی ملی گرا و بدون گرایش به جریان‌های سیاسی لبنانی بود از تاریخ دوم بهمن ماه سال گذشته سکان هدایت کابینه لبنان را با اعتماد میشل عون رییس جمهوری و سپس پارلمان این کشور به عهده گرفت؛ فردی که توانست دست‌های برخی از عوامل داخلی و خارجی در بحرانی کردن لبنان را نمایان کند و در اقدامی که اکثر ناظران منطقه آن را تحسین کردند، ارزش نرخ لیره لبنان را که در مقابل ارز‌های خارجی کم ارزش شده بود، تا حد زیادی به سطح گذشته بازگرداند.

اقدامات ملی حسن دیاب در مبارزه با فساد و مشکلات اقتصادی که مورد تشویق بسیاری از مردم لبنان و جریان‌های لبنانی قرار گرفت، در عین حال به مذاق جریان غرب گرای ۱۴ مارس و کشور‌هایی همچون آمریکا، فرانسه و عربستان خوش نیامد و آن‌ها در چند ماه اخیر سعی کردند به هر طریق چوب لای چرخ دولت فعلی لبنان بگذارند، چرا که آن‌ها نگران بودند که موفقیت دولت حسن دیاب، موفقیت مردم لبنان و جریان ۸ مارس و در راس آن حزب الله تلقی شود.

دولت دیاب در مدت بیش از شش ماه فعالیت خودعلاوه بر پیامد‌های کرونا با چالش‌های اقتصادی بزرگ از جمله کاهش ارزش پول ملی، بیکاری که ناظران نتیجه فشار‌ها و مداخلات محور سعودی - آمریکایی – فرانسوی می‌خوانند، روبرو شد.

با روی کار آمدن حسن دیاب به عنوان نخست وزیر لبنان از دوم بهمن ماه سال گذشته و به ثمر نشستن برخی از اقدامات وی، دست برخی افراد فاسد که در ایجاد اخلال اقتصادی در امور لبنان نقش داشته اند و نیز عوامل داخلی و جریان‌هایی که در این کشور گوش به فرمان آمریکا، فرانسه و عربستان هستند، برای مدتی کوتاه شد.

دشمنان مردم لبنان به خوبی می‌دانستند که با ادامه فعالیت کابینه دیاب پرونده فساد آن‌ها روز به روز گشوده‌تر خواهد شد و جریانات فاسد در این پرونده‌ها غرق خواهند شد، از این رو بهترین کار جلوگیری از ادامه فعالیت این کابینه بود که بالاخره در انفجار مهیب بندر بیروت بهانه را به دست آن‌ها داد و در بیستم مرداد ماه دیاب مجبور به استعفا شد.

واکنش پاریس و واشنگتن به استعفای دیاب

پاریس و واشنگتن به عنوان مخالفان دولت ملی لبنان و حسان دیاب، از استعفای وی استقبال کردند. "ژان ایو لودریان" وزیر خارجه فرانسه دوشنبه شب با انتشار بیانیه‌ای بدون اشاره به خدمات کابینه دیاب خواستار تشکیل فوری دولت در لبنان شد و بازسازی بندر بیروت و اصلاحات را از اولویت‌های پیش روی لبنان برشمرد.

در همین حال، یک سخنگوی کاخ سفید نیز در پی استعفای دیاب گفت: ما از نزدیک در حال بررسی اوضاع لبنان هستیم.

سفر مکرن به بیروت و تکمیل پازل استعفای دیاب

امانول مکرون، رییس جمهوری فرانسه ۱۶ مرداد ماه یعنی دو روز پس از انفجار پر رمز و راز بندر بیروت به لبنان سفر کرد؛ سفری که بحث‌های بسیاری را به همراه داشت و بسیاری از رسانه‌ها به طعنه برای رییس کاخ الیزه نوشتند که گویا فرانسوی‌ها هنوز خیال می‌کنند این کشوری که در کرانه مدیترانه قرار گرفته هنوز هم سرزمین مستعمره آنهاست!

تارنمای روزنامه «اکونومیک تایمز» در جدیدترین نوشتار خود درباره سفر رییس جمهوری فرانسه به بیروت نوشت، «آیا مکرون قصد دارد به لبنان کمک کند یا می‌خواهد دوباره آن را فتح کند؟»

در این نوشتار آمده است، مکرون فراموش کرده بود که لبنان دیگر کشور تحت الحمایه فرانسه نیست.

بیشتر بخوانید: واکنش فرانسه و آمریکا به استعفای دولت لبنان

احتمالات جایگزینی حسان دیاب

بالاخره مثلث آمریکا – فرانسه – سعودی که از آن به عنوان مثلث شوم یاد می‌شود با توطئه‌های فراوان خود مانع ادامه کار حسان دیاب شد و حالا در ادامه توطئه‌های خود به دنبال تحمیل نخست وزیر مورد نظر در لبنان هستند و در همین راستا نام دو نفر یعنی "نواف سلام" و "سعد حریری" مطرح است.

روزنامه لبنانی الاخبار روز گذشته در مطلبی با اشاره به تلاش این مثلث برای روی کار آوردن دولت مورد نظر خود در لبنان نوشت، آمریکا، فرانسه و عربستان «نواف سلام» را برای احراز پست نخست وزیری این کشور در نظر گرفته اند.

منابع سیاسی لبنان اعلام کرده‌اند که آمریکایی‌ها- فرانسوی‌ها و سعودی‌ها نام «نواف سلام» را به عنوان نامزد نخست‌وزیری دولت آینده لبنان مطرح کرده‌اند، چه بسا میشل عون رییس جمهوری این کشور از اختیارات قانونی خود برای عدم مشخص کردن موعدی برای مشورت‌ها قبل از حصول حد نصاب برای توافق بر سر نخست‌وزیر دولت

آینده استفاده کند، اما دولت جدید لبنان باید زودتر تشکیل شود تا این کشور وارد خلأ سیاسی نشود. عون و «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی با نامزد کردن نواف سلام مخالفتی ندارند، اما موضع نبیه بری و حزب‌الله هنوز مشخص نیست.

روزنامه لبنانی الجمهوریه نیز اعلام کرد که احتمال مکلف شدن سعد حریری برای تشکیل دولت لبنان زیاد است، اما هنوز این مساله نهایی نشده و این مسئله نیاز به مذاکرات جدی دارد به ویژه اینکه حریری شروط مشخصی دارد.

به اعتقاد کارشناسان مسایل منطقه احتمال پیشنهاد نواف سلام برای نخست وزیری لبنان بیشتر از سعد حریری می‌باشد، چرا که وی در دو دوره نخست وزیری لبنان توانمند عمل نکرده و به ویژه در قضیه دو سال پیش که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی حریری را ابتدا به گروگان گرفت و وی را مجبور به استعفا در عربستان کرد، غرور لبنانی‌ها لکه دار شد.

نکته‌ای مهمی که در این بین وجود دارد، آغاز بازسازی بندر بیروت و در کنار آن بازسازی ساختار اداری و اقتصاد بیمار لبنان است که ثمره مدیریت چندین ساله افراد وابسته به جریان ۱۴ مارس می‌باشد، اقتصاد بیماری که حسن دیاب اصلاح آن را آغاز کرده بود، ولی جریانات فاسد داخلی و خارجی نگذاشتند ادامه یابد.

حال باید منتظر بود و دید که جریانات مختلف لبنانی چه کسی را برای احراز پست نخست وزیری لبنان به میشل عون معرفی خواهند کرد.

بازنده و برنده اوضاع لبنان

به هرحال لبنان در جریان انفجار بندر بیروت خسارات قابل ملاحظه‌ای را متحمل شد که برخی جریان‌ها از این فاجعه ملی علیه دولت حسان دیاب بهره برداری کردند، اما با این همه نظر بسیاری از کارشناسان مستقل منطقه درباره تحولات جاری در لبنان قابل تامل است که اعتقاد دارند "هرچند جریان ۱۴ مارس تلاش زیادی برای استعفای دیاب انجام داد و خود را پیروز میدان می‌داند، اما در واقعیت تمامی جریان‌های لبنانی به ویژه جریان وابسته ۱۴ مارس بازنده این روز‌های لبنان هستند و در این میان بیشترین خسارت را به مردم این کشور وارد کرده اند. "