جلد کتاب ریاضی سوم دبستان سال آینده اصلاح می‌شود/ ممکن است سهل انگاری به دلیل حجم بالای کار بوده باشد

رویداد۲۴ حسن ملکی در نشستی خبری با اشاره به اقدامات تحولی در سازمان پژوهش اظهار کرد: موضوع تحول بر اساس برنامه درسی ملی و سندتحول راهبرد اصلی ماست.

وی افزود: اگر توفیقات لازم را به دست بیاوریم و با تدوین برنامه های درسی مطلوب دانش آموزان تحول یافته تربیت کنیم و آنها را به شهروندانی مومن و مبتکر و خلاق تبدیل کنیم، به ماموریت هایمان دست یافته ایم.

وی به کار بر روی راهنماهای تحولی برنامه درسی اشاره کرد و گفت: این راهنماها در ۱۱ حوزه تربیت و یادگیری و بخش فنی و حرفه ای تولید می شوند و بهمن ماه نهایی می شوند و به اتمام می رسند.

ملکی ادامه داد: اقدام دیگر تغییر ساختار سازمان متناسب با برنامه های تحولی است که در هیئت امنای سازمان به تصویب رسیده است و چهار دفتر جدید به ساختار تشکیلاتی کنونی اضافه شده است.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی از شناسایی و ورود نیروهای جدید، مومن، جوان و انقلابی و متخصص خبر داد و گفت: طبیعی است که عده ای بازنشسته می شوند و اگر سازمان بخواهد متناسب با آرمان هایش پیش برود باید به نیروی مبتکر، خلاق و مومن مجهز شود.

وی افزود: اقدام دیگر، آموزش کارشناسان است. تا کنون شش کارگاه آموزشی مفید را با رویکرد فطرت گرایی توحیدی برگزار کرده ایم که رویکرد برنامه ریزی درسی کنونی ماست. محور دوم انتشار مجموعه معارف انقلاب اسلامی و کتاب های درسی است که هفته گذشته رونمایی شد.

مشورت با روانشناسان برای درج مفاهیم در کتاب ها

ملکی با بیان اینکه معارف انقلاب اسلامی باید در کتاب های درسی درج بشود که برای آن برنامه ریزی کرده و آن را انجام داده ایم گفت: ۳۰ عنوان کتاب‌های درسی محتوای معارف اسلامی را دربرگرفته است. موضوعاتی چون معرفی پیشرفت های کشور در امور علمی و غیره، معرفی قهرمانان دینی و ملی چون شهیدان تهرانی مقدم‌، صیاد شیرازی، سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس، معرفی خیانت های آمریکا و جبهه استکبار را در برمی گیرد. البته برای درج ظریف و کارای این مفاهیم از روانشناسان و متخصصان امر کمک گرفتیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با اشاره به چاپ سپاری کتاب های درسی اظهار کرد: یکی از کارهای سنگین سازمان آماده سازی و چاپ سپاری کتب است که همه ساله انجام می شود. امسال در دوره ابتدایی ۵۱ عنوان، متوسطه اول ۵۶ عنوان و متوسطه دوم نظری ۱۳۷ عنوان، شاخه فنی ۳۶۳ عنوان و کاردانش ۱۳۹ عنوان و برای آموزش و پرورش استثنایی ۲۴۶ عنوان کتاب که مجموعا ۹۹۲ عنوان می شود آماده سازی و چاپ شده و در تیراژی برای ۱۴ میلیون دانش آموز آماده شده است.

ملکی با بیان اینکه در حجم کاری به این بالایی و وسعت گسترده ممکن است تصمیماتی اتخاذ شود و اقداماتی صورت بگیرد که درست نباشد و نباید انجام می شده گفت: کارشناسان با آنکه دقت نظر لازم را دارند لکن احتمال اشتباه در مراحل مختلف وجود دارد.

پیگیری ها برای رساندن کتاب های درسی به دست تمامی دانش آموزان

وی درباره توزیع کتاب های درسی گفت: امسال ثبت نام به صورت کامل برای همه مقاطع اینترنتی بود و مطابق آمار دریافتی اقدام و توزیع انجام شد. این شیوه توزیع کتب از چهار سال قبل به تدریج شروع شد و امسال به طور سراسری سیستمی بود که آثار مثبتی به دنبال داشت.

ملکی افزود: به علت شرایط کرونا طبیعی است برخی خانواده ها نتوانسته باشند به راحتی ثبت سفارش کرده و به موقع کتب را دریافت کنند. به طرق مختلف اطلاع رسانی کردیم اما آخرین گزارش ها حاکی از آن است که عمده دانش آموزان کتب درسی را دریافت کرده و تعداد کمی باقی مانده باشند که در حال پیگیری هستیم تا هیچ دانش آموزی بدون کتاب درسی نماند.

تولید محتواهای نوین آموزش غیرحضوری

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با اشاره به تولید محتواهای نوین آموزش غیرحضوری برای مقاطع مختلف گفت: راهنماهای درسی تولید شده و در اختیار مدارس قرار گرفته است. علاوه بر مواد مکتوب در قالب راهنماهای آموزشی، مجموعه ای از محتواهای الکترونیکی و الگوهای تدریس موفق و دستیار معلم و دانش آموز برای یادگیری موثر آماده شده است.

وی با اشاره به اینکه محتواهای الکتروتکنیکی دارای ابعاد مختلف علمی، فرهنگی، آموزشی و تربیتی هستند و باید عالمانه تر ورود کنیم و معتقدیم جای کار بسیار دارد گفت: کارگروهی تشکیل شده تا این کار برای سال آینده سازمان یافته تر انجام شود.

علت تغییرات کتاب های فارسی، اجتماعی، علوم و ...

ملکی با اشاره به تغییرات کتب درسی افزود: کتب مطالعات اجتماعی، فارسی، آمادگی دفاعی، علوم تجربی و... تغییرات قابل توجهی در راستای کاربردی کردن محتوای دروس پیدا کرده اند. هدف ما این بود که محتوا عینی تر و کاربردی تر باشد و دانش آموز احساس کند که به نیازهای وی پاسخ داده شده است.

ملکی ادامه داد: شبکه ملی رشد در حال حاضر آماده ارائه خدمات است و محتواهای آماده شده از جمله راهنماهای برنامه درسی در این شبکه بارگذاری شده است.

بیشتر بخوانید: روی دیگر حذف دختران از کتب درسی/ سیستم آموزشی ایران چگونه به زنان نگاه می‌کند؟

چرایی حذف قرآن از کتاب فارسی اول ابتدایی

وی در پاسخ به پرسشی درباره حذف کتاب قرآن از روی جلد کتاب درسی اول ابتدایی گفت: دو کتاب درسی ما در یکی دو هفته اخیر واکنش هایی در فضای مجازی داشت و گاهی انتقادات زیاد و تند از سوی منتقدان دلسوز داشتیم. درباره هردوکتاب توضیح می دهم.

وی افزود: چاپ سپاری کتب درسی هفت هشت ماه زودتر آماده سازی می شوند. به عنوان مثال برای سال ۱۴۰۰ از حالا فرایند آماده سازی را شروع کرده ایم و اگر اینگونه عمل نکنیم با تاخیر در چاپ کتب مواجه خواهیم شد.

ملکی با بیان اینکه مسئولیت بنده از اردیبهشت ۹۹ شروع شده و چهارماه است عهده دار سازمان شده ام و این تغییرات در ماه های قبل انجام شده است گفت: در فارسی اول ابتدایی محتوای کتاب چه در قالب متن، تصویر و قصه به گونه ای بوده که قرآن در موقعیت های مختلف آموزش داده شده است.

ممکن است سهل انگاری به دلیل حجم بالای کار بوده باشد

وی ادامه داد: در یکی از نگاره ها تصویر قرآن پایین تلویزیون بود و برخی کارشناسان بحث داشته اند که جای قرآن مناسب نیست و با قداست کتاب مقدس سازگار نیست و به جمع بندی رسیده اند به طرق مختلف به محتوای قرآنی توجه شده و تصمیم می گیرند قرآن را از آن تصویر بردارند، مبادا تصور شود قرآن وسیله زینتی است. برای صیانت از قرآن این کار را کرده اند. بنده توجیه نمی کنم؛ می توانستند نگاره دیگری هم طراحی کنند و طور دیگر عمل کنند، اما می توان آن را به حساب سهل انگاری گذاشت که ممکن است در حجم بالای کار رخ دهد.

وی با بیان اینکه وزیر هم تاکید داشت و ما حتما این اصلاح را انجام خواهیم داد اظهار کرد: سال آینده با نگاره بهتری کار را اصلاح کنیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی درباره حذف دختران از جلد کتاب ریاضی هم گفت: معتقد نیستیم که به نقش زنان و دختران کم بها بدهیم. در نگاه دینی مان هم چنین چیزی نیست و زن و مرد هر دو انسان اند. فراموش نمی کنیم آموزه های امام راحل و رهبر معظم انقلاب درباره زنان را؛ مطلقا چنین چیزی مبنی بر کم توجهی به زنان وجود ندارد.

عکس روی جلد کتاب علوم همه دخترند، چرا مدافعان مردان چیزی نگفتند؟

وی ادامه داد: دانش آموزانی که ریاضی سوم را می‌خوانند، علوم پایه سوم را هم می خوانند. روی جلد علوم تجربی همه دختر هستند چرا مدافعان مردان نگفته اند روی این جلد تصویر پسران نیست؟ اگر موضع منفی درباره دختران وجود داشته باشد باید همه کتب را دربرگیرد در حالی که اینگونه نیست.

نباید عکس دختران از جلد کتاب ریاضی حذف می شد؛ متاثرم

ملکی با بیان اینکه چنین رویدادی رویداد خوبی نبود و مذموم است و نباید صورت می گرفت گفت: اما حالا چنین اتفاقی افتاده اما باید این تصویر را در کنار دیگر کتاب ها قرار داده و مجموعه کتب را مشاهده کنند. البته معتقدم نباید تصویر دختران از روی جلد کتاب ریاضی برداشته می شد. خوب است که منتقدان کل نگر باشند.

وی افزود: اصل کار را نمی پسندیم و از اینکه این کار باعث تاثر بخشی از جامعه ما شده، متاثرم و امیدارم با اصلاح این تصویر در سال آینده از شرمندگی این قشر عزیز بیرون بیاییم، اما در مجموع نه موضع فکری ما اینگونه است و نه آن را تایید می کنیم.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا عوامل پنهانی و فشارهای دیگر بر روی مولفان علت بروز چنین حواشی برای کتاب های درسی هرچند وقت یکبار نمی شود؟ گفت: عوامل پنهانی که کارشناسان برای کار معینی ناچار باشند اقدامی انجام دهند، وجود ندارد. کارشناسانی که حضور دارند ممکن است سبک و سلیقه ای داشته باشند که اگر نظارت ضعیف باشد بخواهند سلیقه خود را اعمال کنند.

ملکی ادامه داد: کارشناسانی که تولید کتاب درسی می کنند از چند بینش باید برخوردار باشند. باید کارشناسان بینش ارزشی و اعتقادی داشته باشند و بدانند کدام تصاویر و محتوا از لحاظ ابعاد فرهنگی و... مناسب است. کارشناس کتاب درسی باید بداند تصمیماتش چه آثاری در جامعه خواهد داشت. در عین حال که نظارت ها مهم هست و باید نظارت ها را تقویت کنیم.

شواهدی دال بر اجرای سند ۲۰۳۰ در زمان مسئولیتم مشاهده نکردم

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه موضع ما مخالف سند ۲۰۳۰ است چرا که یک سند سکولاریستی است گفت: خودمان سند تحول بنیادین و برنامه درسی درس ملی را داریم. شواهدی را دال بر اجرای سند ۲۰۳۰ در زمان مسئولیتم مشاهده نکردم.

فعال شدن گروه برنامه ریزی دوره پیش دبستانی

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی جزئیات تولید محتوا برای دوره پیش دبستانی و مهدکودک را نیز اعلام و اظهار کرد: قانون تهیه محتوا برای مهدکودک و پیش دبستانی را به وزارت آموزش و پرورش و سازمان ما سپرده است اخیرا نیز رهبری در اجلاس روسای آموزش و پرورش به درستی به آن اشاره فرمودند و آموزش و پرورش را موظف کردند اقدامات موثری انجام دهند.

وی ادامه داد: گروه برنامه ریزی دوره پیش دبستان را فعال کرده ایم و قصد داریم برنامه ریزی درسی لازم را برای این دوره انجام دهیم، منتها نه تولید مستقیم محتوا بلکه از اقشار وکارشناسان جامعه که در این حیطه کار کرده اند دعوت می کنیم به ما در تولید محتوا کمک کنند.

ملکی افزود: به احتمال زیاد برای سال ۱۴۰۰ چه برای مهدکودک و چه پیش دبستان تولید محتوای لازم را که به حکم قانون به ما سپرده شده را انجام می دهیم. هرچقدر سن پایین تر باشد ظرافت و حساسیت تولید محتوا بالاتر می رود. این امر مستلزم آن است که از کارشناسان قوی و تربیت شده استفاده کنیم. برای سال تحصیلی آینده محتوای این دوره را هم قطعا آماده خواهیم کرد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در ادامه درباره آموزش در شرایط کرونا گفت: راهنماهای آموزش در وضعیت های مختلف آماده و ابلاغ شد. درباره حجم مطالب درسی، بخشی از کتاب درسی را به عنوان خودخوان انتخاب کردیم ولی این کار مطلوب ما نیست. برای سال ۱۴۰۰ برنامه ریزی دقیق تری می کنیم و آماده خواهیم شد.

ملکی درباره مالکیت حقوقی و معنوی مولفان گفت: وقتی مولف کتاب درسی، کتابی را تألیف می کند مالکیت حقوقی و معنوی ندارد و این در قرارداد ذکر شده است سازمان پژوهش این حق را دارد متناسب با شرایط فرهنگی، اجتماعی و مصالح کشور در محتوای کتاب ها تغییراتی انجام دهد.

وی افزود: بهتر است که این کار با همفکری و تبادل نظر با مولفان انجام شود تا انتخاب بهتری صورت گیرد و گلایه و نارضایتی رخ ندهد، اما اگر به هر دلیلی مولف در دسترس نبود سازمان این حق را دارد که تغییر را انجام دهد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی همچنین با اشاره به اینکه معتقدیم تربیت بر تعلیم مقدم است گفت: تربیت مسئله بسیار مهمی است. معتقدیم کتاب درسی صرفا وسیله آموزش و مشتمل بر مجموعه ای از داده ها و اطلاعات نیست، بلکه یک رسانه است و با بعد تربیتی در آمیخته است.

وی اظهار کرد: کتاب درسی باید تربیت علمی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کند. ساحت های شش گانه سندتحول باید از همین طریق مورد توجه قرار بگیرد. کتاب درسی مهم است اما نباید تنها ماده آموزشی باشد، به همین دلیل در حال حرکت به سمت بسته های یادگیری بر مبنای راهنماهای برنامه درسی هستیم. یکی از علائم جایگزینی بسته های تربیت و یادگیری به جای کتاب درسی همین است که فضای فراخی برای تربیت همه جانبه فراهم شود.