فعالسازی مکانیسم ماشه/ آمریکا رسما خواستار بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شده
رویداد۲۴ به نوشته خبرگزاری رویترز، آمریکا نامهای را تقدیم اعضای شورای امنیت سازمان ملل کرده که ایران را به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای برجام متهم می‌کند.
این نامه، روند ۳۰ روزه‌ای را آغاز می‌کند که از لحاظ تئوریک می‌تواند به «بازگشت خودکار» تحریم سازمان ملل علیه ایران منجر شود. با این حال، کارشناسان گفته‌اند دولت آمریکا مسیر پرپیچ را در پیش رو دارد.
درخواست روسیه و مخالفت تروئیکای اروپایی
دقایقی بعد از درخواست رسمی آمریکا برای فعالسازی مکانیسم ماشه، روسیه خواستار نشست شورای امنیت سازمان ملل در خصوص ایران در روز جمعه شده است.
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت روسیه خواستار برگزاری نشست مجازی شورای امنیت، «با توجه به تحولات امروز» شده است.
سه کشور اروپایی که طرف ایران در توافق هسته‌ای برجام هستند هم بلافاصله با صدور بیانیه مشترکی با اقدام آمریکا مخالفت کردند.
متن کامل این بیانیه به شرح زیر است: «روز ۲۰ آگوست، آمریکا با ارسال نامهای به شورای امنیت خواستار آغاز روند بازگشت خودکار [تحریم‌ها] شده که به طرف‌های برجام اجازه می‌دهد خواستار بازاعمال تحریم‌های چندجانبه‌ای علیه ایران شوند که ذیل مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ علیه ایران رفع شده است.
بیشتر بخوانید: پاسخ ایران به فعال سازی مکانیسم ماشه چه خواهد بود؟
فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده یادآور می‌شوند که آمریکا بعد از خروج خود از توافق هسته‌ای در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸، به مشارکت خود در برجام خاتمه داده است.
موضع ما درباره کارآمدی اطلاعیه آمریکا ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ به صراحت به رئیس شورا و تمامی اعضای شورای امنیت ابراز شده است.
بنابراین، ما نمی‌توانیم از این اقدام که با تلاش‌های فعلی ما برای حمایت از برجام سازگاری ندارد حمایت کنیم.
فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده به حراست از فرایندها و نهادهایی که شالوده‌های چندجانبه‌گرایی را تشکیل می‌دهند متعهدند.
ما کماکان بر اساس هدف حفظ مرجعیت و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل عمل می‌کنیم.
ما از تمامی اعضای شورای امنیت می‌خواهیم از انجام اقداماتی که تنها اختلافات در شورای امنیت را تعمیق می‌کنند یا بر کار آن اثرات مضر دارند خودداری کنند.
ما علی‌رغم چالش‌های قابل‌توجه ایجادشده در اثر خروج آمریکا از برجام به این توافق پایبند می‌مانیم.
معتقدیم به مسئله فعلی عدم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام باید از طریق گفت‌وگو میان طرف‌های برجام به روش‌های مختلف از جمله از طریق "کمیسیون مشترک برجام" و استفاده از "ساز و کار حل و فصل اختلافات" در برجام رسیدگی کرد.
ما از ایران می‌خواهیم به منظور حفظ توافق تمامی اقدامات ناسازگار با تعهدات هسته‌ای خودش را به عقب برگردانده و بدون تأخیر به پایبندی کامل توافق برگردد.
همان‌طور که تا به حال در مقاطع مختلف از جمله در بیانیه مورخه ۱۹ ژوئن اعلام کرده‌ایم ما به ویژه با توجه به اقدامات ثبات‌زدای ایران که بی‌وقفه ادامه دارند از تبعات انقضای تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران نگرانی‌های جدی داریم.
تروئیکای اروپا مصمم به یافتن پاسخ‌های مناسب برای این چالش‌ها است و به همکاری با تمامی اعضای شورای امنیت و طرف‌های ذی‌نفع برای حرکت در مسیر رو به جلو در جهت حفظ فضای دیپلماسی بیشتر ادامه می‌دهد.
تلاش‌های ما در جهت حفظ مرجعیت و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل و پیشبرد امنیت و ثبات منطقه خواهد بود.»
روسیه پیشتر مخالفت خود را با فعال کردن مکانیسم ماشه اعلام کرده بود.
«واسیلی نبنزیا»، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد پنجشنبه مخالفت این کشور را با این برنامه آمریکا اعلام کرده است.
ترامپ دیروز چهارشنبه گفت: «ایالات متحده قصد دارد تقریباً تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده سازمان ملل علیه ایران را فعال کند. این، بازگشت خودکار [تحریم‌ها] است.»
ساز و کار موسوم به بازگشت خودکار تحریم‌ها که با نامهای دیگری مثل «مکانیسم ماشه» یا «اسنپ‌بک» نیز شناخته می‌شود به دنبال احیای تمامی قطعنامه‌های تحریمی علیه تهران است که پس از حصول برجام میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ تعلیق شده بودند.
«واسیلی نبنزیا»، نماینده روسیه در سازمان ملل، قبل از درخواست رسمی پامپئو از سازمان ملل برای فعالسازی مکانیسم ماشه گفت: «ما معتقدیم آمریکا از هیچ حق قانونی یا دلیلی برای آغاز این روند برخوردار نیست. ما البته با آن مخالفت خواهیم کرد.»
«ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم روز پنجشنبه تصریح کرد طرح آمریکا برای احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شکست خواهد خورد.
زاخارووا در نشست خبری روز پنجشنبه گفت: «طرح آمریکا برای بازگرداندن قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران که بعد از حصول توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ برای حل و فصل اختلافات پیرامون برنامه هسته‌ای ایران ملغی شده بودند فاقد وجاهت قانونی هستند و ناگزیر، شکست خواهد خورد.»
شکست آمریکا در شورای امنیت
دولت ترامپ چند روز پیش در رأی‌گیری شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران ناکام ماند.
واشنگتن از قبل اعلام کرده بود چنانچه در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران موفق نشود قصد دارد از یکی از بندهای برجام که با نام‌هایی مانند «مکانیسم ماشه»، «ساز و کار حل و فصل اختلاف» یا «ساز و کار بازگشت خودکار تحریم‌ها» شناخته می‌شود برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران استفاده کند.
کارشناسان می‌گویند آمریکا از آن جهت که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شده جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در «برجام» نیست و نمی‌تواند از بندهای این توافق برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.
از طرف دیگر، مقام‌های دولت آمریکا ادعا می‌کنند از آنجا که در متن قطعنامه ۲۲۳۱ از آمریکا به عنوان «مشارکت‌کننده برجام» یاد شده این کشور می‌تواند از ایران بابت «نقض اساسی برجام» شکایت کند.
دیپلمات‌ها به خبرگزاری رویترز گفته‌اند آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران، مسیر بسیار دشوار و پرپیچ و خمی در پیش رو دارد زیرا روسیه، چین و سایر اعضای شورای امنیت، قانونی بودن اقدام آمریکا را با توجه به عدم پایبندی این کشور به برجام زیر سئوال برده‌اند.
