روایتی از بی‌آبی در سیستان و بلوچستان/ نماینده چابهار: وزارت نیرو خط انتقال آب جعلی افتتاح کرد
رویداد۲۴ شادی مکی: سال‌هاست که مردم جنوب استان سیستان و بلوچستان در انتظار تحقق وعده‌ها درباره به سرانجام رسیدن خطوط لوله اننقال آب هستند، مردم در این مناطق به دلیل کمبود آب با مخاطراتی بسیاری مواجه شده‌اند. در حال حاضر عمده‌ترین منبع تامین کننده آب برای مردم در جنوب سیستان و بلوچستان سازه‌هایی به نام هوتک هستند؛ منابع آبی دست‌سازی که به صورت سنتی و از سالیان دور مورد استفاده محلی‌ها قرارگرفته است، اما امروز و با وجود سیستم آب لوله‌کشی قاعدتا باید این منابع آبی صرفا برای آبرسانی به احشام و زمین‌های کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد با این حال به دلیل نبود آب لوله‌کشی این منابع آبی سنتی و غیر بهداشتی همچنان مورد استفاده مردم است.
آلودگی آب هوتک‌ها از یک سو، غرق شدن در این منابع آبی دست‌ساز از سوی دیگر جان آن‌ها را به خطر انداخته است. حمله گاندو‌ها به کودکانی که برای برداشت آب یا آب‌تنی نزدیک هوتک‌ها می‌شوند نیز حالا مزید بر علت شده تا امنیت جانی مردم جنوب استان به‌ویژه در مناطق روستایی با چالش جدی مواجه شود.
در حال حاضر منابع آب زیرزمینی دراین مناطق به پایان رسیده و به علت کمبود بارندگی اکثر چاه‌ها خشک شده‌اند. به گفته منابع محلی ناوگان‌های آبرسانی آبفا هم فرسوده است، از طرف دیگر کیفیت آب تانکر‌ها مناسب نیست و اکثرا شور هستند.
افتتاح خط انتقال آب جعلی در چابهار!
پیش از این شه‌بخش گرگیج نماینده شهرستان چابهار در شورای عالی استان‌ها به رویداد۲۴ گفته بود: در روستاهای دورتر که برای خرید آب پول ندارند، مردم بدون آب و با صرفه‌جویی سر می‌کنند. آن‌ها ۱۰ روز یکبار هم حمام نمی‌روند و فقط برای زنده ماندن آب پیدا می‌کنند. در بعضی مواقع نیز آب در گودالی بدون سرپوش و بزرگ که از قدیم وجود داشته، جمع می‌شود و مردم و حیوانات به‌صورت مشترک از آن استفاده می‌کنند.
زمانی که سد‌های زیردان و پیشین احداث شد قرار بود از دل آن‌ها خطوط انتقال آب به منازل کشیده شده و مردم از این محنت هر روزه نبود آب خلاص شوند، اما این اتفاق هم نیفتاد و آب در سدها جمع شد تا با هر بارش تبدیل به سیل شده و بر سر مردم در مناطق مختلف جنوب استان آوار شود.
زمستان سال گذشته بود که سیل زندگی مردم جنوب استان سیستان و بلوچستان را با خود برد، مدتی بعد یعنی در تاریخ ۲۴ دی ماه علی لاریجانی همراه هیات همراه در بحبوحه سیل برای افتتاح پروژه ۲۵ ساله آبرسانی در منطقه دشتیاری به این استان سفر کرد. آنهم در شرایطی که هنوز خط انتقال آب به این منطقه آماده نبود. همان زمانی فیلمی منتشر شد که نشان می‌داد شیر‌آبی که لاریجانی افتتاح می‌کند به یک منبع خارجی وصل است و نه به خطوط انتقال آب؛ و همین مساله باعث می‌شود آنچنان که در فیلم منتشر شده، مشخص است یکی از حاضران در مراسم افتتاحیه بگوید: «آقای لاریجانی آب هوتک است، شما حاضری از این آب بخوری؟»
بیشتر بخوانید: وزارت نیرو خطوط انتقال آب را قبل از سیل سیستان و بلوچستان آماده نکرده بود/ به وزیر گفته بودیم ظرفیت سدها پر شده است
شرایط آبرسانی به سرزمین تشنه سیستان و بلوچستان آنقدر ناگوار است که چند روز پیش فیلمی از سخنان معین‌الدین سعیدی نماینده چابهار در مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ای که به نظر می‌رسد با وزیر نیرو باشد منتشر شد. سعیدی در این فیلم از مشکلات آبی مردم در حوزه انتخابیه‌اش سخن می‌گوید او در نهایت از بطری آبی که مایع درون آن زرد رنگ و گل آلود است می‌نوشد و عنوان می‌کند که این آب هوتک است که مردم من استفاده می‌کنند. او از اردکانیان وزیر نیرو می‌خواهد که از این آب نوشیده و مقداری از آن را به هیات دولت، رئیس‌جمهور، قالیباف و رئیسی هم بدهد.
فاجعه عدم مدیریت آب در سیستان و بلوچستان
معین‌الدین سعیدی در باره مشکلات آبی مردم جنوب استان سیستان وبلوچستان به رویداد۲۴ می‌گوید: ما در کل کشور با تنش آب مواجه هستیم، اما آنچه در جنوب استان با آن مواجه هستیم بحران بی‌آبی نیست بلکه فاجعه عدم مدیریت منابع آب است. ما در آن مناطق مانند افرادی هستیم که آب در کوزه و ما تشنه لبان می‌گردیم.
او ادامه می‌دهد: ما در این منطقه دو سد پرآب زیردان و پیشین داریم، اما وزارت نیرو برای ایجاد شبکه پایین‌دست اقدام نکرده؛ به عبارت دیگر خط لوله انتقال آب را ایجاد نکرده است به همین علت هم آب این سد تبخیر شده و از بین می‌رود در حالی که مردم نمی‌توانند از آب آن استفاده کنند. این درحالی است که باید از سد تا منازل مردم در روستا‌ها باید شبکه انتقال آب ایجاد شود.
نماینده مردم چابهار و نیکشهر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نداشتن خط لوله انتقال آب تنها مربوط به روستا‌ها نیست بلکه شهر‌ها نیز همین مشکل را دارند، می‌افزاید: شهر‌هایی داریم که کنار ساحل هستند و برای تامین آب آن‌ها می‌توان از تکنولوژی شیرین‌سازی آب دریا استفاده کرد، اما سال‌هاست که وزارت نیرو اقدامی در این خصوص نکرده است.
وی خاطرنشان می‌کند: یک مجتمع ۲۶۱ روستایی پایین سد زیردان و یک مجتمع ۲۱۳ روستایی، پایین سد پیشین ساخته شده که عمده این شبکه‌ها ناقص است. این مجتمع‌ها وظیفه دارند شبکه آبرسانی را در منطقه ایجاد کنند، اما عمده این مجتمع‌ها کار را نیمه‌کاره رها کرده‌اند و عملا مردم به لحاظ آبرسانی مورد اجحاف قرار گرفته‌اند. برخی از این مجتمع‌ها اعتبارات دارند و عده‌ای دیگر فاقد اعتبار هستند.
سعیدی با اشاره به اینکه در شهر چابهار سهمیه آب شیرین کن از ۲۰ سال پیش تا کنون افزایش نداشته و این میزان هم پاسخگوی نیاز مردم نیست، عنوان می‌کند: مردم در این شهر تنها یک روز آب دارند که همان را نیز به صورت غیر بهداشتی در آب‌انبار‌ها ذخیره و استفاده می‌کنند. در شهر کنارک نیز وضعیت به همین صورت است. این درحالی است که براساس ماده ۳۶ قانون برنامه ششم توسعه وزارت نیرو تکالیفی در خصوص آب‌شیرین کن‌ها بر عهده دارد؛ که متاسفانه این وزارتخانه به تکالیف خود در این حوزه عمل نکرده است. در حوزه انتخابیه من افزایش ظرفیت این دستگاه‌ها رخ نداده است. در حالیکه در تمام جهان این روش برای کاهش تنش‌های آبی بسیار رایج است و آب دریا را شیرین می‌کنند. استان ما کنار اقیانوس قرار دارد، اما این ظرفیت بزرگ توسعه نیافته است.
او می‌افزاید: در نوار ساحلی چابهار، روستا‌هایی مانند روستای بریس با ۵ هزار نفر جمعیت قرار دارند که در آن‌ها حتی یک متر لوله‌گذاری آب انجام نشده است. در حاشیه‌های شهر چابهار که جمعیتی بالغ بر ۵۰ هزار نفر دارند نیز حتی یک مترلوله‌گذاری آب انجام نشده است یک متر لوله‌گذاری آب انجام نشده است. در حاشیه‌های شهر چابهار که جمعیتی بالغ بر ۵۰ هزار نفر دارند نیز حتی یک مترلوله‌گذاری آب انجام نشده است
وی با بیان اینکه در شهر‌های حوزه انتخابیه من وجود شبکه فاضلاب موضوعی فانتزی و رویایی است، می‌گوید: شرایط به‌گونه‌ای است که مردم حتی امید آن را ندارند که روزی شبکه فاضلاب داشته باشند. این موضوع هم به دلیل کم‌کاری تاریخی وزارت نیرو است که درد مردم را نشنیده است. در روستا‌ها برای هر فرد روزانه یک سهمیه ۱۵ لیتری آب در نظر گرفته شده است. یعنی فرد از همین میزان آب باید برای شست‌و شو، استحمام، آشامیدن و... استفاده کند. این درحالی است که در تهران تنها با یک دوش گرفتن ۲۲۰ لیتر آب استفاده می‌شود. اما در آنجا ۱۵ لیتر برای همه مصارف روزانه یک فرد است.
بیشتر بخوانید: فریاد زینب از بی‌آبی/ روایتی از مرگ در روستاهای تشنه سیستان و بلوچستان
۱۵ لیتر آب، سهم مردم جنوب استان از منابع آبی کشور
نماینده مردم چابهار اضافه می‌کند: ۱۵ لیتر آبی که به آن اشاره کردم تنها یک مساله اسمی است و بسیاری مواقع این میزان آب هم به مردم نمی‌رسد. این میزان آب در نظر گرفته شده مانند آن است که به شما ۶ بطری آب معدنی بدهند و بگویند تمامی کار‌های روزانه خود را با همین میزان آب انجام دهید. یا این عملکرد منفی باعث شده‌اند که عزت نفس مردم این مناطق آسیب ببیند.
وی تاکید می‌کند: بیشترین مشکل کم‌آبی مربوط به شهر‌های کنارک، نیکشهر، قصر قند و دشتیاری و چابهار است که در جنوب استان واقع شده‌اند، در بین این ۵ شهر نیز چابهار و دشتیاری شرایط بدتری را تجربه می‌کنند.
سعیدی درباره واکنش وزارت نیرو بعد از انتشار فیلم مربوط به افتتاح خط لوله آبی توسط لاریجانی، آنهم در شرایطی که به سد متصل نبود، می‌گوید: یکی از دلایلی که از وزیر نیرو سوال کردم همین بود. وقتی آقای لاریجانی به آنجا آمد، مردم توصیه کردند این کار انجام نشود. زیرا افتتاحیه دروغین بود با این حال کسی به این سخنان گوش نکرد و در نهایت آقای لاریجانی آبی که به یک منبع دیگر وصل بود را افتتاح کردند. این حرکت زشتی بود و باید باعث شرمندگی افرادی می‌شد که این کار را انجام داده بودند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا لاریجانی از ماجرا با خبر بود، عنوان می‌کند: نیت خوانی نمی‌کنم، شاید هم واقعا نمی‌دانستند، اما مسئولان وزارت نیرو قطعا در جریان بودند. بعد از این ماجرا هم اتفاقی نیفتاد و کاری انجام نشد.
نماینده مردم نیکشهر در مجلس تصریح می‌کند: سهمیه آب مردم در این مناطق کم است و مردم ناچارند که تانکر‌های آب را به قیمت ۲۰۰ هزار تومان بخرند که پرداخت آن برای بسیاری از مردم که تنها با پول یارانه زندگی می‌کنند کار راحتی نیست. به همین دلیل هم گاهی به دلیل همین نبود آب و بی‌پولی اتفاقات تلخی رقم می‌خورد.
وی تصریح می‌کند: وقتی عرصه برای مردم تنگ می‌شود واقعا چه راهکاری دارند؟ وقتی کودکان در این مناطق باید ساعت‌ها و کیلومتر‌ها مسیر طی کنند تا بتوانند به یک منبع آب برسند و آبی تهیه کنند کی فرصت می‌کنند که رویایی داشته باشند؟ چه زمانی می‌توانند درس بخوانند؟ وقتی می‌گویم ۸۱ درصد مردم در چابهار و دشتیاری به صورت سقایی آبرسانی می‌شوند، این عدد تکان‌دهنده است. من نمی‌دانم مسئولان وزارت نیرو تا کی می‌خواهند صورت مساله را پاک کنند.
سعیدی با بیان اینکه عمده پروژه‌های آبرسانی در این مناطق از سال ۹۳ آغاز شده‌اند، می‌گوید: بسیاری از پروژه‌ها نیمه‌کاره مانده و تعداد نیز به تازگی کلنگ‌زنی شده‌اند. با این حال وزیر نیرو قول داده مشکل تا پایان سال مالی ۹۹ حل می‌شود. مردم ما صبر ایوب دارند، اما عمر نوح که ندارند و ما نمی‌دانیم واقعا این روند تا کی قرار است در این مناطق ادامه یابد.
وی اظهار می‌کند: اگر آبرسانی در این مناطق انجام شود، مشکلات ناشی از هوتک‌ها و گاندو‌ها تا حدود زیادی رفع می‌شود. البته هوتک‌ها یک نظام عرفی بهره‌برداری از آب و یک سازه سنتی هستند و ما آن‌ها را قبول داریم، اما اصل موضوع حق مردم برای دسترسی به آب کافی و پاک نباید حذف شود. اگر شبکه‌های آبرسانی تعریف شوند مردم برای آب مصرفی به هوتک مراجعه نمی‌کنند؛ و این منابع به کشاورزی اختصاص می‌یابد و کودکان به هوتک‌ها مراجعه نمی‌کنند.
