آلبوم عکس‌های دیده نشده و خانوادگی محمدرضا شجریان

رویداد۲۴  محمدرضا شجریان، خواننده محبوب و استاد آواز موسیقی اصیل ایران در سال ۱۳۱۹ در شهر مشهد در خانواده‌ای مذهبی متولد شد. پدرش قاری قرآن بود و صوت قرآن را از ۸ سالگی به محمدرضا که صدای خوشی داشت نیز آموخت.

شجریان با اولین معلم موسیقی خود در سال ۱۳۳۶ زمانی آشنا شد که برای تحصیل به دانشسرای مقدماتی مشهد وارد شد. وی دو سال بعد علاوه بر تلاوت قرآن، برای رادیو خراسان آواز‌های بدون موسیقی را نیز اجرا کرد.

شجریان که پس از دریافت دیپلم از دانشسرای عالی، به استخدام آموزش و پرورش درآمده بود از سال ۴۶ پس از چند سال تدریس در دبستان‌های مشهد به تهران منتقل شد. وی در تهران نزد اسماعیل مهرتاش درس آواز آموخت و همزمان خوشنویسی و نوازندگی سنتور را نیز پی گرفت.

اولین اجرا و ضبط صدای شجریان در پاییز سال ۴۶ در غالب برنامه "برگ سبز شماره ۲۱۶" از رادیو ایران پخش شد. اما او به دلیل اینکه پدرش می‌خواست نام "شجریان‌ها" با قرائت قرآن شناخته شود، در برنامه‌های رادیویی خود را با نام "سیاوش بیدکانی" معرفی کرد. تا اینکه در سال ۱۳۵۰ پدرش به خوانندگی آواز توسط وی رضایت داد و شجریان با نام خود در رادیو و تلویزیون حاضر شد. او در سال ۱۳۵۰ با فرامرز پایور آشنا شد و آموزش سنتور و ردیف آوازی "صبا" را نزد وی آغاز کرد.

شجریان همزمان با هوشنگ ابتهاج، شاعر پرآوازه متخلص به "سایه" آشنا شده و به واسطه وی همکاری با برنامه "گلها" در رادیو را آغاز کرد. محمدرضا شجریان در این مدت در رادیو با بزرگان موسیقی نظیر احمد عبادی، حسن کسایی، جلیل شهناز، فرهنگ شریف و فرامرز پایور قطعات بسیاری را اجرا کرد.

شجریان آموزش سبک آوازی "طاهرزاده" را از سال ۱۳۵۱ نزد "نور علی خان برومند" آغاز کرد و در سال ۱۳۵۲ نیز با عبدالله دوامی آشنا شد و ردیف آوازی وی را آموخت. او در همان سال در کنار هنرمندان بی نظیر موسیقی سنتی ایران نظیر محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون و ناصر فرهنگ‌فر به عضویت مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به سرپرستی داریوش صفوت پیوست.

سال ۱۳۵۴ شجریان به همراه محمرضا لطفی و ناصر فرهنگ‌فر در "جشن هنر شیراز" کنسرت "راست پنجگاه" را اجرا کردند. محمدرضا شجریان که پیش از انقلاب سال ۵۷ رادیو ملی را مانند بسیاری دیگر از هم دوره‌های خود ترک کرد. وی به همراه محمدرضا لطفی و حمایت هوشنگ ابتهاج که او هم پس از رویداد تلخ میدان ژاله از کار در رادیو دست کشیده بود، کانون "چاووش" را بنیان گذاشت.

شجریان با کانون چاووش که اکثر اعضای آن از گروه شیدا و عارف بودند آثار بسیاری را خواند که تعداد زیادی از آن‌ها محتوای انقلابی و ملی داشتند. "شب نورد" یا (برادر نوجوونه) از چاووش ۲ و "سپیده یا ایران‌ای سرای امید" و "ایرانی به سر کن خواب مستی" از چاووش۶، "همراه شو عزیز" و "ایران خورشیدی تابان دارد" از چاووش، از جمله این آثار هستند.

خسرو آواز ایران پس از انقلاب و بعد از پایان دوران کار با چاووش وارد دوره جدیدی از زندگی هنری خود شد و آثار ماندگاری از جمله "آستان جانان" را با پرویز مشکاتیان ضبط کرد. وی در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ نیز با هنرمندانی نظیر حسین علیزاده و کیهان کلهر همکاری و کنسرت‌های خاطره‌انگیزی را با آنان روی صحنه برد. استاد شجریان نوروز ۱۳۹۵ اعلام کرد که سالهاست با بیماری سرطان مبارزه می‌کند. در سال‌های اخیر بار‌ها بیماری وی عود کرده و او را در بیمارستان بستری کرده‌اند. این استاد آواز ایران هم اکنون در منزل خود تحت مراقب پزشکان است و وضعیت پایداری دارد.

استاد محمدرضا شجریان امروز یک مهرماه ۸۰ ساله شد. به مناسبت سالروز تولد وی، تصاویری نادیده یا کمتر دیده شده از استاد آواز در سال‌های دور، در جوانی، در کنار خانواده و در کنار دوستان ببینید.