مجلس یازدهم بدنبال انسداد فضای مجازی یا ساماندهی آن؟

رویداد۲۴ طرحی که حتی هنوز به کمیسیون نرسیده، برخی ناظران و حتی بعضی از نمایندگان به آن عنوان «انسداد پیام‌رسان‌های خارجی» داده‌اند و ظاهرا قرار است قوانین سفت و سختی را پیش‌روی کاربران فضای مجازی بگذارد؛ قوانینی که می‌تواند عملا دست کاربران فضای مجازی را از این جهان امروز و عصر ارتباطات کوتاه کرده یا در صورت استفاده از شبکه‌های اجتماعی خارجی، مشکلاتی حقوقی برای آنها به وجود بیاورد. 

نمایندگان مجلس با این طرح به دنبال آن هستند تا فعالیت شبکه‌های اجتماعی را منوط به تایید هیاتی ساماندهی و نظارت کرده و به دنبال احراز هویت کاربران اینترنت هستند. براساس طرح ارایه شده،در این «ساماندهی»، استفاده از فیلترشکن جرم است و برای آن مجازات حبس و جزای نقدی درنظر گرفته شده است.

همچنین مدیریت درگاه‌های ورود و خروج پهنای باند ارتباطی با خارج از کشور به ستادکل نیروهای مسلح سپرده‌ شده و برهمین اساس «حدود و ثغور وظایف با پیشنهاد ستادکل نیروهای مسلح و با تصویب مقام معظم رهبری مشخص خواهد شد. »

بیشتر بخوانید: بستن شبکه‌های اجتماعی، بستن تنها راه تنفس کسب‌وکارها/ چرا دغدغه مردم دغدغه مجلس نیست؟

بنابر آنچه در این طرح ۲۰ ماده‌ای آمده، دسترسی به داده‌های کاربران فضای مجازی، اگر پای جرایم «جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی، محاربه و افساد فی‌الارض و شروع به انجام این جرایم یا معاونت در آنها» آزاد است.

همچنین در راستای آنچه این نمایندگان ساماندهی فضای مجازی خوانده‌اند، درج و انتشار اسناد و داده‌های دارای سطوح محرمانگی در پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی ممنوع است و تشخیص محرمانه بودن این داده‌ها با وزارت اطلاعات و ستادکل نیروهای مسلح است.

نکته دیگری که در این طرح آمده، این است که عملکرد پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی باید به تایید هیات نظارتی برسد که متشکل است از رییس مرکز فضای مجازی، نماینده‌های وزارتخانه‌های ارتباطات، ارشاد، اطلاعات، دادستانی کل کشور، کمیسیون فرهنگی، صدا وسیما، اطلاعات سپاه، سازمان تبلیغات، نیروی انتظامی و سازمان پدافند غیرعامل.

اما مجموعه نکات مطرح شده در این طرح بلافاصله با واکنش کاربران فضای مجازی که مهم‌ترین تاثیر را از تصویب آن می‌گرفتند، روبه‌رو شد. کاربرانی که نگران بودند با تصویب این طرح دسترسی‌شان به پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی قطع شده و بیم آن داشتند که ایران در زمینه فضای مجازی به کره‌شمالی تبدیل شود.

بر همین اساس هم حمیده زرآبادی در گفت‌وگویی با «اعتماد» هشدار داد که انسداد فضای مجازی باقیمانده اعتماد عمومی را هم از بین خواهد برد. رییس کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن مجلس دهم طرح مجلس ‌یازدهمی‌ها را غیرکارشناسی می‌داند و معتقد است که اعتماد و آزادی‌های عمومی را از بین می‌برد و در عین حال تاکید دارد که فناوری بن‌بست ندارد و آن‌طور که تجربه نشان داده فضای مجازی یا در کل فناوری و تکنولوژی‌های جدید هیچ‌گاه مسدود و محدود نمی‌شوند و هر اتفاقی که بیفتد، درنهایت جایگزینی برای آن وجود دارد؛ کسی که بخواهد استفاده کند، استفاده می‌کند، حتی اگر قانون‌های سختگیرانه‌تر از این هم وجود داشته باشد.

در مقابل این دیدگاه این نماینده اصلاح‌طلب مردم قزوین در دوره دهم، نماینده این ‌روزهای قزوین در مجلس یازدهم، از آنجا که خود یکی از امضاکنندگان طرح تازه است، در دفاع از این طرح، معتقد است که اینترنت می‌تواند به‌ صورت «کنترل ‌شده» دراختیار قشرهای مختلف قرار گیرد. فاطمه محمدبیگی گفته که این طرح برای حفظ حقوق شهروندی است. او البته بخش‌هایی از مواد و جزییات این طرح را «سخت‌گیرانه» می‌داند اما این وضع، به باورش «امری طبیعی» است. 

او همچنین با هشدار نسبت به استفاده از «فضای اندروید»، با طرح این موضوع که «مقاصد فردی که از ۱۲ شب تا ۶ صبح از اینترنت استفاده می‌کند، با مقاصد کاربران ۶ صبح تا ۱۲ شب متفاوت است»، خواستار آن شده تا استفاده از اینترنت توسط مسوولان کشور تقسیم‌بندی شده و دراختیار کاربران قرار داده شود.

صحبت‌های جنجالی نماینده قزوین در مجلس یازدهم که به ‌باور همتای مجلس‌ دهمی او، «بی‌اعتمادی عمومی» را در جامعه تشدید می‌کند، با واکنش بسیاری از سوی کاربران فضای مجازی همراه شد. با وجود مخالفت‌های مسوولان و کارشناسان با این طرح اما تلاش برای انسداد فضای مجازی متوقف نشده و حالا این طرح منتظر حضور در صحن علنی مجلس و تصمیم‌گیری نمایندگان است. بحث از فضای مجازی اما فقط به کاربران عمومی اینترنت محدود نیست.

مسوولان رده‌های مختلف نظام جمهوری اسلامی حالا در فضای مجازی و در شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده یا نجات یافته از فیلترینگ حضور دارند و از آن استفاده می‌کنند؛ مسوولانی که به نظر می‌رسد با تصویب این طرح و برای فرار از مجازات حبس و جزای نقدی که استفاده از فیلترشکن دارد، احتمالا ناچار به ترک این فضا خواهند شد و باید عرصه را برای مطرح شدن صداهای مخالف خالی کنند.